N
s
G
G
D
D
E
J
GEZO
NDHEI
,Inhoudsopgave
Opdracht 1……………………………………………………………………………………………………………………………………..…….
1.1 omschrijving gezondheidsgedrag & gezondheidsprobleem …………………………………………..2,3
1.2 dataverzameling: opzet van interview en topiclijst…………………………………………………………..3
1.3 data-analyse: coderen………………………………………………………………………………………………………3
1.4 resultaten (Theory of Planned Behavior & objectiviteit)………………………………………………..3,4
Opdracht 2…………………………………………………………………………………………………………………………………………...
2.1 gezondheidsprobleem……………………………………………………………………..………………………5,6,7,8
2.2 gedragsanalyse………………………………………………………………………………………………………………8,9
2.3 resultatentabel………………………………………………………………………………………….……………………10
2.4 gedragsdoelen………………………………………………………………………………………………..………………11
2.5 Shared Decision Making …………………………………………………………………………………………………11
Opdracht 3………………………………………………………………………………………………………………………………….………..
3.1 interventie bij gedragsdoel een………………………………………………………………………………………12
3.2 interventie bij gedragsdoel twee…………………………………………………………………………….…12,13
3.3 interventie bij gedragsdoel drie………………………………………………………………………………………13
3.4 methode en theorie……………………………………………………………………………………………….….13,14
Opdracht 4…………………………………………………………………………………………………………………………15,16,17,18
Opdracht 5……………………………………………………………………………………………………………………………….…………..
5.1 gezondheidsbevorderaar…………………………………………………………………………..……………………19
5.2 ethische afweging……………………………………………………………………………………..……………………19
Literatuurlijst…………………………………………………………………………………………………………………20,21,22,23,24
Bijlagen………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Bijlage 1: de topiclijst………………………………………………………………………………………………………25,26
Bijlage 2: het uitgeschreven interview………………………………………….…………27,28,29,30,31,32,33
Bijlage 3: de data-analyse………………………………………………………………………………………34,35,36,37
1
,Opdracht 1
1.1 omschrijving gezondheidsgedrag & gezondheidsprobleem
Klaas is 36 jaar. Wegens het waarborgen van privacy is deze naam fictief. Klaas woont samen met zijn
partner in een dorp vlakbij Gouda. Klaas is rond zijn vijftiende begonnen met roken en rookt zo’n
twintig sigaretten op een dag. Echter kan dit aantal sigaretten in de weekenden behoorlijk oplopen.
Klaas rookt zware van Nelle shag en wisselt af met Marlboro filter sigaretten. Klaas is meerdere keren
gestopt geweest met roken. In de perioden dat hij gestopt is geweest heeft hij wel altijd gebruik
gemaakt van nicotinekauwgom, pleisters, nicotinesnoepjes en dergelijke. Desalniettemin kon Klaas
de verleiding niet weerstaan en is hij weer teruggevallen in zijn oude gedrag betreft roken. Na de
laatste vakantie is hij gaan beseffen dat hij het anders wil, en het ook anders moet. Klaas wilt
gezonder leven en hier valt ook het stoppen met roken onder. Klaas heeft een mountainbike gekocht
om meer te bewegen. Echter merkt Klaas dat zijn conditie hem flink in de steek laat.
Gevolgen van roken
Het is algemeen bekend dat roken een van de belangrijkste oorzaken van ziekte en overlijden is.
Roken is gerelateerd aan hogere risico’s op het ontwikkelen van dodelijke chronische ziekten. De
belangrijkste en meest voorkomende chronische ziekten die kunnen ontstaan als gevolg van roken
zijn chronisch obstructief longlijden (COPD), longkanker, coronaire hartziekten, beroerte, hartfalen
en enkele vormen van kanker in het hoofd-halsgebied (Spies & Buurman, 2020). In Nederland
overlijden elk jaar bijna 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Een roker leeft gemiddeld vijf tot
tien jaar korter dan een niet-roker (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d).
Verslaving
Van nature zit er nicotine in tabaksbladeren. De tabak die men rookt bevat dus ook nicotine. Dit zorgt
ervoor dat een roker blijft verlangen naar een volgende sigaret. Nicotine zorgt voor de afgifte van
adrenaline aan het bloed. Adrenaline zorgt ervoor dat de bloedsuiker, bloeddruk en hartslag wordt
verhoogd. Ook versnelt het de ademhaling. De gebruiker ervaart dit als een ‘kick’ (Moerenburg,
2022). Nicotine werkt zowel lichamelijk als geestelijk zeer verslavend. Op een bepaald ogenblik wen
je aan een bepaalde hoeveelheid nicotine, en ga je steeds meer roken om hetzelfde effect te
bereiken. Stoppen met roken is daardoor niet gemakkelijk. Naast nicotine bevat een sigaret ook
koolmonoxide en teer. Teer bevat kankerverwekkende stoffen, wat de kans op longkanker doet
vergroten. Door koolmonoxide kunnen de rode bloedcellen minder zuurstof opnemen en door je
lichaam vervoeren (Brijder, z.d.-a).
