Politicologie Soulaya Kachouï
Les 1: Introductie + Politiek, Macht & Politieke Wetenschap
Politiek heeft een impact in ons dagelijks leven: is beperkt maakbaarheid
Beperkt maakbaarheid van de samenleving = bv. Tijdens de corona pandemie
heeft niet iedereen zich aan de regels gehouden (huisfeest) niet iedereen
houdt zich dan aan de regels. Bv. In crisissen hebben de Belgische politiek geen
vat op. Bv. Burin vonnis rechter was er tegen het verbod maar Antwerpen
negeerde het.
Politiek heeft impact op ons dagelijks leven: nationaal politiek verliest
Nationaal politiek greep verliest= bv. Bv. De Europese integratie heeft ervoor
gezorgd dat België niet langer zijn eigen monetair beleid (Monetair beleid heeft
betrekking op de beslissingen die centrale banken nemen om de prijs en de
beschikbaarheid van geld in een economie te beïnvloeden.) kan voeren. Bv. Een
opiniemaker in de New York Times zegt waarom hebben jullie nog een
overheid nodig als de alles toch wordt bepaald door de centrale banken van
Europa. BV. 60-70 procent van alle beleid in België waar we onder hevig zijn is
Europees beslist. De Europese unie en zijn regelgeving die daaruit voor vloeit
heeft een enorme impact op ons dagelijks leven.
Waarom politiek in rechten? Het recht volgt uit politiek. Het recht begrenst en
versnelt politiek. Het rechtssysteem is een machtsfactor en is ideologisch
gekleurd. Het recht wordt politiek gebruikt.
Het recht volgt uit politiek:
BV. Afgelopen jaren zijn de normen veranderd over seksualiteit, verkrachting
en sekswerk. Dus we straffen verkrachting harder, decriminaliseren sekswerk.
Doordat het strafrecht hervormd wordt zal ook het recht anders gesproken
worden.
Het recht begrenst politiek:
BV. De Grondwettelijke Hof heeft pasgeleden de nieuwe eindtermen in het
secundair onderwijs als ongrondwettelijk achtte en dat dus verworpen heeft.
Het gaat hier over een casus waarbij we zien dat het Katholiek onderwijs een
zaak aanspande bij het Grondwettelijk Hof en zei: “oké onze godsdienstvrijheid
en vrijheid in onderwijs dat wordt hier toch wel stevig begrenst door
gedetailleerde eindtermen waardoor we geen vrijheid niet meer hebben om
Soulaya Kachouï
,zelf te kiezen hoe we het onderwijs inrichten. Het Grondwettelijk Hof volgde
daarin en heeft daar die eindtermen verworpen.
BV. PFOS-arrest, Raad van staat zegt: ”dat klopt toch niet dat de grond die
vervuilt is jullie die niet zomaar ergens kunnen dumpen maar eerst fatsoenlijk
onderzoek moeten doen om te kijken waar het wel veilig is” Bescherming van
de burger tegen een soort overheid willekeur tegen onbehoorlijk bestuur op
een zekere hoogte.
Recht kan politiek versnellen:
BV. Hele lange tijd waren een maatregelen genomen tijdens de pandemie dat
onze vrijheid beknotte. De avondklok was een groot voorbeeld. De rechtbank
heeft gezegd dat het niet goed juridisch gekaderd is en dat ze een bredere
juridische kadering nodig een grote pandemie wet. Dus de rechter zette de
politiek onder druk om een actie te nemen en vooruit te gaan met de
pandemie wet of hun andere regels omtrent de loc down konden ze heel
makkelijk verwerpen.
Het rechtssysteem is een machtsfactor en is ideologisch gekleurd:
Ten eerste voeren rechters beleid door wetgeving te gaan interpreteren met
andere woorden wetgeving moet inhoud krijgen in dag dagelijkse zaken die
voor de rechtbank komen. Ten tweede zien we dat rechters ook oordelen op
een gekleurde manier door hun eigen ideologische achtergrond.
