Leerdoelen en samenvatting - Regie en management
Organisaties en processen
Centrale begrippen:
- Organisatie: een menselijke samenwerking die doelgericht en blijvend is.
- Bedrijf: organisatie die goederen /diensten maakt om deze op een afzetmarkt te verkopen.
- Onderneming: bedrijf met winstoogmerk.
- Transformatieproces: de omzetting van iets in iets nieuws. (Om deze doelstelling te
realiseren, zal input veranderd moeten worden in output)
- Primair proces: alles wat direct bijdraagt aan het behalen van de doelstelling van de
organisatie
- Secundair proces: de processen die het primaire proces ondersteunen
- bestuurlijke proces: processen die sturing geven aan de organisatie
Leerdoelen
• De drie kenmerken van een organisatie noemen.
Een organisatie definiëren we als een menselijke samenwerking die blijvend is, zonder de
volgende 3 kenmerken is er geen organisatie.
1. Er is sprake van samenwerking door mensen (door het zogenaamde synergie-effect,
waarmee wordt bedoelt dat het resultaat van het totale samenwerkingsverband
groter is dan de optelling van de individuele prestaties)
2. Aan een gemeenschappelijk doel
3. Met de bedoeling de organisatie voort te laten bestaan
• De drie betekenissen van het begrip organisatie noemen.
Met ‘organisatie’ kunnen 3 verschillende dingen worden bedoeld op de volgende wijze:
1. Functioneel: dan doelen we op het effectief op elkaar afstemmen van activiteiten,
bijvoorbeeld in ‘de organisatie van een feest door een paar mensen’.
2. Institutioneel: dan doelen we op een ‘organisatie’ als instituut, met een bepaalde
naam en locatie, bijvoorbeeld de organisatie Philips met haar hoofdkantoor in
Amsterdam.
3. Instrumenteel: dan doelen we op de manier waarop men de zaak geregeld heeft in de
organisatie. Daarbij gaat het om de manier waarop men de taken verdeeld heeft, hoe
men zaken afstemt, welke afdelingen men gecreëerd heeft en dergelijke.
• De verschillen tussen de begrippen organisatie, bedrijf, onderneming omschrijven en hun
onderlinge relatie beschrijven.
Sommige (niet alle) organisaties zijn een bedrijf. Een bedrijf is alleen een organisatie die
goederen en/of diensten maken om deze op een afzetmarkt te verkopen. Belastingdienst of
volleybalvereniging zijn dus geen bedrijven, maar wel organisaties.
> Bedrijven kunnen ook weer worden onderverdeeld in bedrijven mét en zonder
winstoogmerk. Bedrijven zonder winstoogmerk hebben vaak een ideëel of maatschappelijk
doel, zoals een waterleidingbedrijf. De bedrijven die wel een winstoogmerk hebben noemen
we onderneming zoals Coca-Cola en Gamma.
• De betekenis van het begrip transformatieproces binnen
organisaties uitleggen.
Organisaties worden opgericht met een bepaalde
doelstelling. Om deze doelstelling te realiseren, zal input
veranderd moeten worden in output. Het transformatie in
een organisatie wordt rechts schematisch weergeven.
• De betekenis van de drie kernbegrippen input, throughput
en output voor organisaties beschrijven.
In deze 3 kernbegrippen onderscheiden we:
Input
- Materialen (zaden, kunstmest, water)
- Middelen (menselijke arbeid, geld, investeringen & informatie over product)
- Overige factoren (wetgeving & klimaat)
Output (wordt de input getransformeerd tot)
1
, - Gewenste output (verkoopbare producten, bv. gewassen en daarmee omzet)
- Ongewenste output (afval, milieuvervuiling, onverkoopbare producten)
• Deze drie begrippen onderscheiden en toepassen op verschillende organisaties binnen het
veld van de Veiligheidskundige.
Politie als organisatie.
Input: mensen opleiden, cursussen geven & opleidingen aanbieden etc.
Througput: het proces van iemand die de politie opleiding volgt
Output: politieagent
• Voorbeelden noemen van primaire, secundaire en bestuurlijke processen in een organisatie.
Primair > Alles was direct bijdraagt aan het behalen van de doelstelling van de
organisatie (Starbucks, is het branden, zetten en verkopen van koffie).
Secundair > De processen die het
primaire proces ondersteunen
(Het kan niet op zichzelf staan,
heeft apparaten en personeel
nodig): Personeelsbeleid (huren
en ontslaan van personeel),
onderhoud van de machines,
juridische afdeling (goed
contract)
Bestuurlijk > Zijn processen die sturing geven aan de organisatie: Audits, strategische
plannen en evaluaties. Alles wat nodig is om een organisatie te laten
functioneren. Zoals een businessplan om de organisatie te laten groeien, zoals
uitbreiden naar meerdere gebieden/ steden/ landen.
Samenvatting
§ Proces optimalisatie
Omdat organisaties steeds groter worden en intensief samenwerken
met andere grote organisaties is het steeds belangrijker om processen
te optimaliseren:
o Lean Six Sigma
o TOC (theorie of constraints)
o QRM (Quick response manufacturing)
Bestaansrecht van organisaties: Missie, visie en strategie
Centrale begrippen:
- Missie: De identiteit en het fundament van de organisatie (waarom bestaan we?)
