Samenvatting MBA Financiering niveau 5
Opgesteld volgens examenprogramma Nederlandse Associatie voor Examinering
Versie 6-1 geldig vanaf 01-09-2019
Gemaakt door Mike Vogels in april 2023
Eind- en toetstermen
*) = Zie toelichting
K = Kennisvragen B = Begripsvragen T = Toepassingsvragen A = Analysevragen
1 De kandidaat kent inleidende economische begrippen. K B T A
1.1 De kandidaat kan plaats en doel van de bedrijfseconomie beschrijven. x
De bedrijfseconomie is het onderdeel van de economische wetenschap dat het economisch handelen in de
bedrijfshuishouding (productiehuishouding) bestudeert.
1.2 De kandidaat kan de verschillen en overeenkomsten tussen en van x
bestaande rechtsvormen (ondernemingsvormen) uitleggen.
Onderneming: een organisatie van kapitaal en arbeid die worden gebruikt om een bepaald doel te verwezenlijken.
Meestal is dit doel het behalen van winst. Een onderneming is niet hetzelfde als een bedrijf. De onderneming kunnen we
zien als de naar buiten optredende juridische eenheid (het zogenaamde juridische kleed), waarvan het bedrijf onderdeel
uitmaakt.
Bedrijf: sprake als een bepaalde zelfstandige, regelmatige en openlijke activiteit op het gebied van handel, nijverheid,
landbouw of veeteelt plaatsvindt. Een grote onderneming kan dus diverse bedrijven onder haar hoede hebben.
Door het uitoefenen van een beroep of bedrijf de onderneming haar doel probeert te verwezenlijken door te werken /
handelen in het economisch verkeer. Alle ondernemingen die een bedrijf uitoefenen en rechtspersonen, hebben de
verplichting tot inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel.
Natuurlijke personen (1 t/m 4):
1. Eenmanszaak:
Voordelen
• De ondernemer geniet grote vrijheid en zelfstandigheid. Hij hoeft bij het nemen van beslissingen met
niemand rekening te houden.
• Omdat hij met niemand rekening hoeft te houden en geen verantwoording hoeft af te leggen, ontstaan er
ook geen interne problemen.
• De winst is uitsluitend voor hem.
• Bij een lage winst is sprake van een lage heffing van de inkomstenbelasting.
• Diverse fiscale faciliteiten zijn in zijn voordeel.
Nadelen
• Er is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid.
• Bij ziekte is vervanging lastig.
• Het voortbestaan van de zaak is afhankelijk van de ondernemer zelf.
• Veelal is sprake van een beperkt kapitaal, waardoor er geringe expansie- en kredietmogelijkheden zijn.
• Alle verliezen worden door één persoon gedragen.
• Bij hoge winst is sprake van een progressieve inkomstenbelasting.
• Een taakverdeling op management niveau is niet mogelijk, omdat maar één persoon de daadwerkelijke
leiding heeft.
• Men valt niet onder de werknemersverzekeringen. Een particuliere verzekering is dan noodzakelijk,
bijvoorbeeld voor arbeidsongeschiktheid.
• Als er sprake is van een faillissement, blijft het restant van de schuld op de natuurlijke persoon rusten en
kan men eventueel onder de schuldsanering vallen.
2. Maatschap (openbare- of stille-):
• een maatschap is een overeenkomst, waarbij twee of meerdere personen zich verbinden om iets in
gemeenschap te brengen, met het oogmerk om het daaruit ontstane voordeel met elkander te delen.
• samenwerking van personen die een vrij beroep uitoefenen, zoals advocaten, accountants,
belastingconsulenten, notarissen en architecten. (We moeten hierbij niet direct denken aan de uitoefening
van een bedrijf)
• De motieven om een maatschap op te richten kunnen zijn: betere arbeidsverdeling, kostenbesparing,
prettige werksfeer, bij ziekte kan men elkaar opvangen, betere concurrentiepositie.
• Hoofdregel aansprakelijkheid: In beginsel verbindt de handelende maat alleen zichzelf (beschikkingsdaden);
, alleen de handelende maat zelf zal dan ook tot nakoming van de verbintenissen kunnen worden
aangesproken. De maatschap zelf kan niet worden aangesproken, omdat er geen sprake is van een
rechtspersoon.
• Uitzondering aansprakelijkheid: volmacht van de andere maten, alle maten treden samen op,
• verplicht UBO’s (Ultimate Beneficial Owners) inschrijven; wie is de uiteindelijke belanghebbende
• oprichtingsakte niet verplicht
• inschrijving handelsregister KVK verplicht indien het een onderneming is
• Wanneer eindigt de maatschap?
