Deze samenvatting is gemaakt over hoofdstuk 5 van het boek 'samengevat vmbo-gt Biologie' Wanneer je deze samenvatting leert ben je klaar voor je examen in je 4e jaar mavo. Kijk mijn andere samenvattingen, want die komen ook voor in je examen.
Een organisme is een levend wezen. Met levend wordt bedoeld dat er een aantal
levenskenmerken aanwezig zijn.
Levenskenmerken zijn:
- Stofwisseling: Opnemen & afgeven van stoffen door bijvoorbeeld voeding,
ademhaling en uitscheiding.
- Groei: (ontwikkeling)
- Voortplanting
- Reageren op prikkels: (beweging)
§5.1.1 Cellen
Een cel is het kleinste levende onderdeel van een organisme. Alle organismen
bestaan uit een of meer cellen.
- Cytoplasma (celplasma): Celvloeistof. Het bestaat uit cel onderdelen en
water met daarin opgeloste stoffen. Via het cytoplasma gaan stoffen van de
ene naar de andere plaats in de cel
- Celmembraan: Buitenste laagje van het cytoplasma. Door het celmembraan
neemt de cel voedingsstoffen en zuurstof op en geeft de cel afvalstoffen af.
- Chromosomen: Lange dunne draden grotendeels uit DNA bestaan. Ze
bevatten de informatie voor de erfelijke eigenschappen. Tijdens een celdeling
kun je ze met een microscoop zien. Iedere soort heeft zijn eigen aantal
chromosomen.
Cellen van bacteriën, schimmels en planten hebben een celwand.
- Celwand: Een stevig laagje om de plantencel. Een celwand behoort niet tot
de cel, maar is een tussencelstof. Het zorgt voor stevigheid van de cel.
Cellen van schimmels, planten en dieren hebben een celkern.
- Celkern: In de kern wordt geregeld wat er allemaal in een cel gebeurt. Om de
kern zit een dun vlies, het kernmembraan. Een celkern bestaat uit
kernplasma. In dit kernplasma bevinden zich de chromosomen. In bacteriën
zitten de chromosomen in het cytoplasma
De mens heeft 23 paar chromosomen, 2n dus 2 x 23 chromosomen. In totaal
is dat dus 46 chromosomen in elke lichaamscel.
Cellen van planten hebben korrels en vacuolen. Tussen hun cellen zitten
intercellulaire ruimtes.
- Korrels: In het cytoplasma kunnen drie soorten korrels voorkomen
, 1- Bladgroenkorrels: Groene korrels in cellen van bladeren en stengels geven
deze plantendelen een groene kleur. Hierin vindt fotosynthese plaats
waardoor een plant zijn eigen voedsel en zuurstof kan maken.
2- Kleurstofkorrels: Geven kleur aan bloemen en vruchten. Ze zijn rood, oranje
of geel.
3- Zetmeelkorrels: Hierin wordt zetmeel opgeslagen dat de plant later kan
gebruiken. Ze zijn kleurloos.
Korrels kunnen van de ene naar een ander soort overgaan. Bijvoorbeeld: bij het
rijpen van een tomaat verandert de kleur van de tomaat van groen in rood. De
bladgroenkorrels veranderen dan in oranje of rode kleurstofkorrels.
- Vacuole: Blaasje in het cytoplasma gevuld met vocht. In het vocht kunnen
onder andere kleurstoffen, opgeloste mineralen en suikers zitten. Jonge
plantencellen hebben veel kleine vacuolen. Oudere plantencellen hebben een
grote, centrale vacuole.
- Intercellulaire ruimte: Holtes tussen de celwanden van de plantencellen die
met lucht en water zijn gevuld
§ 5.1.2 Weefsels
Weefsel: een groep aaneengesloten cellen met
gelijke vorm en functie. Bij veel weefsels komt
tussencelstof voor tussen de cellen. Hier volgen
een aantal soorten weefsels.
Plantaardige weefsels
Bij plantaardige weefsels zijn celwanden als tussencelstof aanwezig.
- Dekweefsel: Zorgt ervoor dat de onderliggende weefsels beschermd worden
tegen uitdroging en beschadiging
- Vaatbundels: Zorgt voor transport van stoffen
- Steunweefsel: Zorgt voor de stevigheid van stengels en bladeren
- Bladmoes: Zorgt voor aanmaak van glucose door fotosynthese
Dierlijke weefsels
- Spierweefsel: Bestaat uit lange cellen die zich kunnen samentrekken.
Spieren zijn meestal verbonden met botten waardoor lichaamsdelen kunnen
bewegen.
- Zenuwweefsel: Zorgt voor de geleiding van signalen uit zintuigen naar de
hersenen en van de hersenen naar spieren en klieren. Het bestaat uit
zenuwcellen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bssarall. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
