INLEIDING RECHTSFILOSOFIE
(Boek: Recht als raadsel, Pauline Westerman)
JOHN AUSTIN
Wat is recht? Waarin onderscheiden rechtsregels zich van andere (sociale)
regels?
• Austin beantwoordt deze vraag niet aan de hand van één bepaald rechtssysteem,
maar zoekt het
antwoord in wat alle rechtssystemen gemeenschappelijk hebben.
• Austin bekijkt het fenomeen “recht” vanuit een buitenstaandersperspectief, zonder
juridische noties.
• Austin doet ook geen beroep op morele noties, hij begint niet aan normatieve
veronderstellingen.
• Austin stelt dat het recht is gestoeld op macht, niet dat dit rechtvaardig is.
• De functie van het recht is het realiseren van de wensen van de soeverein.
Austin’s beveltheorie
• Rechtsregels zijn bevelen, uitgevaardigd door een superieur en gericht aan een
ondergeschikte.
• Bevelen zijn wensuitingen, die gepaard gaan met sancties ingeval van niet-
samenleving.
• Alleen die bevelen zijn rechtsregels als zij betrekking hebben op een algemene klasse
van handelingen en
worden uitgevaardigd door de soeverein.
Wat verstaat Austin onder een soeverein?
• Een aanwijsbaar en gemeenschappelijk persoon of groep personen.
• Aan wie het meerendeel van de bevolking gewoon is te gehoorzamen.
• Maar die zelf niet de gewoonte heeft te gehoorzamen aan aanwijsbare meerdere(n).
De enige bron van het recht
• Recht is alleen dat wat aan de wil van de soeverein ontspruit en niets anders.
• Austin hanteert dus geen gewoonterecht, die regels zijn positief moraal, maar geen
positief recht.
• Austin hanteert ook geen rechtersrecht, want de rechter is een dienaar van de
wetgever.
Cirkelgang in de relatie wetgever – rechtsregel
• Austin benadrukt de relatie wetgever -> rechtsregel.
• De nadelen hiervan zijn:
◦ Austin kan niet verklaren waarom het recht vaak een langer leven beschoren is dan
de wetgever.
◦ Eerst moet het bevel tot een rechtmatig bevel worden getransformeerd en de
bevelhebber tot bevoegd
rechtsvormer, dan pas kan het bevel als rechtmatig worden beschouwd en het een
plicht bij de
onderdaan teweegbrengen.
EHRLICH
Wat verstaat Ehrlich onder het recht?
, • Ehrlich vind het gewoonterecht belangrijker dan het juristenrecht.
• “Levend recht” is het geheel aan regels waarop mensen zich oriënteren in hun
dagelijkse handelen.
• Of mensen het levende recht aanpassen aan het offciële recht moet worden
onderzocht, niet
veronderstelt.
• Ehrlich meent – net als Austin – dat men buiten het recht moet treden om tot een goed
begrip te raken van
het recht.
• Ehrlich is niet zozeer geïnteresseerd in de vraag wat recht is, maar welke regels
menselijk gedrag daad-
werkelijk beïnvloed.
• Men leeft de regels na omdat men zich werkelijk gebonden en verplicht voelt om dat te
doen.
Austin’s reactie op het levende recht van Ehrlich
• Dagelijkse regels zijn niets anders dan sociale regels en normen waarnaar mensen
leven. Deze kunnen niet tot het officieel geldende recht worden gerekend, zolang zij
niet bekrachtigd zijn door een soeverein.
• Het levende recht is geen recht, maar positief moraal.
LON FULLER
Gewoonterecht
• Volgens Fuller is het gewoonterecht de oermoeder van alle recht.
• Fuller verwerpt de opinio necessitatis:
◦ Iets is alleen een regel als degene die volgens de regels handelt, het gevoel heeft zo
behoren te
handelen.
◦ Slecht antwoord vind Fuller, want wanneer en onder welke voorwaarden ontstaat de
verplichting om
volgens een regelmatig patroon te handelen?
• De functie van het recht is dat zij het mogelijk maakt dat mensen hun handelen op
elkaar afstemmen, het
zijn communicatiemiddelen.
JOHN SEARLE
Wat zijn afspraken (institutionele feiten)?
• Die ontstaan door het toekennen van de status “X telt als Y in context Z”.
• De “telt als”-afspraken zijn bouwstenen voor regels aan de hand waarvan men zich
kan oriënteren op het
gedrag van de ander en daarmee zijn eigen gedrag kan vormgeven.
• Omdat iedereen zijn handelen op gewoonte afstemt, krijgt de gewoonte normatieve
kracht en trans-
formeert het tot regel.
• Toevoeging van voorwaarden waaronder de regels en afspraken geldig zijn:
◦ Als aan voorwaarden A en B is voldaan, geldt dat X telt als Y in context Z.
◦ 1) Stenen tellen als grenzen.
2) Grenzen tellen als vergaderruimte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kwittie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.