De geschiedenis van de aarde is samengevat in de geologische tijdschaal. De verschillende planten-
en diersoorten in elk vak wordt veroorzaak door de posities en bewegingen van de continenten en
de klimatologische omstandigheden. Nederland bestond vroeger voornamelijk uit tropisch
laaglandmoeras en er werd veel veen afgezet. Dit was tijdens het carboon.
Tijdens het Perm vormden de continenten samen een continent (pangea). Dit zorgde voor grote
temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Nederland is nu een belangrijke producent van zout,
omdat tijdens die tijd Nederland onderdeel van een zoutwoestijn was en lag aan de rand van een
zee. Aan het einde van het Perm stierf 90 % van de dieren uit.
Tijdens het Mesozoïcum heersten de dinosaurussen over de aarde. In het Trias valt Pangea uiteen.
En tijdens het krijt waren de temperaturen veel hoger dan nu. De dinosaurussen stierven uit aan het
einde van het krijt, doordat er een grote asteroïde insloeg op aarde.
Tijdens het Kenozoïcum heb je de dieren die wij nu ook kennen. In het kwartair is pas het grootste
deel van het huidige Nederland gevormd en is de moderne mens ontstaan. Tijdens de ijstijden
hebben gletsjers de stuwwallen gevormd en zijn er door de wind pakketten zand en löss in
Nederland afgezet. Door de zee, wind en de rivieren zijn zand, veen en klei afgezet.
Het actualiteitsbeginsel betekent dat je ervan uitgaat dat fysische processen die nu plaatsvinden
vroeger op dezelfde manier hebben plaatsgevonden. Je kan tegenwoordig ook de snelheid van
processen zoals erosie en sedimentatie meten.
2.2 Platentektoniek
De aardkern heeft de hoogste dichtheid en bestaat voornamelijk uit ijzer. De aardkorst heeft de
laagste dichtheid. De buitenste laag van de mantel en aardkorst bestaan uit vast gesteente en heten
samen de lithosfeer. Dit bestaat uit platen die bewegen. Ze drijven op de asthenosfeer. Deze laag is
niet vloeibaar, maar kan wel bewegen. De mesosfeer bestaat uit vast gesteente.
, De temperatuur in de aarde is ongeveer 6.000 graden. Uranium thorium en kalium –40 zorgen voor
deze warmte. Als deze warmte wordt doorgegeven aan de mantel zorgt het in de asthenosfeer voor
een lagere dichtheid en dus convectiestromen. Dit zorgt weer voor beweging van de platen. Dit
systeem noem je platentektoniek. De convectiestromen en dus ook, platen en continenten bewegen
met een snelheid van enkele centimeters per jaar
De 4 verschillende soorten plaatgrenzen zijn:
1. Divergente plaatgrens: 2 platen bewegen uit elkaar boven een opstijgende convectiestroom.
Magma kan aan de oppervlakte komen door scheuren die ontstaan, hierdoor ontstaat de
midoceanische rug. De convectiestroom koelt af hoe dichter hij bij de lithosfeer komt. Zo
neemt de dichtheid toe en word het zwaarder en word uiteindelijk de convectiestroom en
daarop liggende plaat naar beneden getrokken.
2. Convergente plaatgrens (plooiingsgebergte): 2 continentale platen bewegen naar elkaar toe
en zo ontstaat een plooiingsgebergte.
3. Convergente plaatgrens (subductie): Een oceanische en continentale plaat of 2 oceanische
platen botsen tegen elkaar aan. De oceanische plaat is zwaarder en duikt onder de lichtere
continentale plaat. Bij 2 oceanische platen is de oudste plaat zwaarder en duikt onder de
jongere plaat. Een deel van de plaat die naar beneden duikt stijgt op als magma, omdat het
smelt. Dit komt in explosieve vulkanen aan de oppervlakte. Het Andesgebergte is hier een
voorbeeld van. Er ontstaat ook een diepzeetrog bij subductie
4. Transforme plaatgrens: 2 platen bewegen in tegengestelde richting langs elkaar. Er wordt
hierbij veel spanning opgebouwd. De midocheanische ruggen worden door deze breuken in
losse segmenten gedeeld om spanning op te vangen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marylenedewith. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