- Visie: Inspireert, toekomstdroom voor een bepaalde periode (wat willen we zijn?)
- Strategie: De manier waarop je je visie werkelijkheid gaat maken (wat moeten we doen?)
- Doel: Afgeleiden van de missie en visie in termen van resultaten (wat willen we bereiken?)
- strategisch, tactisch en operationeel: 5-10+ jaar > 1-5 jaar > 0-1 jaar
- strategische besluitvorming: door analyse van de strategische situatie kan er een
besluitvorming worden gedaan van 5-10+ jaar
- PDCA: Plan-do-check-act cyclus
- SWOT: Strategische positiebepaling door te kijken naar Sterkten, Zwaktes, Kansen en
Bedreigingen; de afkorting van het Engels Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats.
Leerdoelen
• De begrippen Missie, Visie, Doel en Strategie beschrijven en onderscheiden.
Zie centrale begrippen. Een missie doet uitspraken over het brede doel van de organisatie,
haar waarden en haar plaats in de wereld. Het verschil tussen missie en visie is:
Missie is tijdloos, geformuleerd m.b.v. de lessen uit het verleden, blik naar binnen
(organisatiegericht), wie zijn we en waarvoor staan we.
Visie is voor een bepaalde periode, blik op de toekomst, blik naar buiten (marktgericht), wat
kunnen we betekenen en waarvoor gaan we.
2
, Strategie de manier waarop middelen worden ingezet om doelen te bereiken. Strategie van
een organisatie beschrijft de koers van de organisatie op lange termijn en heeft betrekking op
vragen als:
o Op welk terrein willen we actief zijn
o Welke markten willen we bedienen
o Op welke punten willen we voor onze klanten/burgers waarde toevoegen
• De samenhang tussen deze begrippen herkennen en beschrijven.
Omdat de een niet kan bestaan zonder de ander.
• Beargumenteren waarom de missie, visie, strategie en doelen belangrijk zijn voor het
bestaansrecht van organisaties in het algemeen.
Een organisatie heeft bestaansrecht als ze waarde creëren, en deze waarde creatie resulteert
in het genereren van zodanige inkomsten dat die de kosten en vergoedingen overstijgt. Dus
als de uitkomst van de samenwerking tussen de mensen
die voor de organisatie werken, waarde toevoegt. Dus
zonder missie kan visie > strategie > doelen niet ontstaan.
• Uitleggen waarom organisaties plannen maken en hoe
dat op strategisch, tactisch en operationeel niveau
wordt vormgegeven.
Plannen in organisaties = doelen voor de toekomst
vaststellen. Hiërarchie van doelen en plannen >>
Voordelen van plannen zijn:
o Coördineert de activiteiten
o Levert een stimulans om vooruit te
denken
o Is nodig als norm
• Doelstellingen op tactisch en operationeel
niveau onderscheiden en het verband met de strategie van een organisatie beschrijven.
Voorbeeld politie als organisatie.
Operationele: handhaven van de openbare orde, hulpverlenen en opsporen van strafbare
feiten. Dus er moet voor worden gezorgd dat iedere dag er genoeg politieagenten in dienst
zijn etc. En dat het rooster voor een paar dagen/ weken bekend is.
Tactische: plannen voor over een jaar. Zoals waar gaan we naartoe? Hoe gaan we ervoor
zorgen dat de samenwerking met de zorg en andere veiligheidsregio’s beter verloopt. Met de
burgemeester en het OM ervoor zorgen hoe midden Nederland veilig blijft. Maar ook ethiek,
hoe wordt ervoor gezorgd dat politieagenten betrouwbaar, moedig en loyaal blijven.
➢ Strategie verband tussen deze niveaus is erg van belang. Een strategisch plan valt uiteen
in de uitwerking van een aantal tactische deelplannen. Tactische plannen zijn vertalingen
van de strategische plannen in deelplannen die uitgevoerd gaan worden
op middellange termijn. Dit betreft een periode van een jaar tot 5 jaar
vanaf heden. De operationele plannen zijn op hun beurt weer de vertaling
van tactische plannen in deelplannen voor de korte termijn. Deze sluiten
dan ook nauw op elkaar aan, en zonder de strategische plannen kunnen
de andere niet bestaan.
• De planningscyclus van een organisatie uitleggen en waarom dat belangrijk is, hierbij
gebruikmakend van de begrippen:
Omgevingsanalyse. Planningscyclus van een organisatie is belangrijk omdat de planvorming in
de organisatie strek beïnvloed wordt door de omgeving. De organisatie is geen gesloten
bastion, maar moet openstaan voor haar omgeving. De organisatie betrekt immers haar
werknemers uit die omgeving, leent geld van banken en instellingen in die omgeving en
maakt producten of levert diensten waarvan men hoopt dat er buiten de organisatie iemand
op zit te wachten. De strategische plannen proberen een antwoord te geven op de omgeving.
Het reageren op de omgeving is belangrijk om rekening te houden met de sterke en zwakke
punten van de organisatie.
- Een zwakke kant van een Nederlandse muntenfabriek kan bijvoorbeeld zijn dat ze klein is en
niet snel de leverancier wordt voor meer Europese landen. Een strategisch plan kan
verstandig zijn om samenwerking te zoeken met partners in andere landen.
3
