Week 1: H1 en 2
(Internationale) Koop
H1: Inleiding Handelsrecht
• Codi catie van handelsrecht
In middeleeuwen handelsrecht als bijzonder domein van privaatrecht, waarbinnen gebruiken en regels vaak van onderaf (‘bottom-up’) ontstaan in de praktijk van internationale
goederenhandel ipv bovenaf (‘top-down’) door wetgever opgelegd.
Eerste bundeling van handelsrechterlijke regels
meestal maritieme onderwerpen:
- Tafelen van Amal (12e eeuw)
- Rollen van Oléron (1286)
Eerste landelijke codi caties van handelsrecht:
- Franse Ordonnance de Commerce (1673)
- Ordonnance de la Marine (1681)
- Code de Commerce (1807) (Frankrijk)
Nederland: Wetboek van Koophandel
1811-1838 >1838 1992
Vertaling Na herziening, eigen Moderne codi catie van Nederlandse privaatrecht in Burgerlijk Wetboek:
Franse Code de Commerce Nederlandse Wetboek van Koophandel (WvK) Bepalingen van WvK overgebracht —> in BW
(In nieuwe BW burgerlijk recht en handelsrecht samengebracht)
Zee- en vervoerrecht WvK —> Boek 8 BW
Onderbrengen van delen van privaatrecht in Verzekeringsrecht —> Titel 7:17 BW (2006)
afzonderlijke wetboeken suggereert dat er twee,
los van elkaar staande, systemen bestaan Inhoudelijke verandering van handelsrecht NIET beoogd,
=> NIET de bedoeling van de wetgever slechts nieuwe verschijningsvorm
=> Art. 1 WvK schakelbepaling
NL: vs. België, Frankrijk en Duitsland:
handelsrecht maakt deel uit van burgerlijk recht gescheiden van
burgerlijk recht handelsrecht in afzonderlijke wetboeken
BW (waarin handelsrecht) BW en Handelsrecht
• Kenmerken van Handelsverkeerrecht:
a) Beginsel van rechtszekerheid
Rechtszekerheid is cruciaal en risico’s kunnen worden afgedekt door passende (transport)verzekering.
—> bronnen van handelsrecht vaak internationale verdragen die op commerciële contracten van toepassing zijn.
In bijzonder goederenvervoer met dwingendrechtelijke aansprakelijkheidsregelingen en beperkte aansprakelijkheid
—> ook standaardisering en zelfregulering: Incoterms (gezaghebbende interpretatie veelgebruikte handelsbedingen) en UCP600,
deze binden partijen NIET maar door verwijzing kunnen dergelijke regelingen wel deel uitmaken van de ovk
b) Beginsel van vertrouwensbescherming
Vertrouwensbescherming van derden is essentieel in handelsverkeer. Rechtszekerheid en vertrouwensbescherming gaan hand in hand.
c) Vlot handelsverkeer
Goederenstroom dient snel en zonder juridische obstakels te kunnen plaatsvinden, instrumenten ontwikkeld om hieraan te kunnen bijdragen:
Toonderpapieren die overdragen van vorderingen vergemakkelijken
d) Drie-en meerpartijenwerkingen
Sterker dan in algemene burgerlijke recht, in handelsrecht betrokkenheid van derden bij overeenkomsten de rode draad.
e) Internationale dimensie
Nederlandse privaatrecht wordt over hele linie beïnvloedt door Europese regelgeving.
Boek 8 BW lijkt nationaal recht, maar is grotendeels een kopie van internationale verdragen.
Incorporatie van verdragsrecht in nationale wetgeving is echter van weinig nut.
• Handelsrechtelijke instrumenten:
- handelskoop; koopovereenkomst ten grondslag van handel H2
- vertegenwoordiging; H6
- opdracht;
- waardepapierenrecht; vervoer werkt met cognossement (‘bills of lading’ (b/l)) als waardepapier waarmee controle over verscheepte goederen kan worden uitgeoefend H4
- betalingsverkeer; H5
- zee- en vervoerrecht; H7
- (transport) verzekeringsrecht; H8
- intellectuele eigendomsrecht. H9
=> deze handelsrechtelijke instrumenten hebben gemeen dat zij tot doel hebben om betre ende prestatie (vb betaling van geldbedrag / leveren van goederen)
gemakkelijker aan een derde te laten toekomen
1
fi fifi fi ff
,H2: Handelskoop
Koopovereenkomst:
Schakel in een lange keten van overeenkomsten (supply chain), maar ook diverse andere overeenkomsten nodig.
