Samenvatting
Samenvatting Biologie voor jou MAX 2020 5 havo lob A, ISBN: 9789402065053 Biologie
Biologie voor jou samenvatting thema 4 transport havo 5
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Biologie SamenvattingThema 4 – transport
Basisstof 1 – transportsystemen
In planten zitten houtvaten en bastvaten (dunne buisjes). Hierdoor
worden allerlei stoffen vervoerd. Er zijn twee typen sapstromen in een
plant of boom:
1. Anorganische sapstroom = houtvaten vervoeren water en
mineralen van de wortels naar de bladeren.
Voorbeeld -> in de bladeren is er water en mineralen nodig voor de
fotosynthese. Het water komt dan via de wortels uiteindelijk door de
stengel/stam heen en gaat uiteindelijk richting de bladeren.
2. Organische sapstroom = bastvaten vervoeren
assimilatieproducten van bladeren naar alle delen van de plant.
(suikers, aminozuren of hormonen).
Voorbeeld -> die bladeren staan in de zon als het overdag licht is en
die produceren met behulp van koolstofdioxide en water glucose. Dit
moet wel de bladeren weer uit om naar andere delen vervoert te
worden. Omdat daar bijvoorbeeld geen fotosynthese kan
plaatsvinden.
De wortel bestaat uit een aantal typen cellen. -> bastvaten, houtvaten,
epidermis, endodermis en wortelharen. De eerste manier waarop een
plant zorgt voor transport door middel van zijn wortels:
- De wortelharen nemen water en mineralen op uit de bodem.
- Via de schors komen water en mineralen terecht bij de
endodermis. -> dit gebeurt voornamelijk in de celwanden, deze zijn
doorlaatbaar voor mineralen en water. -> tussen de cellen van de
endodermis liggen de bandjes van Caspary. Deze bandjes zijn niet
doorlaatbaar voor mineralen en water. (ze kunnen dus alleen via de
cel en dat kost energie) = actief transport. -> hierdoor is de
mineralenconcentratie (osmose) hoger in de centrale cilinder dan in
de schors. -> water gaat er automatisch achteraan.
- Worteldruk = door het osmotische verschil worden water en
mineralen omhoog de plant in gestuwd. -> de reden dat het water
niet terug geduwd word: komt door de bandjes van Caspary -> het
water kan maar een kant op.
, Capillaire werking komt tot stand door cohesie en adhesie. Door cohesie
en adhesie kan vloeistof omhoog worden getransporteerd in een plant. ->
alleen mogelijk in dunne buisjes.
- Cohesie = moleculen van dezelfde soort hebben een bepaalde
aantrekkingskracht op elkaar. -> als er in een heel dun klein buisje
vloeistof zit en ontstaat er door cohesie een soort van bubbel op het
vloeistof. Er zit geen binding met de buis waar het inzit. Het vloeistof
trekt naar elkaar in plaats van naar de wand van het buisje.
Daardoor krijg je een belletje erop.
- Adhesie = moleculen van verschillende soorten hebben een
aantrekkende werking op elkaar. -> als er in een heel dun klein
buisje vloeistof zit drukt het vloeistof zich naar de rand door adhesie.
Want de moleculen van de vloeistof worden naar het buisje
toegetrokken.
- De combinatie van cohesie en adhesie zorgen voor een heel groot
deel van de sapstromen in een plant -> de vloeistof die door de
vaten heen gaat vindt er met mate adhesie plaats, dus de moleculen
binden zich aan de randen van de buisjes van de plant. Het wordt
hierdoor iets omhoog getrokken. -> maar er is ook mate van cohesie
dus op het moment wanneer de moleculen een beetje naar de
randen worden getrokken van dat buisje trekt dat de andere
watermoleculen een beetje mee. -> waardoor al het vloeistof
omhoog trekt.
Verdamping in de bladeren. Er zit vocht in de bladeren, wat door de
huidmondjes kan verdampen en dat zorgt ervoor dat er een bepaalde
zuigkracht ontstaat. -> vanuit de bladeren wordt er aan de vloeistof
gezogen en dat zorgt er extra voor dat de vloeistof omhoog getrokken
word.
Bastvaten vervoeren de vloeistof maar een richting op. -> van de wortels
richting de bladeren.
Bij houtvaten kan het vloeistof meerdere kanten op. -> ligt eraan waar de
assimilatieproducten nodig zijn.
De mens en veel andere dieren hebben een dubbele bloedsomloop (=
per omloop passeert het bloed het hart twee keer). -> dat is nodig om het
zuurstof toe te voegen aan het bloed en dat gebeurd door de kleine
bloedsomloop.
- Kleine bloedsomloop = zuurstof arm bloed stroomt van het hart
naar de longen, zuurstof rijk bloed stroomt van de longen naar het
hart.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roossluiter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,57. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen