Zeer complete samenvatting van materieel strafrecht. Bevat de samenvattingen/aantekeningen van de hoorcolleges en werkgroepen. Het bestand is zeer overzichtelijk door consistent gebruik van kopjes en opmaak. Vak afgesloten met een 8,5.
Materieel strafrecht is een recht dat veel emoties oproept, het is dan ook een grote inbreuk die
de overheid maakt op iemands leven; het opleggen van straf. Dit is natuurlijk met een reden,
maar desalniettemin gecompliceerd. Laten we daarom naar wat belangrijke vragen kijken
omtrent strafrecht. Als eerst:
Wat is materieel strafrecht?
1. Strafbaarstellingen
a. Bevatten delictsomschrijving + sanctienorm
b. Opgedeeld in misdrijven en overtredingen
i. Misdrijven in boek 2
ii. Overtredingen in boek 3
c. Nadere onderscheidingen mogelijk
i. Rechtsdelicten/wetsdelicten
ii. Culpeuze/doleuze
iii. Krenkingsdelicten/gevaarzettingsdelicten
iv. Commissie/omissie
v. Formeel omschreven delicten /materieel omschreven delicten
vi. Politierechter/enkelvoudige kamer/meervoudige kamer
2. Algemene leerstukken van strafrechtelijke aansprakelijkheid
3. Sanctierecht (aldus Kelk/De Jong) (worden niet behandeld in dit vak)
Het onderscheid tussen misdrijven en overtredingen is van belang omdat:
- Inzetten dwangmiddelen
- Ernst van het delict
- Misdrijven heeft aspecten als verwijtbaarheid/opzet/schuld.
We maken ook een onderscheid tussen:
- Rechtsdelicten: hierbij wordt een heel essentiële rechtsnorm of rechtsgebied
afgebakend.
o Zoals integriteit van het lichaam
o Normen die dicht samenhangen met het geweten van de mens
- Wetsdelicten: deze zijn er voor bescherming van normen die minder essentieel zijn
, o Dienen ook beschermd te worden maar zijn van minder belang
o De orde van de samenleving is van minder belang dan het rechtsbelang van
het leven.
Ook valt een onderscheid te maken tussen:
- Krenkingsdelicten: het gevaar is al geschiet
- Gevaarzettingsdelicten: het gevaar is nog niet geschiet, maar kan wel optreden
o Zoals opruiing (zelfs een abstract gevaarzettingsdelict)
Valt nog onderscheidt te maken tussen een concreet
gevaarzettingsdelict waarbij er tegen een concreet gevaar wordt
beschermd of een abstract gevaarzettingsdelict waarbij er geen
specifiek gevaar wordt gedefinieerd.
Kwaliteitsdelict: je moet een bepaalde kwaliteit hebben om het delict te plegen.
(kinderdoodslag door moeder, je moet een moeder zijn).
Er valt ook een belangrijk onderscheid te maken tussen het materieel strafrecht en het formeel
strafrecht:
- Het materiaal strafrecht in relatie tot het formeel strafrecht: het materiele strafrecht
komt in het formele strafrecht tot uiting. Het zijn de actoren die doormiddel van de
wet een bevoegdheid hebben gekregen. Wanneer het formeel strafrecht wordt
uitgevoerd gebeurt dat dus op basis van de bepaling dat iets strafbaar is op grond van
het materieel strafrecht.
o Opportuniteitsbeginsel: maar we willen ook niet altijd iemand vervolgen,
soms is dat niet opportuun. Als iemand op het spoor loopt om zelfmoord te
plegen, dan is het niet persé opportuun om die persoon te vervolgen.
- Het materieel strafrecht in relatie tot andere rechtsgebieden:
o Bestuursrecht: tussenbeide gebieden is er een eigengebied: bestuursstrafrecht.
Binnen het bestuursrecht is er de opkomst van het straffen, de bestuurlijke
boetes. Denk hierbij aan verkeersboetes. Dat type overtredingen is
overgeheveld naar het bestuursrecht omdat het daar beter een kans verdient.
Maar dit creëert wel een grijs gebied.
o Privaatrecht: hierbij is van belang dat de begrippen een hele andere opvulling
krijgen, denk aan causaliteit.
- Punt hiervan is dat het materieel strafrecht een eigen rechtsgebied is.
(Eigenlijk) Omissiedelict: door nalatenschap een strafbaar feit plegen (niet getuigen of hulp
nalaten)
(eigenlijk) Commissiedelict: door handelen strafbaar feit plegen (diefstal)
Een oneigenlijk commissiedelict/omissiedelict is hetzelfde en houdt in het opleveren van
een commissiedelict door het nalaten van handelen. Een voorbeeld hiervan is een moeder die
kinderdoodslag pleegt door het kind te laten verhongeren.
Een formeel omschreven delict is een delict waarbij een bepaald soort handelen strafbaar is
gesteld zoals bij diefstal. Een materieel omschreven delict is een delict waarbij een bepaald
gevolg strafbaar is gesteld zoals
,Dan gaan we kijken naar:
De bronnen van materieel strafrecht
Het materieel strafrecht kent verschillende bronnen, we beginnen bij de bron met het hoogste
gezag: de internationale verdragen. Hierbij zijn twee typen onderscheiden te tussen:
- Verdragen die Nederland verplichten een bepaalde gedraging strafbaar te maken.
o Bv. verdragen op het gebied van: mensenhandel, witwassen, Raad van Europa,
cybercrime etc.