Gevolgen van stoppen met roken
Op het moment dat iemand stopt met roken brengt
dit afkickverschijnselen met zich mee. De verslaving
aan nicotine zorgt voor ontwenningsverschijnselen
wanneer de persoon niet meer rookt. Mogelijke
ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met roken
zijn; spanning, prikkelbaarheid, slapeloosheid, onrust,
zweten, maag-en darmstoornissen,
concentratieproblemen en zweten. Ook kan de
persoon in kwestie last krijgen van
obstipatieproblemen en gewichtstoename. De meeste
lichamelijke ontwenningsverschijnselen uiten zich in
de eerste periode van de gedragsverandering. De
geestelijke ontwenningsverschijnselen duren over het
2
(Zorgwijzer, 2022)
, algemeen langer.
Er zijn ook vele voordelen betreft het stoppen met roken. Stoppen met roken heeft een positieve
invloed op de lichamelijke gezondheid. Twintig minuten na het roken van de laatste sigaret krijgt een
persoon een normale hartslag en bloeddruk. Na acht uur is de hoeveelheid koolmonoxide en nicotine
gehalveerd. Na één dag is al het koolmonoxide uit het lichaam, waardoor het zuurstofgehalte van het
bloed verbetert. Mensen met COPD kunnen dit goed merken. Zij kunnen zich na het stoppen met
roken gemakkelijker inspannen dan eerst.
Na twee tot drie dagen is alle nicotine uit het lichaam. Ook is na deze dagen het reuk- en
smaakvermogen aanzienlijk verbeterd. Na een aantal dagen kan een persoon gemakkelijker
ademhalen en krijgt deze meer energie. Tussen de drie en negen maanden verminderen klachten als
piepen, benauwdheid en hoesten. De achteruitgang van de longfunctie stopt en kan ik bepaalde
gevallen verbeteren (Brijder, z.d.-b).
1.2 dataverzameling: opzet van interview en topiclijst
Dit verslag is een kwalitatief onderzoek. Bij een onderzoek als deze achterhaal je informatie over
gedachten, verwachtingen en motivatie van mensen. Kwalitatief onderzoek draait om woorden en
niet om cijfers (Hylkema, 2022). Door middel van dit onderzoek zou ik er graag achter komen wat de
eventuele beweegredenen zijn van Klaas om wél te roken, welke voor-en nadelen Klaas ervaart van
roken en hoe het komt dat hij ooit begonnen is met roken. Hierbij zal gebruik gemaakt worden van
het TPB-model. Dit is een veelgebruikt model dat zich richt op verklaren en (in dit geval mogelijk)
veranderen van bewust gedrag. Er wordt hier rekening gehouden met de attitude, de subjectieve
normen, de waargenomen gedragscontrole, iemand zijn intentie en vervolgens zijn gedrag (Boom,
2022).
Klaas is op een semigestructureerde manier geïnterviewd. Hierbij is een deel van de vragen welke
gesteld zijn alvorens de afname van het interview vastgelegd. Het afnemen van een
semigestructureerd interview ervaar ik in dit geval als prettig, daar de volgorde waarin de vragen
worden gesteld flexibel is en respondenten volledig vrij kunnen antwoorden. Ook heb ik als
interviewer meer de mogelijkheid om door te vragen op antwoorden (Genau, 2022).
Dit interview heeft bij Klaas thuis plaatsgevonden. Het interview duurde ongeveer een 25 minuten en
is opgenomen middels een mobieltje, waarna de opname van het interview volledig is
getranscribeerd en geanalyseerd. Tijdens het interview is gebruikgemaakt van de motiverende
gesprekstechniek ORBS. Dit staat voor het stellen van open vragen, reflectief luisteren, bevestigen en
samenvatten. Motivatie is afgeleid van het Latijnse werkwoord ‘movere’: ‘in beweging brengen’. Dat
is ook exact wat hulpverleners met motiverende gespreksvoering proberen te bereiken: cliënten in
beweging brengen om hun manier van leven op een positieve manier te veranderen. De kern van
deze benadering is dat mensen gaan inzien dat zij een probleem hebben (in dit geval een verslaving)
en gemotiveerd raken om dit aan te pakken (Kennisplein Zorg voor Beter, 2022).
1.3 data analyse: Coderen
Nadat het interview is afgenomen en vervolgens is getranscribeerd, zal de interviewdata worden
geanalyseerd. De vorm van analyseren welke is toegepast, is in dit geval het zogeheten coderen.
Door de analyse van het interview te coderen, wordt alle informatie geordend en kun je patronen,
inzichten en oplossingen ontdekken. Bij het coderen van een kwalitatief onderzoek, in dit geval een
semigestructureerd interview doorloop je de fasen open, axiaal en selectief coderen. Hierbij verbind
je verschillende kernwoorden aan antwoorden welke Klaas heeft gegeven in het interview
(Dingemans, 2021). Door middel van coderen identificeer je de belangrijkste aandachtspunten in de
analyse van het interview. Het maakt het ook makkelijker om grote stukken informatie te
organiseren (Verhoeven, 2020, p 56). In bijlage drie van dit verslag treft u de data-analyse.
3
