Samenvatting van het boek 'Biologie voor jou' van de onderwerpen: Stofwisseling, Mens en Milieu, Stikstofkringloop & Koolstofkringloop. Leerstof uit HAVO5
Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in de cellen van een organisme.
De moleculen van organische stoffen bevatten altijd een of meer atomen van de elementen
koolstof, waterstof en vaak ook zuurstof. (glucose)
Een eiwitmolecuul kan uit duizenden atomen bestaan. Ze bevatten naast koolstof, waterstof
en zuurstofatomen ook steeds stikstofatomen. Verder bevatten ze vaak atomen van de
elementen zwavel en fosfor. De moleculen van anorganische stoffen kunnen heel
verschillende atomen bevatten. (H2O, NaCl).
Enzymen spelen een belangrijke rol bij assimilatie en dissimilatie. Enzymen zijn stoffen die
chemische reacties in cellen mogelijk maken.
Assimilatie is de opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen. Door de
assimilatie worden organische stoffen gevormd waaruit een individu bestaat. Deze stoffen
worden gebruikt voor de groei, vervanging en herstel en voor het vormen van reservestoffen.
Er wordt altijd energie gebruikt. Die energie wordt opgeslagen in de moleculen van de
gevormde organische stoffen. Energie in moleculen noemen we chemische energie.
(fotosynthese) In de voortgezette assimilatie wordt bijvoorbeeld glucose door de cel verder
vewerkt tot grotere moleculen met verschillende functies zoals, zetmeel, vetten en eiwitten.
Dissimilatie is de omzetting van energierijke grote organische moleculen tot kleinere
moleculen. (verbranding) De chemische energie die vrijkomt wordt gebruikt voor andere
doeleinden. Hierbij wordt de chemische energie omgezet in bijvoorbeeld bewegingsenergie
of als warmte. Zenuwcellen kunnen de chemische energie omzetten in elektrische energie,
als ze impulsen geleiden. Sommige dieren maken er zelfs lichtenergie van bij het uitstralen
van licht. (glimwormen en vuurvliegjes) De energie kan ook weer worden opgeslagen als
chemische energie, als er andere organische stoffen mee worden opgebouwd. (in de vorm
van vetten of eiwitten).
Dissimilatie bestaat uit een keten van chemische reacties. De chemische energie uit glucose
wordt daarbij eerst gebruikt voor de vorming van ATP. Deze bevat 3 fosfaatgroepen. De
bindingen van de 2e en 3e fosfaatgroep zijn energierijk. Wanneer de 3e fosfaatgroep van
ATP wordt afgesplitst, ontstaat ADP en komt de chemische energie beschikbaar. Kan
gebruikt worden voor levensprocessen. Het ADP-molecuul en de fosfaatgroep zijn dan weer
beschikbaar om de energie uit dissimilatie tijdelijk vast te leggen.
Glucose kan met zuurstof (aeroob) of zonder zuurstof (anaeroob) worden gedissimileerd.
Anaerobe dissimilatie wordt ook wel gisting genoemd. Er kan melkzuur ontstaan.
De aerobe dissimilatie van glucose vindt voor het grootste deel plaats in de mitochondrien.
Hierbij worden CO2 en H2O moleculen gevormd. De CO2 kan aan de milieu worden
afgegeven.
Bij anearobe dissimilatie wordt de energie die vrijkomt opgeslagen in ATP-moleculen. Er kan
in plaats van melkzuur ook alcohol (ethanol) ontstaan. We noemen dit proces alcoholgisting
en gebeurt in gistcellen. Alcoholgisting -> C6H12O6 -> 2 C2H6O + 2 CO2 + ENERGIE.
In een zuurstofarme omgeving breken melkzuurbacterien glucose af tot melkzuur. Deze
anearobe dissimilatie wordt melkzuurgisting genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper slagen2023. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,83. Je zit daarna nergens aan vast.
