100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Grenzen in Perspectief (GEO2-7006) - Aantekeningen Hoorcolleges 1 t/m 7 €3,99   In winkelwagen

College aantekeningen

Grenzen in Perspectief (GEO2-7006) - Aantekeningen Hoorcolleges 1 t/m 7

2 beoordelingen
 54 keer bekeken  14 keer verkocht

Aantekeningen van de hoorcolleges voor het vak: "Grenzen in Perspectief". De hoorcolleges 1 t/m 7 zijn tentamenstof. Verder staat er per hoorcollege de bijbehorende stof (boek/artikelen) opgesomd. Succes met leren! (Het boek is ook belangrijke tentamenstof, lees deze dus ook door :))

Voorbeeld 3 van de 28  pagina's

  • 8 maart 2023
  • 28
  • 2022/2023
  • College aantekeningen
  • Bianca szytniewski; leo paul; bas spierings
  • Hoorcolleges 1 tot en met 7
Alle documenten voor dit vak (5)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: kroesemika • 7 maanden geleden

review-writer-avatar

Door: lucafifis • 1 jaar geleden

avatar-seller
geaneymarissen
Aantekeningen hoorcolleges Grenzen in
Perspectief
Tentamen 13 maart, 8 3 0 uur

Hoorcollege 1: Introductie
Bianca Szytniewski

Voorbereiding:
- Hoofdstuk 1 basisboek: Ben de Pater: Geografische ideeën over grenzen en grensgebieden

Van natuurlijke grenzen naar politieke en natuurlijke grenzen
Natuurlijke grenzen volgens Ben de Pater: “bergketens, waterscheidingen, zeekusten, rivieren […]
wouden, meren, moerassen en woestijnen”

Friedrich Ratzel (1844-1904): grondlegger van de politieke geografie (boek Politische Geographie
(1897) 
- Sociaal-Darwinisme (overtuiging): oorlog als natuurlijk proces
- Ziet staten als actoren
- Maakt onderscheid tussen kerngebieden en perifere gebieden
- Ziet grensgebieden als bufferzones & natuurlandschap als uitgangspunt

Grensregio’s liggen geografisch en economisch gezien ver van het bestuurlijk centrum, waardoor ze
als perifeer gebied gezien kunnen worden. De afstand tot het centrum heeft een aantal gevolgen,
waaronder:
- Associatie van minder werkgelegenheid
- Beperkte publieke voorzieningen
- Lagere investeringen
- Verminderde bereikbaarheid

Dubbele functie van de grens: verbinding/scheidslijn & economisch/militair

Natuurlijke grenzen beter verdedigbaar dan kunstmatige grenzen

Grenzen veranderen door annexaties, veroveringen en uitbreidingen
 “Scramble for Africa”: tijdsgeest van nationalisme en kolonialisme

Van grenzen naar scheidingslijnen
Tegenreactie op Ratzel: het belang van culturele –, sociale –, linguïstische – en etnische scheidslijnen
ontbreekt  Borders vs Boundaries

Grenzen en territoria zijn gebaseerd op volkeren en naties
 Vredesonderhandelingen in Parijs (1919) onder Amerikaanse president Wilson

Kernbegrippen en concepten gerelateerd aan grenzen en grensregio’s:
- Border: staat of bestuurlijke regio binnen een staat
- Boundary: scheidslijn; staats-provinciegrens, ook niet-politieke grens
- Frontier: zone, outer-orientated; opschuivende contactzone/overname van gebied

Een andere visie op grenzen is die van de Amerikaanse geograaf Richard Hartshorne (1931-1992)
 Cultuurlandschap als uitgangspunt in plaats van natuurlandschap

- Antecedent boundaries: eerst de grens, dan de invulling; bv Verenigde Staten en Canada

, - Subsequent boundaries: grenzen getrokken in een bewoond en ingericht cultuurlandschap,
bv België en Nederland
- Superimposed boundaries: grenzen opgelegd door externe machthebbers, bv koloniale
periode in Afrika
- Relict boundaries: grenzen die er ooit waren, maar inmiddels zijn opgeheven of verlegd

Staat versus natie
Culturele identiteit gaat over de staatsgrenzen heen en er zijn vaak meerdere naties binnen
staatsgrenzen

- Centripetal forces: gemeenschappelijk gevoel/idee; sterk kerngebied, geen concurrerende
andere kerngebieden; culturele homogeniteit; breed gedeelde tradities; herkenbaar
landschap etc.
- Centrifugal forces: beperkte contacten met kerngebieden; bepaalde afstand van kerngebied
(cultureel, politiek, economisch…)

Supranationaal perspectief op grenzen
- De Europese Unie heeft binnen– en buitengrenzen.
- De verdragen van Schengen zijn verdragen tussen een aantal Europese landen om het vrije
verkeer van personen mogelijk te maken. Het grondgebied van deze landen vormt de
Schengenzone.
- European Economic Area (EEA): de EEA verbindt de EU-lidstaten en drie EFTA-landen (IJsland,
Liechtenstein en Noorwegen) tot een interne markt waarvoor dezelfde basisregels gelden.
- Externalisation of EU external borders: verleggen van EU grenzen

Mentale grenzen en grensregio’s – regionaal perspectief
Oscar J. Martinez (1994) onderscheid verschillende soorten borderlands aan de hand van mate van
economische en sociale contacten, grensoverschrijdende samenwerking, grenscontroles, gevoel van
sociale en culturele nabijheid:




Relationeel perspectief op grenzen
- Grens als sociaal construct
- Zowel institutionele als sociale processen bepalen wat een grens is
- Grenzen scheiden en verbinden

Grensregio als ontmoetingsplek:
- ‘contact zone’ voor uitwisseling en interactie
- Gemeenschappelijke taal, lokale/regionale geschiedenis, tradities, familiebanden over de
grens
- Handel/Woon-werk verkeer
- Winkelen en vrijetijdsbesteding
- Onderwijs

, “borders are everywhere” (Balibar)

Bordering practices

Mentale representaties van een grens
Grens als:
- Barrière
- Brug
- Bron
- Symbolen van identiteit

“Cultures go beyond boundaries of society and polity, but [they] may also be seen to define these
boundaries and the symbolism which makes life meaningful both within and across territorial and
other borders” (Anderson, O’Dowd and Wilson 2003)

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geaneymarissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 84866 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€3,99  14x  verkocht
  • (2)
  Kopen