Orthopedagogiek: theorieën en modellen
Universiteit Leiden
6 Colleges aangevuld met literatuur uit Psychodiagnostiek
42 pagina’s
,College 1 Introductie vak en omgaan met risico’s pedagogisch handelen
Orthopedagoog: een risicovol beroep?
- Je gaat ingrijpen in iemands leven, dat maakt het risicovol
Wat is een orthopedagoog?
- ‘Professional die advies, begeleiding en behandeling biedt aan kinderen en jongeren met
problemen op het gebied van ontwikkeling en opvoeding.’ Orthopedagoog.nl
- ‘Orthopedagogiek is een specialisatie binnen de pedagogiek die zich richt op ontwikkelings-,
opvoedings- of gedragsproblemen. Een orthopedagoog behandelt zowel kinderen als
volwassenen. Ook onderzoekt een orthopedagoog mensen met een verstandelijke beperking.’
psyned.nl/orthopedagoog/
- ‘Het beroep orthopedagoog is een betekenisvol en ‘rijk’ beroep, dat zich richt op de
opvoedings- en ontwikkelingsrelatie tussen de (beroeps)opvoeder en degene die zich
ontwikkelt en ontplooit. Dié relatie brengen orthopedagogen in kaart, over dié relatie
adviseren zij en dié relatie grijpen zij aan voor begeleiding. In tal van domeinen is de
opvoedings- en ontwikkelingsrelatie cruciaal voor een gezonde en veilige ontwikkeling: in het
onderwijs, de jeugdhulp, de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg.’ NVO
- Note: prof-ed (in reader) = pedagoog
- Universitair opgeleide gedragswetenschappen
- Problematische ontwikkeling/functioneren kind verbeteren
- Hoeft niet per se te gaan over stoornissen maar bijv. ook over opvoedingsproblemen
- In interactie met omgeving (focus op breder beeld niet alleen het kind)
- Opvoeding en onderwijs
- Cultuur en maatschappij
- Focus op kind en opvoeden
Verschil tussen cultuur en maatschappij
- Maatschappij
- Stoornissen als ADHD zijn bij ons problematisch omdat wij veel verwachten van
kinderen (bijv. op school) in situaties waarin dit niet gevraagd wordt is het minder
problematisch en zal er minder moeten worden ingegrepen
- Cultuur
- Binnen opvoeding en onderwijs zijn er veel verwachtingen die wij vanuit onze
cultuur doen maar die miss helemaal niet wetenschappelijk zijn bewezen
- In Westerse landen vinden wij het normaal dat kinderen vanaf jonge leeftijd alleen op
een kamer slapen
- In andere landen zou dit zelfs gezien kunnen worden als kindermishandeling
- In Denemarken worden kinderen bijv alleen buiten gelaten in een
kinderwagen als ouders uit eten gaan want buitenlucht is goed voor kind, in
NY zijn ouders hiervoor opgepakt want het is niet gebruikelijk en niet veilig
voor het kind - verschil in cultuur
Capaciteiten orthopedagoog
- Hulpverlening
- Handelen van ouders verbeteren om ontwikkeling van kind te verbeteren
- Kennis over:
- Diagnostische processen en modellen
- Behandelingsmodellen en strategieën
, - Vaardigheden:
- Gespreksvoering
- Observatie
- Testafname
- Rapportage
- Communicatie
- Behandeling en begeleiding
Werkdomein orthopedagoog
- Jeugdhulp
- Wijkteams
- Onderwijs
- Gehandicaptenzorg
- Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)
- Ouderenzorg
Risicovol?
- Je gaat ingrijpen in gebruikelijke gang van zaken in iemands leven
- Je kan iemand op de verkeerde manier hulp bieden waardoor het probleem groter kan
worden
- Beslissingen over kind op basis van:
- Onduidelijke situaties, gevoelens en conflicten (van verschillende personen
(conflicterende meningen))
- Imperfecte hulpmiddelen
- Veranderlijke situaties, klachten en oplossingen
- Cliënten werken niet altijd mee:
- Belang
- Angst
- Teleurstelling
- Als je de 5e hulpverlener bent die in de familie komt kan het dat de familie
motivatie is verloren en dat leidt tot teleurstelling
- Wetenschap: gemiddelden en kansen
- Praktijk: specifieke cliënt in een specifieke context > maatwerk (wetenschap zegt niks over
die bepaalde situatie, wetenschappelijk geteste methodes zouden bij die ene cliënt bijv. niet
aan kunnen slaan)
- Intenties, plannen, verwachtingen en overtuigingen
- Onbewust & bewust
Verhalen
- Verhaal = interpretatie van je ervaringen
- Collectieve verhalen:
- Verhalen vanuit een groep
- Cultuur, vanzelfsprekendheden, prototypen, vooroordelen
- Simpele vanzelfsprekendheden die je kent binnen je maatschappij, binnen je
cultuur
- In Amerika bijv geen drank in stadions, voor Nederlanders raar dat ze
geen alcohol konden drinken tijdens WK in Qatar
- Persoonlijke verhalen
, -Uniek
-Pedagoog en kind kunnen andere verhalen hebben en daarom kan er sprake
zijn van miscommunicatie of elkaar verkeerd begrijpen
- Meisje heeft overgewicht, pedagoog heeft afgesproken dat ze naar
sportschool zou gaan, bij de volgende afspraak is er geen actie
ondernomen. Pedagoog denkt dat kind en ouders niet zijn
gemotiveerd Blijkt dat in sportschool niet mogelijk is om met
vrouwen alleen te sporten en meisje wil vanwege geloof niet
deelenem aan gemengde sportactivteiten.
- Handelen allebei vanuit andere verhalen
- Kan communicatie moeilijker maken, of begrip vergroten
Handelen orthopedagoog
- Best practice: wat volgens de experts de beste manier is om een probleem te behandelen, heel
veel experts gaan ervan uit dat dit goed werkt, daarom aannemelijk dat het goed werkt maar
niemand heeft dit getest
- State of the art: wat het meest gebruikt wordt in de klinieken
- Consensus tussen experts
- Haalbaarheid
- Gewoontes
- Wetgeving
- Tradities van cliënten
- Sociale regels
- Evidence based: is bewezen uit verschillende onderzoeken dat een behandeling werkt,
wetenschappelijk bewezen het beste, bewezen in verschillende studies dat het beter werkt dan
placebo
- Best evidence: enige bewijs van effectiviteit, wetenschappelijke evidentie dat het
effectief zou zijn
- Verschillende niveaus
- Bijv. wetenschappelijk bewezen dat behandeling effectief is of er is
wetenschappelijk bewijs dat het zou kunnen werken maar het is niet
getoetst
- Verbeteren handelen van cliënt/cliëntsysteem
- Op zo'n manier verbeteren dat het gezin weer in control is en er geen cliëntsysteem
meer nodig is
- Vergroten van handelingsbekwaamheid = empowerment
- Grip op situatie terug bij ouders en kind
- Aanleren nieuwe vaardigheden
- Opvoedingsvaardigheden
- Vaardigheden van het kind
- Andere kennis of inzichten
Iatrogene effecten
- = Onbedoelde negatieve consequenties van (medisch, klinisch) handelen
- Reactieve pathogene effecten (reactie vanuit de omgeving maakt dat de diagnose schade kan
geven aan het kind)
- Stigma
- Kan buitensluiting ontstaan