Koop en verkoop door zowel natuurlijke personen als rechtspersonen (bedrijven en overheidsinstellingen nemen zaken en diensten af en leveren deze aan derden)
• Koop-consumentenkoop — Internationale koop
‘Koop’ Art. 7:1 BW:
‘Overeenkomst waarbij de een (de verkoper) zich verbindt een zaak te geven en de ander (de koper) om daarvoor een prijs in geld te betalen.’
‘Zaak’ Art. 3:2 BW ‘Geven’ Art. 7:9 BW: Onderscheidt de koopovk van
‘Zaken zijn de voor de menselijke beheersing vatbare sto elijke objecten.’ Verplichting van verkoper om verkochte overeenkomst van ruil
— Onroerende goederen (Art. 3:3 lid 1 BW) zaak in eigendom over te dragen én af
gebouwen en werken duurzaam met grond verenigd te leveren aan de koper. (Bij ruil verbinden partijen zich door over
— Roerende goederen (Art. 3:3 lid 2 BW) een weer een zaak in de plaats van een
— Toebehoren van deze zaak (Art. 7:9 lid 1 BW) Levering van belang: andere te geven (art. 7:49 BW))
—> Art. 7:17 BW:
Koop van: ‘Afgeleverde zaak moet aan de Ontbreken van overeengekomen
i. Zaak Art. 3:2 BW koopovereenkomst beantwoorden.’ koopprijs, tast geldigheid van koopovk
ii. Vermogensrechten Art. 7:47 BW —> Art. 7:10 BW: NIET aan Art. 7:4 BW
(hoewel deze naar hun aard onlichamelijk zijn Art. 3:6 BW) Vanaf dat moment voor risico van
iii. Aanschaf van standaard software voor computers koper
valt onder koop (Beeldbrigade/Hulstkamp)
Koopovereenkomst tussen:
Business-to-consumer (B2C) Business-to-business (B2B)
BW maakt UITZONDERING voor consumentenkoop BW maakt GEEN onderscheid voor
Consumentenkoop Art. 7:5 BW: koopovereenkomsten voor bedrijven onderling
‘Koop met betrekking tot een roerende zaak gesloten tussen een professionele verkoper
en koper, natuurlijke persoon, die handelt voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of
beroepsactiviteit.’
= dwingend recht
(Anders dan algemeen kooprecht, daar in beginsel contractsvrijheid leidend)
=> Doel: bescherming natuurlijke persoon die als eindgebruikers zaken kopen van bedrijven
BW maakt GEEN onderscheid tussen nationale en internationale koopovereenkomsten
Maar wel mogelijkheden:
Weens Koopverdrag 1980 (International Sale of Goods (CISG)
—> Partijen: VS, China, Japan, Korea, Rusland, Australië, Canada, Brazilië en EU-lidstaten (NIET UK)
Bij internationale koopovereenkomst tussen verschillende staten betre ende roerende zaken kan Weens Koopverdrag van t
toepassing zijn, indien (Art. 1 lid 1 sub a en b CSIG):
- Beide partijen gevestigd zijn in verdragsstaat; of
- Bij gebreke daarvan, recht van verdragsstaat toepasselijk is op de koopovereenkomst.
=> Toepasselijkheid van Weens Koopverdrag op een koopovereenkomst is NIET van dwingend recht
—> Staat partijen vrij om toepassing uit te sluiten of daarvan af te wijken (Art. 6 CISG))
Voorbeelden:
i. Internationale koop tussen Chinese verkoper en Amerikaanse koper, CSIG van toepassing indien beiden gevestigd zijn in de verdragsstaat
ii. Internationale koop tussen in Nederland gevestigde verkoper en in Engeland gevestigde verkoper, indien koopovk beheerst wordt door Nederlands recht
Bepaling toepasselijk recht op internationale koopovk:
=> Toepasselijke recht op internationale koopovereenkomst kan a.d.h.v. Europese Verordening 593/2008 (Rome 1) inzake toepassing
op verbintenissen uit overeenkomst worden bepaald.
