Samenvatting
Samenvatting Maatschappijwetenschappen hoofdstuk 4: Politiek in theorie
- Niveau
- HAVO
in dit document vind je alle hoofd/kernconcepten van hoofdstuk 4 politiek in theorie. Incl samenvatting.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijwetenschappen hoofdstuk 4: Politiek in theorieHoofdconcept: Verandering
Definitie: De manier waarop en de snelheid waar in de samenleving verandert en de vraag
of we invloed kunnen hebben op deze verandering.
Kernconcept: staatsvorming
Definitie: staatsvorming is het regelen (institutionalisering) van politieke macht tot een
staat. (institutionalisering is het veranderen van wetten door de jaren heen)
De overheid heeft macht om zaken te regelen die mensen zelf niet voor elkaar kunnen
krijgen. Die zaken noemen we collectieve goederen en voorbeelden hiervan zijn openbare
orde en veiligheid, infrastructuur, onderwijs en volksgezondheid.
De overheid kan actoren dwingen om mee te werken aan collectieve acties. Doorgaans
heeft de overheid het belastingmonopolie en dus het alleenrecht om burgers te verplichten
belasting te betalen.
Met politieke macht wordt het vermogen om de politieke besluitvorming te beïnvloeden
bedoeld. Met Formele macht wordt er bedoeld dat er afspraken zijn vastgelegd in wetten
en regelgeving en kunnen er politieke besluiten worden genomen. De overheid heeft ook
een geweldsmonopolie en dat houdt in dat de overheid als enige actor die legaal (op basis
van de wet) geweld mag gebruiken om de openbare orde te handhaven.
Zowel binnen de staat als tussen staten kunnen er machtsverschillen zichtbaar zijn. Er is
sprake van een machtsevenwicht als actoren, bijv. twee staten, ongeveer evenveel macht
hebben. Zij kunnen dan niet hun wil opleggen aan de ander. Als er tussen de staten een
situatie van machtsongelijkheid is dan leidt dat soms tot oorlog en geweld. Er is sprake van
machtsoverwicht als bijv. Een bevolkingsgroep die via de overheid de wil probeert op te
leggen aan anderen. Het kan ook zijn dat de macht van de overheid afneemt doordat de
bestaande regering het geweldsmonopolie niet meer goed kan uitoefenen of doordat
groepen burgers die macht niet meer als legitiem beschouwen. Machtsvacuüm wordt ook
wel afwezigheid van onvoldoende machtsuitoefening genoemd, dit kan zorgen voor
geweld tegen de overheid of tussen burgers onderling.
Soevereiniteit is hoogste, onafhankelijke macht, zelfbeschikking.
Er is sprake van een staat wanneer deze interne en externe soevereiniteit bezit.
Een staat heeft interne soevereine macht, omdat:
1. Als het hoogste gezag regeert over een groep mensen
2. Binnen een bepaald grondgebied valt
3. En daarbij het geweldsmonopolie en belastingmonopolie bezit.
Externe soevereiniteit houdt in dat andere staten erkennen dat het staats gezag het
hoogste gezag over de bevolking is op dat grondgebied.
, Staatsvorming in Europa ( late middeleeuwen)
Het proces van staatsvorming is een combinatie van economische, culturele en politieke
ontwikkelingen. Vanaf de late middeleeuwen was er in West-Europa sprake van urbanisatie.
Er was eerst nog sprake van een feodaal stelsel (feodalisme). De adel was verantwoordelijk
voor het bestuur van een klein gebied (feodum). De adel moest verantwoording afleggen
aan de leenheer, bijv. een koning.
Om een einde te maken aan de macht van de adel, probeerde de koning het bestuur steeds
meer naar zich toe te trekken (centralisatie).
Staatsvorming in Nederland
In de middeleeuwen kregen de Spaanse koning Karel V en Filips II alle 17 gewesten onder hun hoede
en voerde een centralisatiebeleid: bijv. oprichting Raad van State (Raad van state is een advies
orgaan van de overheid). Filips II institutionalisering was eenwording door het verhogen van
belastingen.
Democratisering is het vergroten van inspraak en medezeggenschap van de burgers.
Bij staatsvorming is er sprake van institutionalisering van politieke macht tot een staat.
Rationalisering is proces van ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de
bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten
van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.
Paragraaf 4.2: Politieke socialisatie Met opmerkingen [NRm1]:
Kernconcept: Politieke socialisatie
Definitie: Politieke socialisatie is het proces van overdracht en verwerving van de politieke
cultuur van de groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat
uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen.
Een groot kenmerk van de Nederlandse politieke cultuur is het poldermodel: de
overlegcultuur in Nederland tussen overheid en verschillende actoren, zoals
belangenorganisaties. Het zegt iets over de waarden normen en opvattingen die wij
belangrijk vinden in onze cultuur.
In Nederland vinden wij het moeilijk om te denken dat er in veel andere samenlevingen
kiezen voor een conflictmodel. In het conflictmodel kiezen actoren voor de strijd om de
eigen doelen en belangen te realiseren. Denk bijvoorbeeld aan de regelmatige
terugkerende boerenprotesten in landen als Frankrijk waarbij agrarische organisaties de
bevolking willen laten zien dat hun beroepsgroep het zwaar heeft en de politici willen
overtuigen van hun gelijk. Als demonstraties niet helpen om tot een compromis te komen
kunnen dit soort actievoerders overstappen op zwaardere middelen zoals staken,
burgerlijke ongehoorzaamheid of het ‘platleggen’ van een deel van de samenleving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nmlr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen