Hoofdstuk 1: Oriëntatie op persoonlijkheidspsychologie
Wat is persoonlijkheidspsychologie?
De meeste mensen hebben een idee over wat persoonlijkheid inhoudt; er wordt vaak naar verwezen
wanneer er over sociale vaardigheden of het meest dominante kenmerk van een persoon wordt gepraat.
In de persoonlijkheidspsychologie gaat de definitie echter veel verder. Doordat de definitie vele aspecten
heeft, wordt de complexiteit van de menselijke persoonlijkheid hierin
gereflecteerd. Persoonlijkheidskenmerken zijn in het algemeen relatief stabiel. De reactie op een
soortgelijke situatie kan verschillen tussen personen; in dat geval wordt gekeken naar individuele
verschillen. Een reactie van een persoon kan echter ook veranderen, afhankelijk van de situatie; dit is
coherentie in de manier waarop het gedrag verandert. Ook zulke veranderingen kunnen veel vertellen
over persoonlijkheid. Het doel van persoonlijkheidspsychologie is om gedrag te beschrijven en
voorspellen, en daarnaast om aspecten van de persoonlijkheid te begrijpen en verklaren.
Persoonlijkheid definiëren is niet gemakkelijk, omdat niet alleen individuele verschillen een rol spelen,
maar ook interactie met de omgeving en de psychologische aspecten die onderliggend zijn aan
gedachten, gevoel en gedrag. De definitie van het construct omvat dus de volgende aspecten:
Persoonlijkheid is continu, stabiel en coherent
Persoonlijkheid komt op vele manieren tot uiting: van observeerbaar gedrag tot innerlijke
gedachten en gevoelens
Persoonlijkheid is georganiseerd
Persoonlijkheid is een voorspeller voor sociaal gedrag
Persoonlijkheid is een psychologisch concept, maar is ook verbonden met biologische kenmerken
van een individu
Theorie en niveaus van analyse
Hoewel persoonlijkheidspsychologie een relatief jong veld is, werd in de oudheid van de Grieken al
nagedacht over vragen die gerelateerd zijn aan het veld. Zo postuleerde Hippocrates over verschillende
typen basistemperament gerelateerd aan biologische kenmerken, terwijl Aristoteles stelde dat de
hersenen de zetel van de rationele geest is. Later stelde Descartes dat de mens verdeeld is in lichaam en
geest: een dualistisch perspectief. In de 18e eeuw ontwikkelde Freud de theorie dat het onbewuste, in
plaats van ratio, bepalend is voor de menselijke aard. Er zijn diverse theorieën over persoonlijkheid, die
ieder nadruk leggen op andere aspecten. De huidige visie is dat alle aspecten een rol spelen, en dat de
theorieën ieder een ander niveau van analyse reflecteren. Het boek is ingedeeld op basis van deze niveaus
van analyse. In ieder deel wordt ingegaan op één van de belangrijke theoretische benaderingen van
persoonlijkheid.
De zes niveaus van analyse
Het eerste niveau van analyse is dat van persoonlijkheidstrekken en dispositie. Op dit niveau wordt
gekeken naar typen stabiele psychologische kwaliteiten en gedragsmatige disposities die consistent
onderscheid kunnen maken tussen individuen. Dit soort vragen stellen mensen in het dagelijks leven
vaak om zichzelf en anderen te karakteriseren. In recent onderzoek vallen indelingen in brede
persoonlijkheidstrekken hieronder. Onderzoek op dit niveau richt zich daarnaast op stabiliteit van
persoonlijkheidstrekken gedurende de levensloop. Het tweede niveau is het biologische niveau. Een
belangrijk doel van het biologische niveau is het identificeren van genetische determinanten en de
invloed van de sociale omgeving. Ook een evolutionaire benadering is onderdeel van de biologische
benadering van persoonlijkheid. Het derde niveau is het psychodynamische en motivationele niveau.
Volgens deze benadering kunnen consistenties en inconsistenties in persoonlijkheid verklaard worden
door onbewuste drijfveren, conflicten en verdedigingsmechanismen. Deze verklaringen zijn relevant om
complex en onvoorspelbaar gedrag te begrijpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pienverhoeven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