▪ Door verloop van de tijd waarvoor zij is aangegaan.
▪ Wanneer het gestelde doel is bereikt of onmogelijk wordt.
▪ Door overlijden of ondercuratelestelling van een van de maten.
▪ Door faillissement.
▪ Door de wil van één of alle maten.
Voordelen
• Meerdere personen kunnen iets inbrengen.
• Er is een betere werk- en taakverdeling.
• Er is opvang tijdens ziekte.
• De continuïteit is beter gewaarborgd dan bij een eenmanszaak.
• Er is geen hoofdelijke aansprakelijkheid voor daden van anderen.
• Kredieten zijn gemakkelijker te verkrijgen dan bij een eenmanszaak.
• Er is sprake van kostenbesparing.
• Verlies wordt over de maten verdeeld.
• Bij een lage ondernemingswinst is sprake van een lage heffing van de inkomstenbelasting.
• Er is meer kapitaal.
Nadelen
• Men valt niet onder de werknemersverzekeringen.
• Bij een hoge winst is sprake van een hoge inkomstenbelasting.
• Men kan privé worden aangesproken voor eigen daden.
• Men kan gedeeltelijk aangesproken worden voor daden van anderen.
• Men moet de winst verdelen. (geen regeling dan wettelijk in verhouding tot inbreng)
• Men moet rekening houden met anderen bij het nemen van beslissingen.
• Bij overlijden of uittreding kunnen moeilijkheden ontstaan in verband met de continuïteit.
3. Vennootschap onder firma (VOF):
• bedrijf onder gemeenschappelijke naam
• oprichtingsakte verplicht
• inschrijving UBO’s verplicht
• verplichte inschrijving vennoten in Handelsregister, zolang de inschrijving niet heeft plaatsgevonden mogen
derden ervan uitgaan dat iedere vennoot bevoegd is (derdenbescherming)
• afgescheiden vermogen; er is altijd één vermogen meer dan aantal vennoten
• iedere vennoot is naast firmavermogen hoofdelijk aansprakelijk
• firmaschuldeiser verhalen in eerste plaats op het afgescheiden vermogen, daarnaast ook op de
privévermogens van de vennoten
• regres op andere vennoten mogelijk, er is onderlinge verrekenplicht
• privéschuldeiser van een vennoot mogen niet rechtstreeks verhalen op het firmavermogen, dit kan alleen
door de betreffende vennoot failliet te laten verklaren
• winst en verlies; indien geen regeling dan wettelijk in verhouding tot inbreng
• winst van iedere vennoot wordt gezien als winst uit onderneming en dus progressieve inkomstenbel.
• Compagnonsverzekering: Komt één van hen te overlijden, dan ontvangt de langstlevende een uitkering
waarmee hij de erfgenamen van de overledene het aandeel in de vof kan uitkeren. Het vermogen en het
voortbestaan van de VOF worden dan niet aangetast.
• Grotendeels zijn de voor- en nadelen die zijn verbonden aan de VOF gelijk aan die bij de maatschap. Toch
zijn er enkele verschillen. Een nadeel voor de vennoot is dat hij hoofdelijk aansprakelijk is voor handelingen
van de andere vennoten. Een voordeel is dat hij eventueel gemakkelijker vreemd vermogen kan
aantrekken, omdat de firmanten hoofdelijk aansprakelijk zijn. Dat geeft de bank meer zekerheid.
Enkele verschillen tussen de vennootschap onder firma en de maatschap:
Vennootschap onder firma Maatschap
- Een gemeenschappelijke naam is verplicht. - Een gemeenschappelijke naam is niet verplicht.
- Oefent een bedrijf uit. - Oefent een beroep uit.
- Er is sprake van een afgescheiden vermogen. - Er is geen afgescheiden vermogen.
- De vennoten kunnen de vennootschap binden - Een maat bindt de maatschap alleen als:
- Er is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid. 1. de andere maten volmacht geven
- De vennootschap kan failliet verklaard worden. 2. sprake is van handeling om baat.
- Er is geen hoofdelijke aansprakelijkheid.
- De maatschap kan niet failliet verklaard worden.
• Wanneer eindigt de vennootschap onder firma?:
▪ Door verloop van de tijd waarvoor zij is aangegaan.
▪ Wanneer het gestelde doel is bereikt of onmogelijk wordt.
▪ Door overlijden of ondercuratelestelling van een van de vennoten.
▪ Door faillissement.
▪ Door ontbinding door de rechter.
▪ Door opzegging door één van de firmanten.
4. Commanditaire vennootschap (CV):
• Een commanditaire vennootschap is in principe een vof die is uitgebreid met één of meer geldschieters die
niet openlijk optreden. Veel regels van de vof zijn ook op de CV van toepassing.
