Dit is een complete samenvatting van aardrijkskunde (De Geo) - Havo/VWO 4 (hoofdstuk 2) met als onderwerpen: aanslibbingskust, aardverschuiving, benedenloop, atmosfeer, bovenloop, biosfeer, condensatie, eindmorene, evaporatie, erosie, gesteente, gesteentekringloop, hydrosfeer, lithosfeer, massabewe...
2 Afbraak en opbouw van het landschap
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Hoe bepalen exogene krachten het uiterlijk van het aardoppervlak?
2.1 Systeem aarde
Deelvragen
1 Hoe functioneert het systeem aarde?
2 Welke groepen gesteenten zijn er en hoe ontstaan ze?
3 Hoe werkt de hydrologische kringloop?
Systeem aarde
► De aarde is opgebouwd uit vier aparte ‘sferen’: de atmosfeer (de
Vier sferen lucht), de lithosfeer (het vaste gesteente), de hydrosfeer (het water) en
de biosfeer (het leven). Tussen deze sferen bestaat een wisselwerking.
● De aswolken van een vulkaanuitbarsting (lithosfeer) kunnen het
vliegverkeer (atmosfeer) belemmeren. Ook heeft de uitstoot van as na
een vulkaanuitbarsting invloed op de begroeiing (biosfeer).
● Wortels van bomen en planten (biosfeer) kunnen ervoor zorgen dat
afbraakmateriaal (lithosfeer) niet te snel van hellingen afspoelt.
Gesteentekringloop
► De gesteentekringloop en de tektonische kringloop beïnvloeden elkaar
onderling.
● Alle vaste stoffen die in de aardkorst en het bovenste gedeelte van de
aardmantel voorkomen, noemen we gesteenten. Ze maken deel uit van
een cyclus waarin ze telkens worden afgebroken en omgevormd. Dit heet
gesteentekringloop de gesteentekringloop. Er zijn drie soorten gesteente, die elk in een van
de andere kunnen overgaan. Dit zijn:
stollingsgesteenten ● stollingsgesteenten (afgekoeld magma). Voorbeelden: basalt en
graniet.
sedimentgesteenten ● sedimentgesteenten (afzettingen). Voorbeelden: kalksteen en
zandsteen.
metamorfe ● metamorfe gesteenten (verandering door druk en/of verhoogde
gesteenten temperatuur). Voorbeelden: marmer en leisteen.
Hydrologische kringloop
hydrologische ► Water maakt deel uit van de hydrologische kringloop: een nooit
kringloop eindigende cyclus van neerslag, verdamping, condensatie en transport
van water.
● De neerslag infiltreert in de grond, of verdampt, of stroomt af.
Verdamping vanaf open water heet evaporatie, verdamping vanuit de
huidmondjes van planten noem je transpiratie. Samengevoegd: de
evapotranspiratie. Variaties in evapotranspiratie, neerslag en afstroming
worden veroorzaakt in verschillen in klimaat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ehilgers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
