Psychologie voor de Sociaal Juridische Dienstverlener
Samenvattingen boek lezen
1. Geest, gedrag en wetenschap
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Het woord psychologie betekent de studie van de geest. Tegenwoordig gebruiken psychologen een
bredere definitie. Psychologie houdt zich niet alleen bezig met geestelijke processen, maar ook met
gedragingen. Het terrein van de psychologie beslaat zowel interne geestelijke processen die we
indirect waarnemen (denken, voelen, begeren) als externe geestelijke processen die we direct
waarnemen (praten, glimlachen, lopen). Hiernaast is de wetenschap van psychologie gebaseerd op
objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
Drie manieren om psychologie te bedrijven
- Experimenteel psychologen
Ze voeren het meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologische kennis creëert.
- Docenten psychologie
Ze werken binnen een grote diversiteit aan opleiding en geven het vak psychologie.
- Toegepast psychologen
Gebruiken de kennis die door experimenteel psychologen is vergaard om problemen van mensen op
te lossen door middel van trainingen, het inzetten van speciale diagnostische testen of andere
psychologische interventies.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
- Arbeids- en organisaties psychologen
Gespecialiseerd in de aanpassingen aan de werkplek die de productiviteit en de arbeidsmoraal van
werknemers moet maximaliseren.
- Sportpsychologen
Helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren, door trainingssessies te plannen en door
hen te leren hun emoties onder druk te beheersen.
- Schoolpsychologen
Deskundigen op het gebied van lesgeven en leren. Houden zich bezig met onderwerpen op het
gebied van leren, het gezin of persoonlijke omstandigheden die schoolprestaties kunnen
beïnvloeden.
1
, - Gezondheidspsychologen
Werken in alle sectoren van de gezondheidszorg. Hun patiënten hebben zowel psychische als
lichamelijke problemen.
- Klinisch psychologen en counselors
Helpen mensen zich aan te passen op sociaal of emotioneel gebied, om moeilijke keuzes in relaties
hun carrière of opleiding te maken.
- Forensisch psychologen
Leveren hun psychologische expertise aan het wets- en rechtssysteem. Kijken bijvoorbeeld ook naar
tbs-patiënten.
- Omgevingspsychologen
Proberen de interactie met de omgeving en het milieu te verbeteren.
- Gerontopsychologen
Ouderen te helpen met hun gezondheid en welzijn te behouden en effectief te leren omgaan met
leeftijd gerelateerde problemen.
Psychologie is geen psychiatrie
Vrijwel alle psychiaters behandelen geestelijke stoornissen. Enkele psychologen doen dit ook, maar
hier houdt de overeenkomst ook op. Psychiatrie is een medisch specialisme en maakt geen deel uit
van de psychologie. Psychiaters hebben ook een medische opleiding gevolgd. Vaak heeft psychiatrie
dus ook een medische invalshoek. Psychologie is een veel breder vakgebied dat veel terreinen van
het menselijk en geestelijk gedrag beslaat.
Kritisch nadenken: wetenschap of niet?
Pseudopsychologie zijn niet onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd.
Wat zijn kritische denkvaardigheden?
Dit zijn vragen die je altijd zou moeten stellen als je met nieuwe bewering wordt geconfronteerd
waarvan beweerd wordt dat ze een wetenschappelijke basis hebben.
1. Wie/wat is de bron?
Heeft degene die de bewering heeft gedaan werkelijke deskundigheid in het vakgebied? Heeft
degene die dit beweert daadwerkelijk feitelijke kennis over het onderwerp of is hier advies over
ingewonnen?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
Is de bewering in strijd met bestaande kennis? Vaak als het aangemerkt wordt als doorbraak of
revolutionair moet men sceptisch zijn.
2
,3. Wat is het bewijsmateriaal?
Wat is het bewijsmateriaal dat de bewering ondersteund? Vaak worden er getuigen aangehaald,
maar kritisch denkers zeggen echter wel dat anekdotisch bewijs slechts uit ervaringen bestaat.
4. Kan de conclusie door bias (een vervorming) zijn beïnvloed?
Kritisch denkers denken dat omstandigheden waaronder er een grote kans op vervorming van de
waarneming (bias) bestaat, en ze zijn in staat veelvoorkomende soorten bias te herkennen. Het gaat
er dus om hoe bevooroordeeld was de onderzoeking voor het doen van zijn onderzoeker?
Voorbeelden: de emotionele bias (mensen zijn bang voor misdaad en criminaliteit hierdoor kan het
afschrikprogramma effectief zijn), bevestigingsbias (de neiging om gebeurtenissen te herinneren die
onze bestaande aannamen bevestigen en tegenstrijdige bewijzen te negeren).