BV. Als we zien hoe rechters interpreteren kan dit leiden tot de bestempeling
van activistische rechters. Dit zagen we bv. In een casus die voor het
Amerikaanse gerechtshof kwam en waar dan geoordeeld is dat eigenlijk
jarenlang bescherming is voor abortus terug gedraaid moest worden want zo
oordeelde deze conservatieve groep van rechter: “de Amerikaanse grondwet
die geeft geen garantie aan abortus aan iedereen dit moet de Amerikaanse
staat zelfmoet regelen. Nu zijn de vrouwen rechten weer een stuk afgenomen
in de USA.
BV.de klimaat zaak, het debat over is het oké of geoorloofd dat in de
klimaatzaak aangespannen door een actiegroep een vzw, kan de Belgische
staat gedwongen worden bepaalde percentage bv. Uitstoot te verminderen
opgelegd te krijgen door een rechtbank?
Het recht wordt politiek gebruikt:
BV. De klimaat zaak waar ze besloten hebben dat het te traag gaat dus ze gaan
de regering onderdruk zetten door juridische stappen te zetten. (In Nederland)
Doel van de cursus = kennismaking met de bouwstenen van de politiek.
Soulaya Kachouï
,Definitie politiek makkelijke versie:
Ordenen en besturen van een samenleving
Brede definitie van politiek:
Politiek is overal waar er regels bestaan. BV. Scholen, verenigingen, bedrijven
(schools of democracy)
Term Politiek is afkomstig van Oudgriekse politeia (politika)= verwijst naar alles
wat met de burgerlijke samenleving.
Politiek=
Ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving=
Territoriaal= het feit heel omvattend en dwingend is. Waarover het politiek dan
gaat waarover er geordend en bestuurd wordt. Vb. gemeenten, staten, EU,
NAVO, Verenigde Naties.
Niet territoriaal= veel functioneler en vrijblijvender is. Dus losser. BV.
Katholieke kerk had lang tijd veel macht. Je werd uitgesloten als je niet
katholiek was.
Politiek =
Ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving.
1. Door staatsinrichting en verschillende instellingen (Parlement, regering)
hoe functioneren zij? Hoe hebben ze de staat ingericht? Bv. De
gemeenschappen, de gewesten, het federale niveau bestuderen we.
2. Bestuderen van Politiek gedrag: we gaan kijken naar de strategie die
politieke actoren hanteren om hun doelen te bereiken. Kijken naar hoe
we mechanisme (manier waarop iets in elkaar zit en werkt) van conflict
en samenwerking kunnen gaan verklaren wanneer we het voor ons zien.
Bv. Samenwerking bij een coalitieregering hoe kunnen we dat gaan
omschrijven? Waar komt dat vandaan? Waarom doen we dat in België
op die manier? Bij conflict bv. Hoe verloopt een politiek debat? Waar
zitten de tegenstellingen tussen de partijen?
3. Beleid maken dat wordt omgezet in recht.
Democratie = is een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van
legitieme machtsuitoefening.
Soulaya Kachouï
,Autocratie= In een autocratie heeft slechts één persoon alle macht (autos
betekent 'zelf', denk maar aan autonoom). Klassieke koningen waren
autocraten: hun wil was wet.
Evolutie van politiek
Nachtwakerstaat:
In de 19de eeuw was ordenen en besturen was minimum een overheidsingrijp.
De overheid en politiek moesten zich enkel bezig houden met het beschermen
van de burgers door hun burgelijke rechten te gaan garanderen en jun
vrijheden te gaan beschermen. (bv. Eigendomsrecht dus ze mogen privaat
eigendom hebben) Het gaat ook over waken dus hun eigendoms recht gaan ze
beschermen door politie, rechtbanken, justistie en binnenlandse zaken hebben.
Het gaat ook over beschermen van u grenzen dat gedaan wordt door defensie
en buitenlandse zaken. En dit wordt betaald door Belastingen te heffen:
financiën.
De sociale welvaartstaat en de opkomst van de arbeiders beweging in de 20ste
eeuw brengt daar verandering in.
Sociale welvaartstaat:
We zien dat er wordt gezegd dat die Nachtwakersstaat veel te beperkt is en we
meer nodig hebben. De arbeidersbeweging pleitte daardoor voor sociale
bescherming. En er onstaat daardoor een soort van verzorging staat. Ordenen
en besturen in de politiek moet dan ook gaan over onderwijs, gezondheid,
werkgelegenheid en sociale zekerheid. Er moet een ingrijpender ordenen en
besturen plaats vinden.
