Hoofdstuk 1 Europa: een panorama
Europa kent aanzien, ligt op kaarten in het midden. Geografisch echter minder goed, geen eigen
continent, maar samen met Azië: Eurazië. De grens is vooral lastig in het oosten; natuurlijke grenzen:
Bosporus, de Zwarte Zee en de Oeral; Oeral scheidt geen culturen. De vraag is dus: kan men Europa
beter afbakenen door te kijken naar de Europese cultuur dan naar fysisch-geografische grenzen?
Dit is lastig want binnen Europa verschillen culturen nog aardig, terwijl Canada en Australië dezelfde
cultuur kent, beiden zijn lid van Commonwealth of Nations (Gemenebeste) Britse koloniën. Er is
dus geen duidelijk afgebakend Europa.
1.1 Op zoek naar verschillen binnen Europa
Europa zag zichzelf als centrum van de wereld, Azië kreeg respect en Amerika en Afrika stonden het
laagst in de hiërarchie. Europa creëerde een imaginative geography van de wereld; zelf superieure
beschaving en de ‘rest’ (wij/zij). Toch bestond ook nuchter geografisch onderzoek, dat probeerde
Europa af te bakenen als cultuurgebied, landen werden op 12 criteria beoordeeld. Jordan 1988:
1. Het spreken van een Indo-Europese taal
2. De meerderheid van de bevolking heeft christelijke achtergrond
3. De meerderheid van de bevolking behoort tot het Kaukasische (blanke) ras
4. Het percentage analfabetisme is laag
5. De kindersterfte is laag
6. De natuurlijke bevolkingsgroei is laag
7. Het gemiddeld inkomen is behoorlijk (t.o.v. mondiaal gemiddelde)
8. De bevolking woon in overgrote mate in steden
9. Weinig mensen werken in de landbouw
10. De dichtheid aan spoorlijnen en autosnelwegen is hoog
11. Er wordt veel kunstmest in de landbouw gebruikt
12. Er worden vrije verkiezingen gehouden
Dit is een mix van culturele, sociale en economische criteria, de criteria zijn arbitrair (ras/geloof) en
anderen zijn gedateerd (weinig kunstmest is juist duurzaam) en de sociale welvaartsstaat ontbreekt.
Behalve een mondiale imaginative geography bestaat (Europa/wereld), maar ook een Europese. Er
bestond vooral een tegenstelling tussen noord/zuid: hoogontwikkelde stadscultuur in het zuiden vs.
grote laagvlakte in het noorden. In de 18e eeuw maakte deze plaats voor oost-west. Natuurvolkeren
waren niet meer te vinden rond 1900, maar wel volkeren met lage cultuur (Balkan) daartegenover
stonden volkeren met een volle cultuur, gekenmerkt door verstedelijking, industrialisatie en handel
(west/midden/noord Europa). Atlantisch-maritiem en een continentaal Europa zeehorizon
(contact met vreemde culturen) en landhorizon (opgesloten door grenzen en tol etc.).
Valkenburg en Huntington onderzochten hoe groot verschillen in modernisering in Europa waren ‘30:
verschil in landbouw was groot: Noordwest-Europa liep voorop. Het verschil is lang nog hetzelfde
gebleven. Door EU integratie van sommige zuid/oost Europese landen zijn deze ontwikkeld.
De afbakening van Europa is echter ingewikkeld en European-ness (mate van
ontwikkeling/modernisering) is niet eenduidig te meten. Ook komen de burgers zelf niet aan het
woord in de onderzoeken, voelen zij zich Europees? mensen hebben meerdere identiteiten en dit
kent een territoriaal component: iemand kan zich in de 1e plaats het best identificeren met het land
waarin hij/zij woont, maar ook met een regio/stad/wijk nested identity; per identiteit verschilt het
welke het belangrijkst gevonden wordt, ook kan een identiteit niet territoriaal gebonden zijn
(cultuur/geslacht/huidskleur etc). In Europa veel nationale identiteit, maar ook Europese (bijv. als je
in de VS bent). Europese unie hoopte dat na WOII het nationalisme zou plaatsmaken voor meer
samenwerking en een Europse identiteit en supranationale Europese instellingen, misschien zelfs de
verenigde staten van Europa wishful thinking: minder samenwerking door bedreiging nationale
identiteit, EU zegt dat er geen competitie hoeft te zijn tussen identiteiten (nested identities). In
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 21111996. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.