Korte samenvatting boek: M. Leezenberg en G. de Vries, Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2012. Hoofdstuk 8-14
19e eeuw: Hermeneutische traditie en het neokantianisme
Hermeneutische traditie, begin 19e eeuw: Deelt zijn opvattingen met kantianisme en
neokantianisme. interpreteren van taalhandelingen: achterhalen wat de gedachte, begrippen
of bedoelingen van de spreker/schrijver zijn bestudeert het proces van interpreteren,
inclusief het achterhalen en expliciet maken van de achtergrond of context die een tekst of
kunstwerk begrijpelijk maakt bedoeling auteur kleinere/geen rol ontstaat door
historiciteit (Hegel) dingen verliezen hun transparantie waardoor het zoeken naar hun
betekenis een moeizaam proces wordt, dat historisch besef vereist. mens moet anders
benaderd worden dan de levenloze natuur richt zich op de mens als kennend,
interpreterend en betekenisgevend subject, niet op de mens als object van empirisch
onderzoek (transcendentaal, kentheoretisch) romantische principes die het kunstwerk
als uniek en de kunstenaar als scheppend genie voorstellen
Schleiermacher: streefde ernaar de theologie tot een serieuze en rigoureuze wetenschap om
te vormen: vereiste een strikt historische benadering van de bestudeerde teksten. voor een
adequaat en wetenschappelijk begrip moeten teksten in de context van hun tijd geplaatst
worden Met begrip van historisch bepaalde en veranderlijke Geist (Hegel) ontstaat het idee
dat er tussen de Geist van het heden en die van het verleden een kloof bestaat die kloof
wordt overbrugt met de middelen van de hermeneutiek Doel = het herhalen/reproduceren
van de oorspronkelijke gedachtegang van de auteur, waarbij de betekenis van een tekst niet
alleen van de bedoeling van de auteur afhangt: methode van interpreteren die zich vooral richt
op de structuur van de tekst en zijn relatie met andere teksten
- psychologisch interpreteren = beoogt de innerlijke vorm/bedoelingen van de auteur te
achterhalen
- grammaticaal = het vaststellen van de uiterlijke vorm van de tekst/het bepalen van de
precieze taalkundige structuur en de juiste lezing van de oorspronkelijke tekst door het
bestuderen van handschriften op varianten en schrijffouten heeft niks met
bedoeling auteur te maken
Verstehen is dus niet louter het zich inleven in de gedachten en bedoelingen van de auteur,
maar een rigoureuze historische methode die zich richt op de kenmerken van de tekst en
context hermeneutische cirkel = de voortdurende wisselwerking tussen het interpreteren
van het geheel op basis van de interpretatie van de delen en omgekeerd proces
interpreteren is eindeloos verbonden met romantische idealen van genie Hermeneutiek
stelt de filoloog in staat kennis van het werk te verwerven die de maker zelf niet had hij
herhaalt bewust het scheppingsproces dat het genie onbewust voltrokken heeft doel is: de
tekst beter te begrijpen dan de auteur zelf.
Diltey: Onderscheid tussen geesteswetenschappen en natuurwetenschappen: verschil tussen
hermeneutische/verstehende methode en de empirische/observationele methode
wetenschappelijke kennis kan slechts op de zintuiglijke waarneming zijn gebaseerd
probleem hiermee is dat we mensen anders benaderen dan levenloze dingen. observeren
niet alleen hun gedrag, maar proberen ons ook in te leven in hun gedachten en motieven = we
nemen niet alleen uiterlijke handelingen waar, maar ervaren die vanuit hun innerlijke
drijfveer, gaat voorbij aan de empirische waarneming Verstehen is het achterhalen van de
innerlijke drijfveren aan de hand van de uiterlijke, waarneembare expressie in taal, kunst of
handelen in het algemeen het verstehend/bewust opnieuw ervaren van het scheppen van
een kunstwerk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasminebenning. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