• twee soorten vennoten: - de beherende of werkende vennoot
- de stille of commanditaire vennoot (de geldschieter).
• Bij liquidatie van de firma komt de stille vennoot pas aan de beurt als alle crediteuren zijn voldaan. Men
noemt hem daarom wel een ‘postconcurrente crediteur’.
• De stille vennoot is alleen aansprakelijk voor zijn kapitaaldeelname (de gedane investering), meer kan hij
niet verliezen. Gaat de stille vennoot zich echter openlijk met het bedrijf bemoeien of treedt hij naar buiten
op als vennoot, dan verliest hij zijn beschermde positie en wordt hij hoofdelijk aansprakelijk met zijn hele
privévermogen.
• De oprichting van de commanditaire vennootschap gebeurt op dezelfde wijze als bij de vennootschap onder
firma. Bij inschrijving in het Handelsregister hoeven de namen van de stille vennoten niet te worden
opgenomen, wél het aantal stille vennoten en het totaalbedrag van hun deelname.
• Inschrijving in het UBO register is ook verplicht gelijk als de voorgaande maatschap en vof.
• De CV is duidelijk geen rechtspersoon.
Rechtspersonen (5 t/m 10):
(met eigen rechten en plichten die zelfstandig aan het rechtsverkeer kan deelnemen)
5. Vereniging:
• Rechtspersoon waarin de leden volgens door hen vastgestelde regels willen samenwerken om een bepaald,
, in de statuten omschreven, doel te bereiken.
• Winst mag men dus wel maken maar niet verdelen onder de leden.
• Een vereniging wordt opgericht door middel van een meervoudige rechtshandeling. Dit houdt dus in dat men
niet in zijn eentje een vereniging kan oprichten.
• De wet stelt geen vormvoorschriften, zodat men een vereniging ook door middel van een mondelinge
afspraak kan oprichten. De vereniging heeft dan maar een beperkte rechtsbevoegdheid.
• Wil een vereniging volledige rechtsbevoegdheid krijgen, dan moet een notariële akte worden opgemaakt.
• Wat de aansprakelijkheid betreft dan ben je bij de formele vereniging in principe niet hoofdelijk
aansprakelijk. Een uitzondering is wel bijvoorbeeld wanbestuur of bij niet inschrijving in het handelsregister.
• In de statuten moet o.a. het volgende geregeld zijn: naam, plaats, doel, verplichtingen van de leden, wijze
van: benoeming en ontslag van de bestuurders / bijeenroepen van de algemene vergadering.
• Een vereniging kent de volgende organen:
1. algemene vergadering (ALV) bestaat uit de gezamenlijke leden of uit afgevaardigden
daarvan.
2. bestuur (voorzitter, secretaris, penningmeester); taak: besturen en vertegenwoordigen van de
vereniging.
3. raad van commissarissen heeft een toezichthoudende en adviserende functie. De vereniging
is niet verplicht om een raad van commissarissen in te stellen.
• De vereniging wordt ontbonden:
▪ in de gevallen die in de statuten zijn bepaald;
▪ door een besluit van de algemene vergadering;
▪ door de rechter in de gevallen die in de wet zijn bepaald;
▪ door het geheel ontbreken van de leden;
▪ wanneer zij na faillissement in staat van insolventie (niet meer in staat om de schulden te
betalen) is komen te verkeren.
6. Coöperatieve vereniging:
• Een coöperatie moeten we zien als een bijzondere c.q. speciale vereniging, zodat de regels die gelden voor
de vereniging op haar van toepassing zijn, voor zover daarvan niet in de statuten of de wet van afgeweken
wordt. Denk aan het collectief inkopen van goederen als coöperatie of het gezamenlijk delen van kosten
zoals bijvoorbeeld de marketing.
• De coöperatie moet bij notariële akte worden opgericht, waarna inschrijving in het Handelsregister verplicht
is. Zolang de inschrijving nog niet heeft plaatsgevonden, blijven de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk.
• De aansprakelijkheid van de leden bij vereffening kan op 3 manieren worden geregeld:
▪ Wettelijke aansprakelijkheid (WA); In dit geval zijn de leden bij vereffening (bijvoorbeeld een
faillissement) volledig aansprakelijk voor een eventueel tekort. Uiteraard voor gelijke delen.
Deze aansprakelijkheid blijft bestaan tot minstens één jaar na de uittreding.
▪ Beperkte aansprakelijkheid (BA); De aansprakelijkheid van leden en oud leden is volgens de
statuten tot een maximum beperkt.