Art. 3 Rome 1: bevoegdheid van partijen om met hun rechtskeuze zelf te bepalen welk recht hun overeenkomst zal beheersen
2
ff ff
, • Handelskoop
= (veelal internationale) koopovereenkomsten tussen kooplieden over grote hoeveelheden grondsto en (olie, ijzererts, graan, ko e,
cacao, metalen, rubber, soja, suiker, plantaardige oliën, wol, katoen, noten, rijst, vlees, aardappelen, zijde) waarvoor op goederenbeurzen
marktprijzen bestaan. (NIET omschreven of geregeld in de wet, in rechtspraak vaak genoemd)
Juridisch gezien is handelskoop een gewone koopovereenkomst (alle normale regels van koop van toepassing, m.u.v. consumentenkoop).
Door veelal internationale karakter van handelskoop kan op deze overeenkomst Weens Koopverdrag toepasselijk zijn, of ander nationaal recht (Engels recht).
• Standaard contract
Overkoepelende internationale brancheverenigingen bieden standaardcontracten, complete en evenwichtige regeling toegesneden op de problemen die zich
bij de verkoop van een bepaald product kunnen voordoen. Alleen nog maar concrete details invullen (partijgegevens, hoeveelheid, prijs, plaats, vertrek,
bestemming).
+ grote voordeel voor handelspartijen: dmv van standaardcontracten veel tijd bespraken en redelijk zeker kunnen zijn dat contract hun belangen
voldoende beschermt
• Marktprijzen
Bij handelskoop voor veel producenten goederenbeurzen centraal. Ruime beschikbaarheid van grondsto en heeft praktische gevolgen voor
schadevergoeding in geval van wanprestatie.
vb. Grondsto en NIET op tijd geleverd?
- Koper mag zich niet beklagen dat zijn productieproces is komen stil te liggen (hij had vervangende hoeveelheid kunnen kopen (dekkingskoop)
- Mag wel klagen over eventueel prijsverschil, dan mag koper prijsverschil als schadevergoeding vorderen (abstracte manier van schadeberekening)
• Keten van koopovereenkomsten
Waarbij de koper onder de eerste overeenkomst, verkoper is onder de tweede overeenkomst etc. Kan problemen opleveren:
vb. Beschadiging van de goederen kan domino-e ect hebben op andere koopovereenkomsten
vb. Weigering van goederen wegens non-conformiteit door laatste koper kan domino-e ect hebben op koopovereenkomsten in eerste keten
Zolang ovk’s binnen keten goed op elkaar aansluiten, Doorschuiven lukt echter NIET wanneer:
zullen partijen in de positie van tussenschakel in de keten eventuele - de koopovereenkomsten binnen de keten niet goed op elkaar aansluiten; of
problemen kunnen doorschuiven naar toeleverancier - een tussenschakel er tussenuit valt (door bijv. faillissement)
(degene van wie zij goederen gekocht hebben).
• Transport, verzekering en betaling
—> Transport
In standaardcontracten bepaald wie van partijen verantwoordelijk is voor regelen van transport en wie daaraan verbonden kosten moet betalen.
Lettercombinaties (afkorting van handels- en leveringsbeding) duiden aan wie het schop moet regelen en vervoerkosten moet betalen:
‘FOB’ (Free On Board) ‘CIF’ (Costs, Insurance, Freight)
(vrachtvrij aan boord) (kosten, verzekering, vracht)
= in de koopprijs alle bijkomende kosten begrepen zijn tot aan = kosten tot moment dat schip aankomt in loshaven inbegrepen in koopprijs.
moment dat goederen aan boord van het schip geladen zijn.
