Samenvatting
Samenvatting Biologie – Biologie voor jou – 6 VWO – H4 Afweer
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting: Biologie – Biologie voor jou – 6 VWO – H4 Afweer + belangrijke opdrachten
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Joël Smit | 6VaBiologie – H4 Afweer
Binas: 84IJKLM
BS 4.1 Bescherming (opdr.1b,2ab,3c)
Inwendig en uitwendig milieu
Ziekteverwekkers = pathogenen
Inwendige milieu is gescheiden van uitwendige milieu door dekweefsel van huid, longen
en darmen inwendige milieu kan alleen bereikt worden door celmembraan te passeren
(bv. inhoud maag-darmkanaal/baarmoeder/urineblaas hoort bij uitwendige milieu)
Lichaamsvreemde stoffen
Lichaamseigen stoffen/cellen die door lichaam gemaakt worden of onderdeel zijn van
lichaam Lichaamsvreemd stoffen/cellen die niet in lichaam thuishoren
Afweersysteem = immuunsysteem beschermt tegen lichaamsvreemde
organismen/stoffen
Infectie = binnendringen van pathogenen in lichaam ziekteverschijnselen ontstaan
meestal door toxinen (=giftige stoffen) die deze organismen afgeven:
Schimmels infecteren meestal alleen via huid of luchtwegen
Bacteriën, virussen, eencellige dieren dringen vaak ook rest van het lichaam
binnen
Virussen
Virussen bevatten DNA of RNA met daaromheen capside
(=eiwitmantel) kunnen zich niet zelfstandig voortplanten
gebruiken hiervoor specifieke gastheercellen:
1. Aanhechting van virus aan receptoren op gastheercel
2. Virus-DNA of virus-RNA komt terecht in cytoplasma van
gastheercel
3. In gastheercel vindt vermenigvuldiging van virus plaats
Wanneer je ziek wordt doordat virussen zich in je cellen
vermenigvuldigen, noem je dit virale infectie = virusinfectie virussen kunnen
gastheercellen ziek maken door:
Cellen doden of beschadigen door afgifte van eiwitverterende enzymen
Geïnfecteerde cellen toxinen laten produceren cel raakt beschadigd of sterft
Hoeveelheid schade die virus veroorzaakt, hangt ook af van vermogen van geïnfecteerde
weefsel om te herstellen bv. herstellen van verkoudheid: geïnfecteerde epitheelcellen
van ademhalingsstelsel worden door celdeling vervangen
De eerste verdedigingslinie
Huid en slijmvliezen zijn eerste verdedigingslinie in bescherming tegen gevaren van
buitenaf:
Door bouw van huid dringen ziekteverwekkers/schadelijke stoffen moeilijk binnen
Traanvocht en speeksel spoelen indringers weg
Slijm vangt ziekteverwekkers op en houdt ze tegen in neus, luchtwegen,
verteringsstelsel, uitscheidingsstelsel en voortplantingsstelsel
= mechanische afweer = afweer mbv fysieke aanpassingen (binas 84J2)
Chemische afweer = gebruik van stoffen om indringers buiten te houden bv.:
Maagsap bevat zoutzuur door lage pH (1-2) worden veel ziekteverwekkers
gedood
Op huid zorgen zweet en olie voor pH van 3-5 veel schadelijke bacteriën kunnen
niet op huid groeien
Op huid en in darmkanaal ook veel goede bacteriën helpen lichaam beschermen tegen
ziekteverwekkers: waar goede bacteriën leven, is geen plaats voor andere (schadelijke)
bacteriën horen bij mechanische afweer
1
, Joël Smit | 6Va
Huid beschermt ook tegen invloeden van buitenaf bv. tegen beschadiging, waterverlies
door verdamping, DNA-beschadiging door UV-straling
In kiemlaag liggen melanocyten (=pigmentvormende cellen) vormen
donkere pigment melanine:
Melanine geven ze via uitlopers af aan nabijgelegen
opperhuidcellen
Vorming van melanine gestimuleerd door blootstelling van huid
aan zonlicht
Melanine beschermt delende cellen in kiemlaag tegen schadelijke invloed van UV-
straling in zonlicht
Aantekeningen
Soorten symbiose: (langdurig samenleven)
Mutualisme = beide soorten hebben voordeel
Commensalisme = ene soort heeft voordeel, andere soort heeft geen voor- of
nadeel
Parasitisme = ene soort heeft voordeel, andere soort heeft nadeel
Wanneer ben je succesvol pathogeen?
Binnendringen gastheer
Voedingsrijke omgeving
Ontsnappen aan immuunsysteem
Repliceren oftewel voortplanten
Verspreiden naar nieuwe gastheer
Niet dodelijk, liefst niet eens ziekmakend
Prionen = ziektes veroorzaakt door eiwitten geen behandeling voor
BS 4.2 Afweer (opdr. 7,8b,11bc,12,13ade,14cd,15,18ab)
Het immuunsysteem
2 typen afweer:
Aangeboren afweer = aspecifieke afweer:
Gericht tegen vele verschillende typen ziekteverwekkers
Snelle eerste afweer tegen infecties
Komt voor bij alle planten en dieren
Basis voor verworven afweer
Verworven afweer = specifieke afweer = adaptieve afweer:
Ontwikkel je gedurende je leven
Gericht tegen 1 type ziekteverwekker
Komt alleen voor bij gewervelde dieren
Lymfoïde organen = beenmerg, thymus, milt en lymfeknopen hebben functie
bij opslag en transport van witte bloedcellen
In rode beenmerg ontstaan uit stamcellen verschillende typen witte
bloedcellen: fagocyten (aangeboren afweer) en lymfocyten (verworven
afweer) witte bloedcellen komen in bloed terecht, waar ze
lichaamsvreemde virussen en bacteriën herkennen en bestrijden
Thymus = klier boven in borstholte
Fagocyten (aangeboren afweer)
Fagocyterende cellen gebruiken receptoren om pathogenen te detecteren
2 typen fagocyten: granulocyten en monocyten beide kunnen wand van haarvat
passeren, waardoor ze overal in lichaam voorkomen
Granulocyten
Granulocyten reageren snel op binnendringende ziekteverwekkers
maken ze onschadelijk door ze te fagocyteren: in granulocyten smelten
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SmitJoël. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49497 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen