Dit document bevat de volledige uitwerking van kwartaal 2 van de Minor Fysiotherapie bij cervicocephale- en orofaciale (pijn) klachten te Hogeschool Rotterdam inclusief colleges, literatuur, leerpraktijk aantekeningen e.d.. Dit kan je teruglezen op de eerste pagina's van het document!
Minor Fysiotherapie bij cervicocephale- en orofaciale
(pijn) klachten 2022/ 2023 MINIVGCOK
Verdiepende minor voor bachelor fysiotherapie studenten
Naam : Thirsa Teeuw
Studentnummer : 0979624
Leerjaar : 2022/2023
Opleiding : Fysiotherapie
Klas : 22-MINOR-COKA
Cursushouder : John Bos & Maurice Harder
Minorcode : MINIVGCOK
Startdatum : 30-08-2022
,Inhoudsopgave kwartaal 2: leerdoelen
De student kent de speciële- en functionele anatomie van de schedel, kaakregio, aangezichtsregio, gebit en
mondregio. ................................................................................................................................................................. 3
Collegereeks J. Bos: ‘Functionele anatomie van het craniomandibulaire stelsel en stoornissen van het
kaakgewricht, bruxisme en parafunctionele gewoonten.’ ........................................................................................ 3
Gastcollege Hedwig van de Meer .......................................................................................................................... 30
Gastcollege Simone Gouw ..................................................................................................................................... 36
Aantekeningen leerpraktijk : palpatie faciale spieren en relaxatie/ mobilisatie technieken hoog-cervicaal ............ 41
Faciale spieren (bijlage 5) ...................................................................................................................................... 43
Mondbodem-, tong- en halsspieren (bijlage 6) ...................................................................................................... 51
Orofacial pain........................................................................................................................................................ 54
Hoofdstuk 2 : General assessment of the orofacial pain patient ......................................................................... 54
Hoofdstuk 3 : Diagnostic classification of orofacial pain ..................................................................................... 70
Hoofdstuk 8 : Differential diagnosis and management of TMD’s ........................................................................ 77
Diagnostiek van temporomandibulaire disfunctie (TMD) ..................................................................................... 122
Behandelingsprotocol voor craniomandibulaire dysfunctie 1 (diagnostiek) ......................................................... 128
Behandelingsprotocol voor craniomandibulaire dysfunctie 2 (behandeling) ........................................................ 135
Opdrachten snijzaal : anatomie achterzijde nek, a. vertebralis, ruggenmerg met bijbehorende spinale zenuwen,
suboccipitale regio, temporomandibulaire regio. ................................................................................................ 143
De student kent de speciële- en functionele anatomie van de hersenzenuwen. ...................................................... 149
Collegereeks J. Bos: ‘Functionele anatomie van het neurocranium, hersenen en hersenzenuwen, trauma capitis,
contusio cerebri en Schedelbasisletsel. Diagnostische oriëntatie op hersenzenuwfuncties en bewustzijn.’ .......... 149
Innervatie : hersenzenuwen en cervicale spinale zenuwen (bijlage 7) .................................................................. 162
A guide to cranial nerve testing for musculoskeletal clinicians ............................................................................. 163
De student kent patronen van syndromen, disorders en aandoeningen van de kaak, aangezichtsregio, mondregio,
gebit en tinnitus, bellse parese................................................................................................................................ 173
Collegereeks M. Harder: ‘Tinnitus, subjectieve tinnitus, objectieve tinnitus, sensorische tinnitus, somatische
tinnitus, oorsuizen, hyperacusis, misfonie.’ ......................................................................................................... 173
Orofacial pain...................................................................................................................................................... 179
Hoofdstuk 4 : Vascular and non-vascular intracranial causes of orofacial pain ................................................. 179
Hoofdstuk 7 : Intra-oral pain disorders ............................................................................................................ 188
Hoofdstuk 10 : Extra-cranial and systemic causes of head and facial pain ........................................................ 206
Hoofdstuk 11 : Sleep and orofacial pain ........................................................................................................... 215
2
,De student kent de speciële- en functionele anatomie van de schedel, kaakregio,
aangezichtsregio, gebit en mondregio.
Collegereeks J. Bos: ‘Functionele anatomie van het craniomandibulaire stelsel en stoornissen van
het kaakgewricht, bruxisme en parafunctionele gewoonten.’
Fysiotherapie bij patiënten met temporo-mandibulaire dysfuncties
Stomatognatische/ viscerognatisch systeem
• Gnathologie = de wetenschap die zich bezig houdt met het kauwstelsel
• Stomato = de relatie tussen lichaam en het kauwstelsel
• Viscera = inwendige organen (begint het ademhalings- en kauwstelsel)
Het tongbeen/ hyoideum is met spieren verbonden met de mandibula (onderkaak) en onderdelen van het hoofd.
Het tongbeen speelt een belangrijke rol met slikken en bodem van de mondholte te vormen en de voedselinhoud
naar achteren verplaatst wordt.
Zodra er tussen de articulaire en musculaire verbindingen een verstoring zit, heeft dit gevolgen voor het gehele
kauwstelsel. Bij kauwstelsel gerelateerde klachten is het belangrijk om een brede oriëntatie te hebben.
De maxilla heeft een verbinding met de mandibula vanwege de tanden/ kiezen als functionele verbinding. Vandaar
dat een stuk tandheelkunde ook hierin is meegenomen.
De positie van het hoofd t.o.v. de halswervelkolom (op de atlas) bepaald de spanning en posities van de articulaire
verbindingen aan de voorzijde. Iedereen heeft een persoonlijk optimaal (optimal) alignment voor het krachtenspel
(afbeelding) wat zich afspeelt
afhankelijk van hoe de hoofd
zich positioneert t.o.v. de
atlas. Als er dus afwijkingen
zijn in de halswervelkolom,
heeft dit gevolgen voor het
krachtenspel in deze keten.
Er wordt soms gepraat over
een ‘driepuntsgewricht’/
‘tripod’; cranio-cervicale
overgang met links en rechts
beide kaakgewrichten/ craniomandibulaire gewrichten. Een verandering in de cranio-cervicale overgang zorgt ervoor
dat er ook veranderingen kan plaatsvinden voor de cranio-mandibulaire gewrichten.
• Bij bijv. links lateroflexie is de krachtsinwerking van het cranio-mandibulaire gewricht links sterker dan
rechts. → de positie van het hoofd bepaald de bewegingsafloop en krachtsinwerking van de kaken.
Functionele anatomie
• Schedel: aangezichtsregio en kaakregio
o Musculatuur
o Temporo-mandibulaire gewricht
• Mond- en keelholte gebitselementen, tongbeen en mondbodem
• Speekselklieren
• Halswervelkolom
3
, Ventraal en laterale musculatuur
De musculatuur aan de voorzijde van het aangezicht
(=aangezichtsmusculatuur) zijn gezichtsuitdrukkingen mogelijk (non-
verbale communicatie). De laterale musculatuur heeft een direct
verband met het bewegen van het kauwstelsel. De ventrale en laterale
musculatuur zijn niet direct met elkaar verbonden. De spieren
overbruggen geen gewricht maar hechten zich van facie naar facie. De
spieren zijn met elkaar voor een deel verbonden om de facie t.o.v. de
schedel in positie/ beweging brengen om de ruimte te verkleinen of
vergroten. Dit wordt ook wel minimusculatuur genoemd.
Deze minimusculatuur is sterk onder regie van het limbische systeem/
limbische delen van de hersenen. → via hersenzenuw facialis
(aangezichtszenuw). Je kan de aangezichtsmusculatuur aanspannen bij bewuste processen (wenkbrauw omhoog
trekken).
• Ventrale musculatuur = aangezichtsmusculatuur (expressief)
• Laterale musculatuur = kauwmusculatuur
o Er bestaan 3 ‘sluiters’ en 1 ‘opener’ van de kauwmusculatuur.
▪ Sluiter = m. temporalis
▪ Sluiter = m. masseter
▪ Sluiter = m. pterygoideus medialis
▪ Opener = m. pterygoideus lateralis
De kauwspieren zijn alleen in beweging in toenemende mate wanneer er iets te ‘bijten’ of ‘kauwen’ valt. Dit is hierbij
primitieve motoriek omdat het aansturen van deze motoriek niet vanuit de limbische hersendelen gestuurd worden
maar meer vanuit de hersenstam.
Bruxisme
Bij patiënten met kaakpijnklachten is er een subgroep waarbij de kauwmusculatuur in toenemende mate dusdanig
aanspannen en blijvend aanspannen op momenten dat er ‘niks te kauwen valt’. Deze motoriek is lager neuro
anatomisch geordend dan de aangezichtsmusculatuur. Dit proces kan overgenomen worden door mentale
processen/ gemoedstoestand die dit proces bevorderd.
• Kaakklemmen = bruxisme → sommige mensen kunnen zelfs tijdens praten hun kaken niet van elkaar af
krijgen.
Zodra dit proces zichtbaar wordt in de praktijk, is dit erg moeilijk om dit ‘af te leren’ vanwege de aansturing in de
basale ganglia ligt van de hersenstam (en dus moeilijk af te leren is).
In basale ganglia motoriek liggen ge-automatiseerde patronen die met elkaar concurreren → daarmee kunnen ze
elkaar over-rulen en de ander ‘minder krachtig’ maken. Door bijvoorbeeld mensen vragen te zingen of neuriën kan je
middels re-routing het kaakklemmen verminderen of verhelpen. Dit vraagt namelijk andere mentale verzoek in
aansturing. → oefeningen op spierkracht is in behandeling dus minder krachtig/ effectief dan mentale opdrachten
gericht op de basale kernen.
Speekselklieren
Aan de zijkant schuin-onder het oor ligt de grootste speekselklier (er zijn er 3 paar) > de onderoor speekselklier/
glandula parotis die buiten de mondholte ligt. Deze loopt over de m. masseter en zich uit in de binnenkant van de
mond. In normale omstandigheden is deze niet voelbaar/ palpabel. Bij zwelling is dit zichtbaar bij de ‘kaakhoek’ die
prominent wordt. De masseter is in normale omstandigheden palpabel bij aanspanning. Als deze palpabel is zonder
aanspanning van het kaakgewricht is mogelijk de glandula parotis betrokken.
Zenuwen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thirsa98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €19,99. Je zit daarna nergens aan vast.
