BELEGGEN EN FINANCIËLE MARTKEN II - SAMENVATTING
Week 1: Inleiding derivaten
Derivaten: verplaatsen van risico van een onderliggende belegging
• Opties (en warrants)
• Termijn contracten
• Swaps en gestructureerde producten
Kenmerken opties
1. Call optie kopen = recht om aandelen te kopen tegen een vooraf bepaalde koers
Put optie kopen = recht om aandelen te verkopen tegen een vooraf bepaalde koers
Call optie schrijven = plicht om aandelen te verkopen tegen een vooraf bepaalde koers
Put optie schrijven = plicht om aandelen te kopen tegen een vooraf bepaalde koers
2. Uitoefenprijs (strike price)
3. Een optiecontract is altijd per 100 aandelen
4. Optie premie (optie premie altijd * 100)
5. Kopen (recht)
Schrijven (plicht)
Voorbeeld
Onderliggende waarde Type Serie Uitoefenprijs
Aandeel ING Call Dec-20 9,00
Aandeel ING Put Dec-20 15,00
Koers ING €12
• De koper van de call dec-20 zal deze uitoefenen want hij/zij heeft het recht om te kopen voor
€9 terwijl het aandeel in de markt €3 duurder is.
Koers ING €8
• De schrijver van de put dec-20 zal niet blij zijn want hij heeft de plicht het aandeel te af te
nemen voor €15 terwijl de markt er nog maar €8 voor biedt.
Typen opties:
• Amerikaanse opties (NL): uitoefenen tot aan expiratiedatum
Europese opties: uitoefenen op expiratiedatum
• Assignment:
o Partijen schrijven opties via de beurs, je bent dus niet direct aan de koper gekoppeld
• Levering (afwikkeling van levering)
o Fysieke levering:
▪ Overdragen van de onderliggende waarde: de schrijver moet de aandelen in
bezit hebben
o Contante verrekening:
▪ Geen aandeel geleverd: men verkoopt de aandelen direct op de markt en op
basis daarvan wordt je uitbetaald.
▪ De waarde van de verplichting wordt door contante betaling verrekend.
Onder meer toegepast bij indexopties
• Standaardisatie:
o Opties zijn standaard beursproducten: de contractvoorwaarden (looptijd,
uitoefenprijzen, contractgrootte) zijn uniform.
,Warrants
Traditionele warrant: recht om een aandeel te verwerven tegen een vaststaande prijs
• Converteerbare lening. Maar de lening en warrant worden los van elkaar verhandeld.
• Vergelijkbaar met opties maar in tegenstelling tot beursgenoteerde opties zijn call- en
putwarrants niet gestandaardiseerd.
Markt voor derivaten
Factoren die de koers van een optie bepalen:
1. Uitoefenprijs (strike price): altijd voor de laagste prijs kopen
2. Onderliggende waarde: wat is de beurskoers momenteel?
3. Rente: putoptie (recht om te verkopen). Schrijver van een
putoptie heeft de plicht om te kopen en daarmee lever je
als het ware een verkapte vorm van financiering en is de
premie lager.
4. Volatiliteit: de bewegelijkheid van de beurs. Naarmate de
onderliggende waarde in de loop van de tijd sterker in prijs
fluctueert is de volatiliteit ervan, die gemeten wordt via de
standaarddeviatie, groter. De volatiliteit heeft invloed op
de kans dat de optie de houder ervan geld zal opleveren.
Kans vergroot als de volatiliteit hoger is. Opties met hoge
volatiliteit zijn duurder dan opties met lagere volatiliteit. Het moment dat er volatiliteit is, is er
handel. Dit leidt tot hogere premies.
5. Looptijd: de optiepremie wordt ook bepaald door de resterende looptijd van de optie. De kans
dat een optie in waarde stijgt is groter naarmate de optie langer loopt. De tijdswaarde van de
optie daalt naarmate de looptijd verstrijkt, waarbij de daling in de periode vóór de expiratie
steeds sterker wordt.
