Modernisme
- nooit klassiek en nooit aan vaststaande regels verbonden
- experiment > herhalen (frisse blik op rol van kunstenaar en kunst)
- modernisten geloven in de maakbaarheid van de samenleving, kunst kan
bijdragen aan ontwikkelingen in de samenleving <= kunstenaar kon op van
alles reageren [buitenlandse cultuur, oorlog, uitvindingen & modernisering,
democratisering]
- groepen vooruitstrevende kunstenaars: avant-gardisten
- vernieuwing: bijv. bauhaus, primaire kleuren, elementaire vormen, gemaakt
met machines, moeren en schroefjes niet verstopt, essentie van het kunstwerk
staat voorop (functioneel) + in architectuur: wit, kubus vormen, skeletbouw kan
vernieuwen door steunpilaren binnen, less is more want vorm volgt functie
(laat aan buitenkant van gebouw zien wat er binnen gebeurt, bijv. hotel/café),
niks kan worden weggelaten, het minimaalste materiaal gebruikt ←maten
menselijke figuur (renaissance, da Vinci) ook gebruikt soms
- utopie: vanuit socialistische idealen
- zoeken naar essentie: steeds meer weglaten totdat je uitkomt bij essentie
(vorm, bijna abstract) → nieuwe manier van vormgeven
Mondriaan: van expressionisme (boom), meer weglaten tot lijnen en primaire
kleuren overblijven → de stijl
- regels worden gebroken, maar nieuwe regels gemaakt, dus er blijven nog
wel (vernieuwde) regels bestaan →de stijl, futuristisch manifest etc.
- constructivisme: gaat om hoe het in elkaar is gezet, hoe er bijv. adhv
vormen ergens naar wordt verwezen en hoe er gebruik wordt gemaakt van de
ruimte
- zoektocht naar nieuwe manier van vormgeven door modernisten → bijv.
primitiviteit → picasso: masker vormen, inspiratie bij andere “primitieve”
culturen
= kubisme
- expressionisme: dmv kleuren, vormen en lijnen in compositie een geheel aan
vormen en gevoel van individu op doek brengen / innerlijke inhoud: kunst
drukt niet-materiële, geestelijke wereld uit → dynamiek
→ muziek: ritmes, klankkleuren, atonale composities (geen vast
tooncentrum, hierdoor verdwijnen de begrippen consonant en dissonant)
- onrust in samenleving → angst en vervreemding →expressionisme en
surrealisme (de schreeuw, entartete, horrorfilms, leni riefenstahl)
vergelijkingen:
- futurist = ritme, dynamiek/beweging, snelheid (van samenleving)
vs kubist = compositie opbouwen met kubistische vormen en adhv
standpunten
- dadaïsme = anti-kunst, kunstenaar maakt niet alles meer van zijn kunst,
functie wordt ontheven (fietswiel, je kunt er niks meer mee, vorm en functie
gaan niet meer samen)
surrealisme = ook vorm en functie gaan niet meer samen, onfunctioneel
geworden, “nieuwe werkelijkheid”
- - rietveld-stoel - de stijl + inspiratie uit bauhaus: vorm staat voorop i.p.v.
functie, maar toch nog functioneel, kleur aan uiteinden van balken accentueert
vormen, “materialen liggen op elkaar”
