Potter
Hoofdstuk 1
Waarom mediawijsheid vergroten?
Hoofdgedachte: Om te overleven in onze informatie-verzadigde cultuur, zetten we onze gedachtes
op ‘automatische piloot’ om ons te beschermen van de stroom aan media berichten die we constant
tegenkomen. Het gevaar van het automatisch verwerken van berichten is dat het de massamedia in
staat stelt om onze gedachtenprocessen te conditioneren.
Eerste uitdaging: motivatie
Het informatieprobleem
De groei aan informatie versnelt: de mate van verzadiging groeit in een steeds sneller tempo.
Waarom wordt er zoveel informatie geproduceerd?
- Er zijn nu meer mensen dan ooit die informatie produceren.
- De technologie van tegenwoordig bestaat nu om op gemakkelijk bruikbare platforms
informatie te delen iedereen kan informatie genereren en delen met een groot aantal
mensen per dag.
Hoge mate van blootstelling: media zijn aantrekkelijk, dus elk jaar verhogen we de tijd die we
spenderen aan mediaberichten. In onze informatie-verzadigde cultuur zijn we constant verbonden
met onze vrienden, maatschappij en de hele wereld via de media.
Op de hoogte blijven/ bijhouden: multitasking geen goede strategie. Niet genoeg om elke stroom
van informatie bij te houden.
Omgaan met het informatieprobleem
Onze mentale hardware: menselijk brein.
Neemt informatie op via de 5 zintuigen (zien, horen, voelen, proeven en ruiken), verwerkt de
informatie door het te bewaren of te filteren, en maakt vervolgens beslissingen die resulteren tot
actie.
Het menselijk brein bestaat uit 100 biljoen neuron cellen. Elke cel is verbonden met synapsen tot
zoveel als 100,000 anderen. Dit betekent dat je brein meer dan 500 triljoen axonen en dendrieten
heeft gemaakt die verbonden zijn met andere neuronen bij kruispunten, genaamd synapsen. Deze
neuronen moeten besluiten of ze de informatie input negeren of moeten beantwoorden door een
signaal te zenden naar een ander specifiek neuron.
Onze mentale software: de geest.
Vertelt het brein hoe te functioneren. Sommige van deze software zit al voor je geboorte
geprogrammeerd in het brein (vb. overzien van het lichaam door organen te monitoren). Het brein is
ook geprogrammeerd om dreigend gevaar te herkennen fight-or-flight.
- Sociale welzijn: mogelijkheid om een taal te leren.
- Ervaringen in het leven: programmeren in het brein hoe te functioneren.
- Al deze programmeringen vormen hoe we beslissingen maken in ons leven.
- Onbewust
Automatische routines: opeenvolgingen van gedragingen of gedachten die we uit ervaring leren,
worden steeds opnieuw toegepast met weinig moeite.
Automatisme: een mentale toestand waarin onze geest werkt zonder enige bewuste inspanning van
onszelf ‘automatische piloot’ filtert mediaberichten. Met automatische verwerking ervaren we een
groot deel van mediaberichten zonder er aandacht aan te besteden. Soms trekt iets uit een bericht of
onze omgeving onze bewuste aandacht naar een mediabericht.
,Voordelen
- Efficiëntie duizenden beslissingen zonder moeite.
Nadelen
- Missen van onze aandacht aan berichten die misschien erg bruikbaar zijn we weten nooit
wat we missen.
- Op de lange termijn beginnen we berichtenmoeheid te ervaren verliezen van concentratie.
o Terwijl keuze aantrekkelijk is, kan teveel keuze ons verlammen tot inactiviteit.
De grote vraag
Wie heeft het meeste voordeel van de manier waarop deze codes zijn geprogrammeerd?
- De media conditioneert ons om allerlei gewoontes te vormen die onze tijd en ons geld in
consumeert. Sommige van deze gewoontes zijn voordelig, andere niet.
Hoofdstuk 2
Mediawijsheid benaderen
Hoofdgedachte: mediawijsheid is een set perspectieven die we actief gebruiken om onszelf bloot te
stellen aan de media en om de betekenis te interpreten van de berichten die we tegenkomen. Het is
multidimensionaal en een continuüm.
Wat is mediawijsheid?
Vaardigheid om handgeschreven woorden te begrijpen, net als visuele wijsheid, verhalen wijsheid,
computerwijsheid.
- Focussen op de massamedia als ‘schadelijk’: massamedia berichten stellen mensen bloot aan
het risico op schadelijke effecten.
- Focussen op mediaberichten met positieve effecten.
- Media wijsheid stimuleert ons om ons aan te passen aan onze veranderende wereld beter
dan deze veranderingen te negeren of te ontkennen dat deze veranderen aan het gebeuren
zijn.
De drie bouwstenen van mediawijsheid
Skills: tools die je gebruikt om kennisstructuren te bouwen.
- Analysis: uiteenrafelen (who, what, when, where, why and how) is het verhaal compleet?
- Evaluation: vergelijken met standaard
- Grouping: indelen op kenmerken
- Inductie: individuele case bekijken en dan uitspraken doen op hoger niveau
- Deductie: een case afleiden vanuit een algemene regel (en dit individueel maken)
- Synthesis: twee elementen samenbrengen tot nieuw element
- Abstracting: samenvatting geven
, Knowledgde structures (kennis structuren)
Set van georganiseerde informatie in je geheugen. Deze informatie moet goed georganiseerd in een
structuur zitten om patronen te zien die onze wereld organiseren.
Verschil tussen informatie en kennis:
- Informatie: fragmentarisch en van voorbijgaande aard. Bevindt zich in berichten geeft iets
aan een persoon om te interpreteren.
- Kennis: gestructureerd, georganiseerd en langdurige significantie. Bevindt zich in een
persoon ( ‘mind’) reflecteert dat wat al is geïnterpreteerd bij de persoon.
Termen gerelateerd aan het idee van informatie:
- Berichten: de instrumenten die informatie bij ons leveren.
o Feitelijke informatie: discrete stukjes informatie.
o Sociale informatie: bestaat uit geaccepteerde bevindingen die niet geverifieerd
kunnen worden door autoriteiten, zoals het bij feitelijke informatie wel kan.
Vergelijk: Feitelijke informatie en sociale informatie zijn gelijk op deze
manieren:
Beide zijn dingen die we leren van het blootstellen aan
mediaberichten.
Beide zijn bewaart in onze geheugens en worden teruggeroepen als
we ze moeten gebruiken.
Contrasteer: feitelijke en sociale informatie zijn verschillende op deze
manieren:
Feitelijke informatie is ruw, onverwerkt en context vrij: feiten zijn
discrete stukjes informatie, zoals namen, datums, titels, definities
van termen, formules, lijsten, etc.
Sociale informatie is samengesteld uit lessen die we afleiden door
het observeren van sociale interacties zowel in de werkelijkheid als
in mediaberichten. Dit zijn richtlijnen die we leren over hoe we ons
kleden, praten en gedragen om ervoor te zorgen dat mensen in de
maatschappij ons zien als aantrekkelijk, slim, atletisch, hip, etc.
Sterke kennis structuren op 5 gebieden:
- Media effecten
- Media content
- Media industrie
- De echte wereld
- Het eigen
Personal locus
Bestaat uit doelen: vormen de informatieverwerkingstaken door te beslissen wat er in gefilterd word
en wat genegeerd wordt. En bestaat uit drijfveren: hoe sterker je drijfveren, hoe meer moeite je zal
doen om je doel te bereiken. Hoe meer je weet over je ‘personal locus’ en hoe meer je bewuste
keuzes maakt om dit te vormen, des te meer grip je hebt op het proces waarin media je beïnvloedt.
De definitie van mediawijsheid
Een aantal perspectieven die we gebruiken als we ons blootstellen aan de massamedia om de inhoud
en de betekenis hiervan te kunnen interpreteren.
4 verschillende dimensies:
- Cognitief: feitelijke informatie