Regulerende staat:
In de 21ste eeuw is de rijkwijze van de politiek heel ver. Het is een alles
omvattende impact in ons dagelijks leven. Maar er is een verlies van de greep
van de nationale politiek. BV. Huurmarkt, aanemen van werknemers. De
eigenkeuzevrijheid van tehuren aan wie je wilt. Bv. Homo huwelijk dat in België
geacepteerd is geweest laat zien dat we de evolutie hebben gekend van een
heelbeperkt nachtwakerstaat tot een heel ingrijpende regulerende staat op de
dag van vandaag.
Politiek=
Ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving door
middel van machtsuitoefening.
Soulaya Kachouï
,Macht= bindende regels omdat politiek kan enkel functioneren als er ook
effectief kan gestuurd worden. En als ze ook worde opgelegd aan de leden van
de samenleving.
Als je er niet aanhoudt: er sancties zijn, dwangmiddelen gebruiken
(strafrecht), middelen (politie) …
Burgerlijke ongehoorzaamheid= bewust zeggen dat je u niet aan de
regels houdt
= publiek- niet gewelddadig groep, die bewust tegen bindende regels zijn
en druk willen leggen op het beleid of wetgeving
1. Vorm van protest
2. Vreedzaam verloopt
3. Bewust zijn van ik volg de bindende regels niet dus ik ben bewust van de
sancties
Bv. Burgerlijk ongehoorzaam komt van een casus van vandaag waar een
filosoof en schrijver in de 19de eeuw zijn belastingen niet wilde betalen omdat
die het niet mee eens was hoe het beleid werkten bv. Over native community.
Bv. De Amerikaanse burgerrechter beweging over apartheid. Rosa Parks die
plaatsnam in een bus op een plek die voor behouden was voor een blanke en
niet voor zwarten.
Bv. Protest ik lijm mij vast aan een schilderij, vastketenen aan een boom. Je
verstoort de openbare ordenen.
Macht= is regels opleggen en afdwingen door middel van machtsuitoefening
Soulaya Kachouï
,
het gaat bij beide om: het gaan om een vermogen het gaat om een
mogelijkhei de ander iets te doen
Het gaat om een conflict: er zit een spanning tussen A en B , tussen de
twee personen waarin de sociale relatie manifiseerd en de ander is het
er niet mee eens en moet gedwongen worden om de actie teverrrichten.
Het is een suptiele vorm van machtuitsoefening.
3 vormen van gezag
1. Traditioneel gezag= traditie en gewoonte, ik volg dat, ik hecht er waarde
aan, ik respecteer dat. Ik gehoorzaam. (Erfopvolging koning)
2. Charismatisch gezag= ik leef de regels na en respecteer de regels omwille
van de persoonlijke eigenschappen die de machthebber heeft. BV. Bart
de Wever die op een podium op een charismatisch goed kan praten en
zo populair wordt.
3. Rationeel-legalistisch gezag= ik respecteer de regels omdat ik de regels
zelfrespecteer en hoe ze tot stand zijn gekomen.
Legitiem=
Legitimiteit staat voor de rechtvaardiging van een bepaalde
actie. Legitimiteit wordt in verschillende disciplines gebruikt en heeft overal
net een andere betekenis. In de politiek staat legitimiteit bijvoorbeeld voor de
wetmatige basis van een heerser of heersende partij om macht uit te oefenen
over haar burger
Soulaya Kachouï
, 1. Input= voorkeuren laten horen via verkiezingen of participatie. We
hebben onze beleidmakers legitiem zelf gekozen
2. Throughput= we hebben input gedaan. Hoe komt de beslissing nu echt
tot stand? Is er een voldoende afweging van allerlei soorten belangen?
Worden er redelijke en goede argumenten geformuleerd? Was er
voldoende informatie? Zijn de belangen goed afgewogen?
3. Output= zorgt beleid ervoor dat er efficiënte en effectieve oplossingen
komen voor de maatschappelijke problemen die we willen dat de
politieke aanpakt.
Soulaya Kachouï
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper soulayakachoui. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.