6. Verwachte dividend: wanneer op een bepaald aandeel dividend wordt uitgekeerd, heeft dat
een negatief effect op de prijs van callopties op he betreffende aandeel. De schrijver heeft de
onderliggende aandelen in bezit en ontvangt als zodanig dividend, het geen zijn kosten
verlaagt. Dit wordt weerspiegeld in de prijs van de optie: indien gedurende de looptijd van de
optie dividend wordt uitbetaald, heeft de optie een lagere prijs dan wanneer dat niet het
geval is.
Intrinsieke waarde = beurskoers – uitoefenprijs (call) & uitoefenprijs – beurskoers (put)
Waarde van de optie bij uitoefening
➔ Intrinsieke waarde is nooit negatief. Je hebt het RECHT om te kopen of verkopen, dus als de
intrinsieke waarde negatief is oefen je de optie niet uit!
Koersvorming intrinsieke waarde bij uitoefening:
• In-the-money: positieve intrinsieke waarde
• At-the-money: uitoefenprijs (strike price) is gelijk aan beurskoers
• Out-of-the-money: geen intrinsieke waarde (negatief wordt niet uitgeoefend)
Voorbeeld: beurskoers ING €11,00
Optie Uitoefenprijs Optiepremie Koersvorming intrinsieke waarde
ING Call dec-20 9,00 2,28 In-the-money (11 – 9 = 3)
ING Call jun-19 14,00 0,08 Out-of-the-money (11 – 14 = -3)
ING Call dec-22 11,00 1,80 At-the-money (11 – 11 = 0)
ING Put dec-20 13,00 3,15 In-the-money (13 – 11 = 2)
ING Put jun-19 10,00 1,00 Out-of-the-money (10 – 11 = -1)
ING Put dec-22 11,00 3,00 At-the-money (11 – 11 = 0)
, Tijdswaarde (verwachtingswaarde) = intrinsieke waarde - premie
De prijs die de belegger betaalt voor de kans dat de optie in waarde stijgt
• Maximale tijdswaarde: optie at-the-money
• Kleinste tijdswaarde: optie sterk out-of-the-money / diep in-the-money
Delta () = verandering optiepremie (Op) : verandering beurskoers onderliggende waarde (Bk)
De delta geeft aan hoe de optiepremie zich zal ontwikkelen bij een koersverandering van de
onderliggende waarde. Een delta van 0,5 betekent dat de optie €0,50 meer waard zal worden als de
onderliggende waarde met €1,00 stijgt. Een hoge Delta geeft dus aan dat de optie scherp reageert
op koersbewegingen van de onderliggende waarde.
Delta ligt tussen:
• Call: tussen 0 – 1
• Put: tussen -1 en 0
Een putoptie heeft een negatieve Delta, aangezien de optie minder waard zal worden bij een
stijgende koers van de onderliggende waarde.
De absolute waarde van de Delta:
• In-the-money: maximaal 1
• At-the-money: circa 0,5
• Out-of-the-money: dicht bij 0
Voorbeeld opties in combinatie met aandelen
Afdekken met putoptie koers Phillips €22,20
Putoptie Philips jan €20,00 en premie €1,00
Callopties Putopties
Serie Uitoefenprijs Optiepremie Serie Uitoefenprijs Optiepremie
Jan 17,50 5,70 Jan 17,50 0,55
Jan 20,00 3,70 Jan 20,00 1,00
Jan 22,50 2,00 Jan 22,50 2,00
Jan 25,00 0,95 Jan 25,00 3,50
Jan 27,50 0,45 Jan 27,50 5,80
Aandeel in combinatie met gekochte putoptie:
Aandeel Philips a €22,20 Put Philips | jan €20,00
Koers aandeel Opbrengst Betaalde Resultaat op Resultaat op Totaal
put optie bij optie premie putoptie aandeel resultaat
uitoefening bij aanvang
15,00 5,00 1,00 4,00 -7,20 -3,20
17,50 2,50 1,00 1,50 -4,70 -3,20
20,00 - 1,00 -1,00 -2,20 -3,20
22,50 - 1,00 -1,00 0,30 -0,70
25,00 - 1,00 -1,00 2,80 1,80
