1.1 eerste wereldoorlog
- De periode 1870-1914 was het tijdperk van de gewapende
vrede
- 28 juni 1914 aartshertog Frans Ferdinand vermoord in
Sarajevo → eerste wereldoorlog van 1914 - 1918 en was
een loopgravenoorlog waarin ook chemische wapens
gebruikt werden. → 8 miljoen doden.
- 1918 republiek duitsland uitgeroepen → duitse keizer
vlucht naar nederland en er kwam een wapenstilstand
- 1919 versailles definitief gesloten.
- Verschrikkingen eerste wereldoorlog leidden wereldwijd tot
morele ontreddering
- In de jaren na de Eerste Wereldoorlog kwamen er totalitaire
staten en anti democratische regimes op in verschillende
landen zoals de Sovjet-Unie, Duitsland en Italië. In Spanje
grepen reactionaire militairen de macht. Er ontstond een sfeer
waarbij democratie en individualisme onder druk kwamen te
staan.
- Boek Blokken van F. Bordewijk speelt in een totalitaire staat.
Hier zijn ook verschillende kenmerken van te herkennen.
1.2 Totalitaire staten
- In WO1 werd in 1917 de russische tsaar afgezet. In november
1917 namen de bolsjewieken de macht over onder leiding van
Lenin. Dit heette de Russische revolutie. Hij beloofde betere
omstandigheden. Na zijn dood in 1924 werd hij opgevolgd
door Stalin. Zo werd de Sovjet-Unie een totalitaire staat.
- Na WO1 kwam in Italië de fascistische Mussolini aan de
macht. Hierbij kreeg de leider al het staatsgezag. Hier werd de
staat hoger geplaatst dan het individu.
- In Duitsland was Adolf Hitler de leidende figuur van het
nationaal-socialisme. Zijn programma was antisocialistisch,
anti democratisch, anti-individualistisch en deed aan
rassenleer. Hier wordt ook naar in verwezen in het boek
, Blokken. De ontevredenheid groeide nog meer na de
economische crisis in 1929 toen de werkloosheid toenam. In
1933 werd Hitler tot rijkskanselier gekozen en in 1934
president. Hij gebruikte veel geweld en propaganda.
- In Spanje was de macht in de handen gebleven van de
traditionele machthebbers. De kerk, adel en
grootgrondbezitters. In 1936 won het linkse volksfront dit lokte
een opstand onder leiding van generaal Franco uit. De
Spaanse burgeroorlog leidde tot de ondergang van de
Spaanse democratie.
- Eind 19e eeuw tot 1914 zijn de laatste jaren van internationale
veiligheid in Nederland. Nederland was neutraal in WO1. In
1917 kwam er een grondwetswijziging en er kwam algemeen
mannenkiesrecht en gelijkstelling van openbaar en bijzonder
lager onderwijs en in 1919 voor vrouwen kiesrecht.
- In de industrie werkten slecht betaalde, laaggeschoolde
arbeiders. Hier was de basis gelegd voor massaproductie. De
economische crisis van 1929 leidde wereldwijd tot
koopkrachtverlies en werkloosheid. In Nederland kwam de
NSB op onder leiding van Anton Mussert.
- De spanningen leidde uiteindelijk tot WO2 (1939-1945)
1.3 Massacultuur
- Na WO1 kwam er cultuurkritiek men was geschokt en was het
vertrouwen in cultuur en vooruitgang wel terecht geweest. De
ontgoocheling en morele ontreddering door oorlog leidde dus
daartoe. Dit was vooral angst voor de massa en verlangen de
bedreigde individualiteit te beschermen. Massacultuur werd
afgewezen.
- Technologische veranderingen gingen het leven steeds meer
beïnvloeden. Vele kwamen uit de VS Waar de lopende band
van Henry Ford een impuls gaf aan de productie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper valerie4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,53. Je zit daarna nergens aan vast.