▪ Uitgesloten aansprakelijkheid (UA); De leden of oud leden zijn volgens de statuten niet
aansprakelijk voor de tekorten van de vereniging.
• Bestuurders zijn bijvoorbeeld wel altijd aansprakelijk wanneer er sprake is van wanbestuur.
• De coöperatie heeft tot doel de materiële belangen van de leden te behartigen. We kunnen de volgende
onderverdeling maken:
▪ Bedrijfscoöperatie; de leden oefenen zelf een bepaald bedrijf uit; de coöperatie verzorgt de
inkoop en verkoop (bijv. Campina)
▪ Verbruiks‑ of consumentencoöperatie; deze coöperatie koopt gezamenlijk in wat de leden
nodig hebben.
▪ Kredietcoöperatie; leden die geld beschikbaar stellen, storten dit bij de bank. Leden die geld
nodig hebben, kunnen dit van de bank lenen. (bijv. Rabobank)
▪ Productiecoöperatie; de producenten zijn ook lid van de vereniging. (bijv. de coöperatieve
landbouwvereniging)
▪ Inkoopcoöperatie; deze coöperatie verzorgt de gezamenlijke inkoop.
• Het lidmaatschap eindigt door:
▪ overlijden van het lid;
▪ opzegging door het lid;
▪ opzegging vanwege de vereniging, in de statuten bepaald;
▪ ontzetting uit het lidmaatschap als tuchtmaatregel.
• De coöperatie heeft de volgende organen:
1. Algemene ledenvergadering; bestaat uit de gezamenlijke leden of uit afgevaardigden. Deze
vergadering benoemt het bestuur.
2. Bij het bestuur berust de dagelijkse leiding van de coöperatie. Het bestuur gaat
overeenkomsten aan met en voor haar leden. Het UBO register bij de KvK dient te worden
ingevuld.
3. Raad van commissarissen (of kascommissie); verplicht is deze raad niet. Deze raad heeft een
toezichthou-dende en adviserende taak.
• De coöperatie wordt ontbonden:
▪ in de gevallen die in de statuten zijn bepaald;
▪ door een besluit van de algemene vergadering;
▪ door insolventie, nadat de coöperatie in staat van faillissement is verklaard;
▪ door de rechter in bepaalde in de wet te noemen gevallen;
▪ door het geheel ontbreken van leden.
7. Onderlinge waarborgmaatschappij:
• Een onderlinge waarborgmaatschappij is een bijzondere vereniging die zich ten doel stelt met haar leden
verzekeringsovereenkomsten te sluiten in het verzekeringsbedrijf dat zij ten behoeve van haar leden
uitoefent. Dit instituut lijkt erg veel op de coöperatie, alleen is hier sprake van een verzekeringsbedrijf. De
leden zijn de verzekerden.
8. Naamloze vennootschap (NV): 9. Besloten vennotschap (BV):
• Aangezien de naamloze vennootschap en de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid niet
wezenlijk van elkaar verschillen, worden beide rechtsvormen samen beschreven.
• De BV en NV zijn de juridische rechtsvormen van een onderneming. Een onderneming is een
organisatorisch verband gericht op duurzame deelneming aan het economisch verkeer.
• Vaak wordt aan het begrip ‘onderneming’ dezelfde betekenis gegeven als aan het begrip ‘vennootschap’.
Een BV of NV kan echter één of meer ondernemingen drijven of in stand houden.
• De vennootschap kan als rechtspersoon volledig zelfstandig aan het rechtsverkeer deelnemen. Deze kan
dus zelf eigendommen hebben, schulden aangaan of personeel aannemen. Het vermogen van de
vennootschap staat geheel los van het privévermogen van de aandeelhouders. Crediteuren van de
vennootschap kunnen zich in principe alleen verhalen op het vermogen van de vennootschap.
• Waarom een BV of NV oprichten ?
▪ Uitgebreidere mogelijkheden tot financiering door de uitgifte van aandelen.
▪ In principe uitsluiting van de aansprakelijkheid
▪ De gemakkelijke overdraagbaarheid van het eigenaarsbelang door overdracht van de
aandelen. Bij de persoonlijke ondernemingsvormen is dat lastiger.
▪ Het waarborgen van de continuïteit.
▪ Fiscale aspecten. Het heeft pas zin in de regel om een BV op te richten indien men een
minimale winst heeft van ongeveer € 150.000,-.
▪ Sociale verzekeringsaspecten.
▪ In tegenstelling tot de VOF, maatschap of eenmanszaak is bij de NV en BV sprake van een
vastomlijnde juridische organisatie.
• Oprichtingseisen:
▪ Er moet sprake zijn van een oprichting door één of meer personen (er moet een