Criminaliteit die op een of andere manier grensoverschrijdend is
- Verdragen die Nederland verplichten fundamentele rechten te waarborgen.
o Bij optreden en procedure bepaalde rechten inachtnemen.
Dan als tweede is een bron van gezag: EU-regelgeving, waarbij we onderscheid kunnen
maken tussen
- Primaire Unie Recht: mensenrechten
- Secundaire Unie Recht: kaderbesluiten, verordeningen
En dan de bron die het meest zichtbaar en bekend is: de wet, hierbij hebben we:
- Het commune recht: het wetboek van strafrecht
- Het bijzonder strafrecht:
o Opiumwet, Wet Bijzondere Delicten etc.
En dan hebben we nog als bron: nationale en internationale rechtspraak:
- Nationale rechtspraak: Dit komt neer op leerstukken waarmee we de openheid van
de wet invullen.
o Denk aan de invulling van opzet of bijvoorbeeld het tongzoenarrest
- Internationaal rechtspraak: uitleggen van bestanddelen maar ook leerstukken, als
op internationaal niveau iets wordt gedefinieerd, dient het Nederlandse hof dit ook
mee te nemen
Dan door naar:
De betekenis van bronnen
Allereerst staat voorop dat de wet het primaat heeft in het strafrecht, hoe weten we dit?
- Artikel 1 van het wetboek van strafrecht: legaliteitsbeginsel: iets moet gecodeerd in
de wet zijn wil het strafbaar zijn.
o Dit staat ook in internationale bronnen vaak vermeld
Het wetboek van strafrecht heeft het primaat van het strafrecht:
- Want het algemene strafrecht moet gedefinieerd zijn in het wetboek van strafrecht.
Maar; de praktijk is weerbarstig. Want door bijvoorbeeld het hof van strafrecht worden veel
vage normen goedgekeurd waardoor het primaat van de wet (legaliteitsbeginsel) geschaad
wordt. In die zin kan je je afvragen of het wetboek van strafrecht echt primaat heeft? Want in
de praktijk is dit niet altijd zo.
, Tot 1886 hadden we in het Nederlands strafrecht het Franse Code Pénal. Maar in 1886 kwam
het nieuwe nationale wetboek van strafrecht. Deze werd gekenmerkt door: eenvoud,
rechterlijke interpretatie- en straftoemetingsvrijheid, terughoudendheid (ten behoeve van het
liberalisme). Deze terughoudendheid is vandaag de dag niet zo sterk meer aanwezig. Maar op
fronten van euthanasie, abortus en verdovende middelen is Nederland wel vrij
vooruitstrevend.
Wat wel behouden is sinds 1886 is dat algemene leerstukken niet/nauwelijks gedefinieerd.
Nadere uitwerking wordt overgelaten aan de rechtspraak. Er wordt ook veel kritiek geleverd
door rechters, juristen en strafrechtdeskundigen wanneer er iets wordt opgenomen als een
taakstrafverbod. Dit neemt namelijk de maatkundige zijde van de rechter weg.
De ontwikkeling sinds 1886 is de opkomst en vereniging van de Modern Richting en de
traditionele richting (verenigingstheorie). Dit houdt voornamelijk in dat er bij de moderne
richting:
- Meer richting effectiviteit werken
- Meer aandacht voor de persoon van de dader
- Meer aandacht voor de doelstellingen van de straf
- Rehabilitatie heeft een grotere rol gekregen
- Andere disciplines die invloed hebben:
o Criminologie
o Forensische psychiatrie
- Andere vormen van criminaliteit die invloed hebben:
o Cybercriminaliteit
- Invloed van de internationalisering en europeanisering:
o Zoals we al hebben gezien, de bronnen van het strafrecht uit internationale en
Europese wetgeving
Concluderend is er vandaag de dag een grotere nadruk op veiligheid. Dan nog andere
belangrijke veranderingen:
- Hoe Nederlands is ons Nederlandse strafrecht?
o Er is een grote invloed vanuit internationale bronnen zoals positieve
verplichtingen o.g.v. EVRM. Verplichtingen die het zo maken dat dingen
strafbaar moeten worden gesteld zoals slavernijverbod
o Invloed bovennationaal recht, met name EU-recht. Dit heeft vaak te maken
met dat het EU-recht het verplicht stelt bepaalde gedragingen strafbaar te
stellen. Hierbij kan dit direct overgenomen (strafbaarstelling kinderporno)
worden naar het eigen strafrecht, of er kan naar verwezen worden (wet
economische delicten)
o Plicht tot conforme interpretatie hierbij dienen rechters zich te houden aan
uitspraken van hogere rechters (uit het EU-recht)
Hierbij moet je denken aan rechtspraak van het Hof van Justitie EU
Van belang hierbij is dat er vaak bij dergelijke misdrijven er
sprake is van een dergelijke grensoverschrijdend aspect
- Strafbaarstelling van de voorfase is in de opkomst
o Strafbare voorbereiding
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Svenvdk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
