14 pagina lange samenvatting met plaatjes.
Hierin staat alles wat je moet weten/kennen over hoofdstuk 4 voortplanting en seksualiteit.
De plaatjes sluit aan op de theorie die in de samenvatting staat en is erg fijn tijdens het leren. Ik heb de samenvatting gemaakt op basis van mijn leerboek, maa...
Havo 4 Nectar
Dit hoofdstuk moet je ook leren voor het CE (havo 5)
Hoofdstuk 4 – Voortplanting en seksualiteit
BEVRUCHTING
Eens per maand komt er uit een van beide eierstokken (ovaria) een eicel vrijs: dit is
de eisprong/ovulatie. De eicel komt in de eileider terecht. Vindt rond deze tijd
geslachtsgemeenschap plaats, kan dit leiden tot een zwangerschap. Bij een
zaadlozing komen honderden miljoenen zaadcellen vrij. Die zwemmen vanuit de
vagina via de baarmoeder naar de eileiders, hun doel is de eicel. Slechts één zaadcel
bevrucht uiteindelijk de eicel. De kern van de zaadcel dringt de eicel binnen, de
chromosomen uit de zaadcel komen in de kern bij de chromosomen van de eicel.
Direct na het versmelten met de zaadcel vormt de bevruchte eicel (zygote) een ondoordringbare laag
tussen het celmembraan en het bevruchtingsmembraan. Dat voorkomt bevruchting door een
tweede zaadcel. Na 30 uur deelt de zygote. Die beide cellen vormen het eerste ontwikkelingsstadium,
het embryo (Binas 86E).
Deze beide ‘dochtercellen’ delen ook, net als hun dochtercellen. Na een mitose maken deze cellen
geen cytoplasma bij, zodat na elke deling de cellen kleiner zijn. Zo’n deling waarbij de cellen niet
groeien, heet een klievingsdeling. Na ongeveer 3 dagen is er een klompje van 16 cellen gevormd.
Trilhaarcellen in de wand van de
eileider ‘duwen’ het klompje
delende cellen met behulp van
trilharen in ongeveer 5 dagen naar
de baarmoeder.
- Zygote: bevruchte eicel, die ontstaat door versmelting van twee gameten.
- Gameten: geslachtscellen (eicellen en zaadcellen).
- Ovulatie/eisprong: het openbarsten van een follikel waardoor een eicel vrijkomt.
- Bevruchtingsmembraan: membraan dat de eicel afsluit nadat deze bevrucht is door 1 zaadcel.
Hierdoor kunnen andere zaadcellen niet meer binnen komen
- Embryo: Ontwikkelingsstadium van een dier binnen een ei of in de baarmoeder.
- Mitose: kerndeling waardoor twee kernen ontstaan die hetzelfde genotype hebben als de
oorspronkelijke kern
- Klievingsdeling: celdelingen waarbij geen celgroei optreedt.
, EMBRYONALE ONTWIKKELING
Het bolletje dat in de baarmoeder aankomt, bestaat uit bijna 130 cellen. Alle cellen migreren naar de
buitenkant zodat in het midden een holte overblijft. Dit stadium is de blastula. De buitenste cellaag
van de blastula vormt vlokken, uitstulpingen die het baarmoederslijmvlies ingroeien. Dit proces heet
innesteling. In de blastulaholte groeit een kleine groep
cellen uiteindelijk uit tot een baby. In het
baarmoederslijmvlies vormen zich rond de vlokken
bloedholten, die samen met de uitstulpingen uitgroeien
tot een placenta. In de placenta vindt uitwisseling van
voedingsstoffen, zuurstof en afvalstoffen plaats, waarbij
de bloedsomloop van moeder en embryo wel gescheiden
blijven. Hierdoor bevat de placenta bloedvaten van zowel
moeder als embryo. De navelstreng verbindt via 3
bloedvaten het embryo met de placenta. Door de
pompkracht van het embryo hart voeren twee
navelstrengslagaders bloed met afvalstoffen van het
embryo naar de placenta.
De navelstengader brengt bloed met zuurstof en voedingsstoffen van de placenta terug naar het
embryo. Tijdens de embryonale ontwikkeling specialiseren de cellen zich tot cellen met een eigen
bouw en functie. Deling levert weefsels en organen op. In het embryo ontstaan eerst het hart en de
bloedvaten. Het zenuwstelsel ontstaat als 2de. Na ongeveer 2 maanden zijn alle organen aangelegd
en is het embryo ongeveer 3 cm lang. Vanaf dat moment heet het embryo foetus. De foetus drijft
tijdens de zwangerschap in het vruchtwater. Vruchtvliezen en vruchtwater beschermen de foetus
tegen stoten en uitdroging.
- Blastula: een hol balletje, typisch voor de embryonale ontwikkeling van met name
gewervelde dieren, dat tijdens het delen van een bevruchte eicel (zygote) ontstaat.
- Placenta: placenta of Moederkoek is een orgaan dat is ontstaan uit de buitenkant van het
embryoblaasje en het baarmoederslijmvlies, dat zorgt voor uitwisseling van stoffen tussen
het bloed van de moeder en dat van het kind.
- Navelstreng: streng die het embryo van zoogdieren verbindt met de placenta. De navelstreng
bevat twee slagaders en een ader.
LEEFSTIJL BIJ ZWANGERSCHAP
Verloskundigen die een zwangerschap begeleiden, geven adviezen over de leefstijl van de aanstaande
moeders. Stress bij de moeder leidt tot een lager geboortegewicht van de baby. Dat kan ook
gebeuren door roken, drugs en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap. Ook medicijngebruik kan een
risicofactor zijn. Het voedingspatroon is ook onderdeel van de voorlichting Extra kalk en eiwitrijke
voeding laat de opbouw van het kinderlichaam voorspoedig verlopen. Het nemen van vitamine B11 in
het begin van de zwangerschap kan de kans op een open ruggetje verkleinen bij het kind.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benthevandermast. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
