3.1
De samenstelling van bloed
Bloed bestaat voor 55% uit de vloeistof bloedplasma. Voor de rest (45%) bestaat bloed uit rode
bloedcellen, witte bloedcellen (zie afb 1) en bloedplaatjes. In afbeelding 2 zie je twee reageerbuizen
met bloed. Buis 1 bevat vers bloed. In buis 2 is het bloed gescheiden in bloedcellen en bloedplaatjes
(onderin) en bloedplasma. Het bloedplasma is gelig van kleur. De functie van bloed is vervoer van
alles wat nodig is om het lichaam te laten functioneren, zoals voedsel, zuurstof en warmte.
Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd.
Afb. 1 Bloedcellen Afb. 2 Reageerbuizen met bloed
Bloedplasma
Bloedplasma bestaat voor 7% uit eiwitten (plasma-eiwitten) en voor 91% uit water (zie afb 3). De rest
van het bloedplasma bestaat uit stoffen die in het water zijn opgelost, onder andere mineralen
(zouten). Een van de plasma-eiwitten is fibrinogeen. Fibrinogeen vervult een functie bij de
bloedstolling. Bloedplasma vervoert vele stoffen, waaronder voedingsstoffen, afvalstoffen (zoals
koolstofdioxide) en (een beetje) zuurstof.
Afb. 3 De samenstelling van
bloed
Rode bloedcellen
Rode bloedcellen hebben de vorm van kleine ronde schijfjes. Ze zijn in het
midden iets dunner dan aan de rand. Rode bloedcellen hebben geen
celkern. In één kubieke millimeter (1 mm3 = 0,001 mL) bloed zitten
ongeveer vijf miljoen rode bloedcellen.
Hemoglobine
Rode bloedcellen vervoeren vooral zuurstof. Ze bevatten het eiwit
hemoglobine dat een rode kleur heeft. Hemoglobine kan zuurstof
vasthouden en ook weer loslaten. Daardoor kunnen de rode bloedcellen
gemakkelijk zuurstof opnemen en afgeven. In de longen nemen rode
bloedcellen zuurstof op, in andere organen geven ze zuurstof af.
Witte bloedcellen
Rode bloedcellen hebben geen celkern, witte bloedcellen wel (zie afb 5). De cellen hebben geen vaste
vorm. Daardoor kunnen ze door kleine openingen in de wand van de kleinste bloedvaten heen (zie
afb 6). In een kubieke millimeter bloed zitten ongeveer 7.000 witte bloedcellen. Witte bloedcellen
kunnen ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen, onschadelijk maken. Eén type witte bloedcel
,doet dat door ziekteverwekkers op te nemen en kapot te maken. De witte bloedcel gaat hierbij
meestal zelf ook dood.
Afb. 5 Witte bloedcellen (blauw). Afb. 6 Witte bloedcellen maken bacteriën onschadelijk door ze op
te nemen.
Bloedplaatjes
Bloedplaatjes zijn geen cellen, maar delen van uiteengevallen cellen. Ze hebben dus geen celkern. In
een kubieke millimeter bloed zitten ongeveer 300.000 bloedplaatjes. Bloedplaatsjes zijn nodig voor
de bloedstolling. Ze bevatten stoffen die ervoor zorgen dat het bloed stolt als het buiten de
bloedvaten komt.
Bloedplasma= deel van het bloed dat bestaat uit water, plasma-eiwitten en opgeloste stoffen
bloedcel zonder celkern en met hemoglobine.
Witte bloedcel= bloedcel met een celkern en zonder vaste vorm.
Bloedplaatje= deel van een uiteengevallen cel dat een functie vervult bij bloedstolling.
Fibrinogeen= plasma-eiwit dat een functie vervult bij de bloedstolling.
Hemoglobine= eiwit dat zuurstof bindt en weer loslaat.
Bloedstolling= het stollen van het bloed als het buiten de bloedvaten komt.
, 3.2
Bloedvaten
Het bloedvatenstelsel van de mens bestaat uit het hart en de bloedvaten. Door het hele lichaam
lopen grote en kleine bloedvaten. Het hart pompt het bloed door de bloedvaten. De weg die het
bloed door het lichaam aflegt, noem je de bloedsomloop. Er zijn drie typen bloedvaten: slagaders,
haarvaten en aders (zie afb 1). Het hart pompt het bloed in de slagaders. Door de slagaders stroomt
het bloed met kracht weg van het hart, naar de organen toe. In de organen vertakken de slagaders
zich in steeds fijnere bloedvaten. De wand van de bloedvaten wordt daarbij steeds dunner. De
kleinste bloedvaatjes noem je haarvaten. De wand van de haarvaten is maar één cellaag dik. De
haarvaten komen weer samen in grotere bloedvaten: de aders. Door de aders stroomt het bloed
terug naar het hart.
Afb 1 Drie typen bloedvaten
Het bloedvatenstelsel
In afbeelding 3 is het bloedvatenstelsel van de mens getekend. De haarvaten zijn weggelaten. In de
roodgekleurde bloedvaten is het bloed zuurstofrijk. Het bloed in de blauwgekleurde bloedvaten is
zuurstofarm. In het echt is zuurstofrijk bloed helderrood en zuurstofarm bloed donkerrood. Slagaders
en aders hebben de naam van het orgaan waar ze naartoe of vanaf lopen. Door de beenslagaders
bijv; stroomt bloed naar de benen toe; door de beenaders stroomt bloed uit de benen weg. Twee
aders en een slagader van het hart hebben afwijkende namen: onderste holle ader, bovenste holle
ader en aorta. En nog de poortader. Deze ader vervoert bloed uit de wand van het darmkanaal naar
de lever. Dit bloed is zuurstofarm, want in het darmkanaal is zuurstof verbruikt voor de verbranding.
In de dunne darm worden voedingsstoffen opgenomen in het bloed. De samenstelling van het bloed
in de poortader kan hierdoor sterk wisselen: na een maaltijd bevat het bloed veel voedingsstoffen.
Afb. 3 Het bloedvatenstelsel van de mens. Afb. 4 De dubbele bloedsomloop bij de mens
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mijntjemollerus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.