Historische Context 1 van geschiedenis uit 6 vwo. Een samenvatting uit het boek van Feniks. Met een lijstje met alle gebeurtenissen en tijden. Er staan ook examentips tussen.
Historische context 1
Steden en burgers in de Lage Landen
Paragraaf 1
Er was veel graanopbrengst door de vruchtbare grond. De boeren gingen over op het
drieslagstelsel, hierdoor kon de voedselproductie groeien en daarmee de bevolking. De
agrarische productie groeide ook door ontginningen en inpolderingen, maar ook door een
betere ploeg.
Ambachtslieden hielden zich bezig met aardewerk en textiel. Koningen, edelen en
stedelingen gingen munten slaan. Dit bevorderde de handel en was winstgevend. Er
ontstond een monetaire economie. Door handel en nijverheid nam de verstedelijking toe,
steden kregen privileges en stadsrechten.
Horigen trokken ook naar de steden toe, maar dan mocht niet. Zij werden aspirant-
poorters genoemd, de stedelingen lieten het toe want op deze manier kon er meer
belasting betaald worden via het hofstelsel. Het hofstelsel is een autarkisch economisch
systeem waarbij horigen in ruil voor bescherming belasting moeten betalen.
Atrecht kende verschillende factoren voor stadsgroei;
- Vruchtbaar gebied.
- Een goede verbinding met het Noorden voor handel.
- De monniken met hun ontginningen.
- De stad stimuleerde de komst van aspirant-poorters.
- Er werd belasting betaald.
- Schepenen kregen bestuurlijke taken en beheerden de stadsfinanciën.
Ambachtslieden begonnen samen te werken, er ontstonden gilden. Zij zorgden er vooral
voor dat producten met hoge kwaliteit geleverd werden. Atrecht ging deelnemen aan
interregionale handel. Er werden wisselbrieven gebruikt om de handel veilig te laten
verlopen.
Het patriciaat bestuurde de stad, dit bestond uit rijke families en schepenen. Het gemeen
bestond uit gilden leden en boeren. Het gemeen kwam vaak in opstand omdat het
patriciaat het ‘bonum commune’ schaadde.
1302- Guldensporenslag
De koning van Frankrijk wilde Vlaanderen overnemen, het patriciaat steunde hem. Het
gemeen steunde de graaf van Vlaanderen. De Fransen verloren en de macht van de
patriciërs nam af. Het gemeen kreeg meer macht.
Paragraaf 2
Brugge nam de rol van de interregionale handel van Atrecht over, dit kwam door:
- Handelaren reisden liever per schip, want andere gebieden werden gevaarlijk.
- Er kwam een tekort aan wol.
- Invoer van graan uit het Oostzeegebied werd noodzakelijk.
, De stad zorgde voor een goed bevaarbare binding met zee. Hanzen kregen privileges en
stichtten eigen kantoren.
De geestelijkheid zorgden voor de sociale zorg in de stad, bijvoorbeeld onderwijs,
ziekenzorg en armoedebestrijding. Kloosterlingen leefden in armoede en zijn van de
bedelorden. Er werden begijnhoven ingesteld, dat zijn hofjes waar oude mensen mochten
wonen. Geert Grote vond dat geld beter uit gegeven kon worden aan de armen en zieken.
De ‘Moderne Devotie’ ontstond, de mensen wilden terug naar het simpele.
Bourgondische hertogen namen steeds meer gewesten over in Nederland, zij wilden een
eigen staat los van Frankrijk. Het bestuur werd gecentraliseerd, hierdoor kwamen er
opstanden tegen deze centralisatie. De burgers wilden namelijk meer particularisme met
privileges. De Staten-Generaal kwam.
!!!!!! Examentip: Als je een vraag hebt over Bourgondiërs of Habsburgers, schrijf dan altijd
‘centralisatie’ op.
In Brugge verzandde het Zwin en door de opstanden vertrokken de burgers naar
Antwerpen. De opkomst van Antwerpen was mogelijk door:
- de goed bevaarbare verbinding, want er kwamen grotere schepen.
- Een veilig achterland.
De Habsburger Karel de vijfde had van Spanje al haar koloniën geërfd. Hij werd keizer van
het Heilige Roomse Rijk samen met zijn zoon Filips de tweede.
Luther en Calvijn kregen steeds meer aanhang. Luther had kritiek en kwam met zijn ’95
stellingen.’ Calvijn vond dat als de vorst het niet goed deed, dat het volk hem dan mocht
afzetten.
Door stijgende prijzen, een centralisatie politiek en het bestrijden van protestanten van
Karel en Filips was er onvrede in de Nederlanden. Er kwam een Smeekschrift aan
Margaretha van Parma om de vervolgingen te matigen. Het gevolg hiervan was de
Beeldenstorm, kerken en kloosters werden verwoest.
Hertog van Alva werd gestuurd voor een verzet tegen deze opstandelingen. De Spaanse
Furie was de plundering van Antwerpen. Hierna kwam er een Pacificatie van Gent, dit
hield in dat alle gewesten samen tegen Spanje gingen strijden. Er kwam een splitsing
tussen deze gewesten. Bij de Unie van Atrecht sloten alle zuidelijke gewesten zich aan bij
Spanje en de noordelijke gewesten sloten zich aan bij de Unie van Utrecht. Dit kwam door
verschillende geloven. In 1581 zetten de gewesten Filips de tweede af met het Plakkaart
van Verlatinghe.
Deze opstand zorgde voor een val van Antwerpen en alle handelaren vertrokken naar
Amsterdam. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd opgericht. Er was een
korte wapenstilstand en in 1648 werd de Opstand beëindigd met de Vrede van Münster.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annaferwerda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