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden?
Er worden makkelijk denkfouten gemaakt. Het gezonde verstand kan een stelling zowel
ondersteunen als onderuithalen. Alleen een zorgvuldige analyse van bewijzen voor en tegen de
stelling kan leiden tot een betrouwbaar antwoord.
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
Voor sommige onderwerpen moet er via verschillende invalshoeken naar de stelling gekeken
worden. Dit moet dan ook gedaan worden.
1.2 Wat zijn de 6 belangrijkste perspectieven van de
psychologie?
(Tabel op p20)
Het moderne biologische perspectief
Scheiding van lichaam en geest en het moderne biologische perspectief
René Descartes werd bekend doordat hij een scheiding tussen de spirituele geest en het fysieke
lichaam zag. Hiernaast werd er ook nieuwe ontdekking gedaan over zenuwbanen bij dieren, waarbij
aangetoond werd dat zintuigen stimulatie omzetten in zenuwimpulsen en spierreacties. Door deze
twee factoren kon men stellen dat er biologische processen ten grondslag liggen aan sensaties en
eenvoudige reflexmatige gedragen. Descartes behoorde tot het rationalisme; de ratio (het denken)
als enige middel om aan wetenschap en filosofie te doen. Op deze stroming kwam veel kritiek vanuit
de empiristen; zagen denken als onnodig, zelfs storend in de wetenschap en filosofie.
Waarnemingen, ervaringen en experimenten zijn de enige bron van kennis.
Het moderne biologisch perspectief
Psychologen kijken naar het lichaam de bron van ons gedrag. Geest en lichaam worden opnieuw
samengevoegd. Er wordt gekeken naar persoonlijkheid, voorkeuren en onze gedragspatronen. Deze
vaardigheden komen voort uit onze lichamelijke eigenschappen. De oorzaken van ons gedrag
worden gezocht in ons zenuwstelsel. Als je lichaam ziek is moet dit opgelost worden.
3
, Twee variaties op het biologische thema
Het biologische standpunt heeft veel wortels in de geneeskunde en de biologie. De
neurowetenschap dankt zijn bestaan aan de samenvoeging van gecombineerde psychologische
inzichten en biologie, neurologie en andere disciplines. Tot de prestaties van dit vakgebied behoort
het ontraadselen van de vraag op welke wijze onze ogen en hersenen lichtgolven in beelden
omzetten. De evolutionaire psychologie komt voor een groot deel van het menselijk gedrag voort uit
in de loop van de evolutie geërfde neigingen. De natuurlijke selectie van Darwin; het verschijnsel dat
sommige organismen uit een bepaalde populatie beter in hun omgeving passen, dat wil zeggen:
meer kans hebben om te zorgen voor overlevende nakomelingen dan minder goed aangepaste
organisme.
Cognitieve perspectief
Het begin van de wetenschappelijke psychologie en het moderne cognitieve perspectief
Wetenschappers ontdekten patronen in de eigenschappen van chemische elementen. Hieruit
vormde het periodiek systeem wat zorgde voor de tabel van Mendeljev. Hierdoor raakte het
systeem overzichtelijk. Wilhelm Wundt; dacht dat het mogelijk was de menselijke geest op dezelfde
manier te simplificeren.
Inspectie naar de elementen van de bewuste ervaring
Er werden veel experimenten gedaan naar de bewuste ervaring. De leerlingen van Wundt deden
onderzoeken waarbij getrainde vrijwilligers hun sensorische en emotionele reacties op verschillende
prikkels beschreven; introspectie. Onderzoeken naar de elementen van het bewustzijn.
De erfenis van Wundt: structuralisme
De zoektocht naar de elementen van het bewustzijn werd naar Amerika gebracht en structuralisme
genoemd. Dit werd gedaan door één van de leerlingen van Wundt. Ook hij had als doel de structuren
van de geest aan het licht te brengen. Hoewel Wundt deze term nooit gebruikte wordt hij wel de
vader van het structuralisme genoemd. Tegenwoordig wordt dit alles gebruikt voor het onderzoeken
van slaap en dromen.
Gestaltpsychologische reactie: 'het geheel niet delen.'
Een prominente groep theoretici had moeite met de nadruk die structuralisten legden op de
elementen van bewustzijn. Deze groep geloofde juist dat bewustzijn veel meer omvatte dan simpele
zintuiglijke ervaringen en beweerde dat onze ervaringen niet gereduceerd kunnen worden tot een
serie afzonderlijke elementen. Deze groep keek dus naar het geheel van onze bewustzijnservaringen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imkekulik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