Hieronder vallen (dus verkoper betaalt):
- Kosten van vervoer;
Koper Verkoper
- In beginsel dient de koper het schip te - Verkoper moet alle (naar laadhaven, vanaf daar overzee naar loshaven)
- Bijkomende kosten in de laadhaven
regelen en komt in ieder geval de vracht exporthe ngen betalen
(kosten van zeevervoer) voor zijn rekening - Exportvergunningen aanvragen (kosten van opslag, laden en lossen en eventuele
- Koper moet verkoper tijdig informeren over exporthe ngen)
- Verzekeringspremie
verwachte aankomsttijdstip van het schip
- Koper regelt verzekering Koper: Verkoper
NIET inbegrepen: - Vervoer regelen
X Kosten van lossen van lading uit zeeschip - Verzekering regelen
in loshaven (Hoewel, als koper al
X Alle kosten nadien een verzekering heeft
die al zijn aankopen
dekt, kan men kiezen
voor C&F handelsbeding)
—> Risico overdracht van verkoper —> koper bij FOB en CIF
‘A evering’ vanaf het moment: belading van goederen in het ruim van het schip van de vervoerder
—> Verzekering
In algemeen volstaat verzekering vergelijkbaar met Institute Cargo Clause C (standaard polisvoorwaarden)
—> Betaling
Zoz
3
fl ffi ff ff ff ff ff ffi
, —> Betaling
Verschillende manieren: gelijk oversteken (levering en betaling vallen samen), vooruit- en achterafbetaling.
Kenmerkend voor handelskoop: documentaire betalingswijze
‘Letter of Credit’ (L/C) ‘CAD’ (Cash Against Documents)
(ook wel documentair accreditief) through buyer’s bank
(Meest betrouwbare betaalmethode, maar relatief duurste)
(Geeft meer zekerheid)
= Koper is verplicht opdracht te geven aan zijn bank om in
Wanner er naast ‘CAD’ ook ‘through buyer’s bank’ staat, moet de
eigen naam aan verkoper een betalingsgarantie af te geven
verkoper documenten bij de bank van de koper (laten) aanbieden,
in de vorm van een accreditief
kan verkoper zelf doen of verkoper’s bank (documentair incasso).
Stap 1: Verkoper’s bank geeft handelsdocumenten aan koper’s bank
Stap 1: Verkoper stuurt de handelsdocumenten via zijn bank naar
koper’s bank
Stap 2: Koper’s bank betaalt bedrag aan verkoper
(Koper heeft deze documenten nodig om de goederen te importeren)
Stap 2: Koper’s bank moet verkoper (’s bank) eerst betalen
voordat koper documenten ontvangt
}
Verbintenissen bij L/C:
—> Verbintenis van koper om koopprijs te voldoen; en
Betaling door bank onder accreditief
—> Betalingsplicht van de bank jegens verkoper zodra
bevrijdt de koper van zijn verbintenis
bepaalde documenten (opgesomd in accreditief) aan
om koopprijs te betalen
bank presenteert om betaling te verkrijgen.
DOCUMENTEN:
Wettelijk vereiste documenten: herkomstcerti caat, gezondheidscerti caat
—> ! Belangrijkste document is cognossement (‘bill of lading’ (b/l)):
= Geschrift waarin vervoerder een verklaring a egt over goederen die hij ten vervoer ontvangen heeft of zelfs dat deze
goederen aan boord van het schip geladen zijn.
(Cognossement belichaamt exclusieve recht op a evering van vervoerde goederen (Art. 8:441 lid 1 BW))
Functies cognossement:
1. Ontvangstbewijs;
Vervoersvoorwaarden, vormt bewijs van vervoerovereenkomst
2. Legitimatiepapier;
Wie recht op a evering mag uitoefenen
3. Zakenrechtelijk waardepapier:
Door levering van cognossement bezit en daarmee vaak eigendom in goederen kunnen overdragen (Art. 8:417 BW)
Problemen:
Wanneer bank cognossement onder zich houdt totdat koper lening heeft terugbetaald. Kan zo zijn dat schip met goederen in loshaven
staat, wat kan leiden tot vertragingen met alle kosten en risico’s van dien.
• Overmacht-clausules
Overmacht Art. 6:75 BW
Omstandigheden die partijen bij sluiten van ovk niet konden voorzien, waarop zij geen invloed hebben en die ook niet voor rekening van
een van hen beiden komen. (Laadhaven tijdelijk onbereikbaar door ijsvorming of blokkade door vijandelijke schepen, plaatselijke overheid
export- of import verbod, stakingen).
Overmacht NIET snel aangenomen
vb GEEN overmacht: verkoper kan goederen niet leveren door brand in opslagsilo. Is risico voor verkoper en moet vervangende
hoeveelheid inkopen en a everen aan koper om aan leveringsverplichting te voldoen
=> Standaardcontracten bevatten clausules in dergelijke situaties zoals overmacht, die ontbinding van koopovereenkomst mogelijk
4
maken.
fl fl fi fl fl fi
