Samenvatting alles BA305
Inhoud
Samenvatting WC 1 – anatomie huid, pathofysiologie eczeem en psoriasis + HC anatomie en
pathofysiologie atopisch eczeem en psoriasis ....................................................................................3
Huid ................................................................................................................................................3
Psoriasis..........................................................................................................................................6
Eczeem ...........................................................................................................................................8
WC 2 – Diffusie + HC Diffusie ............................................................................................................10
Diffusie ......................................................................................................................................... 10
Membraanpleister + Sink condities + steady state ......................................................................... 11
Matrixpleister + Higuchi vergelijking ............................................................................................. 12
Relative Polarity Index (RPI) .......................................................................................................... 14
WC 3 Analyse + HC analyse ..............................................................................................................16
Opstellen analyseplan ................................................................................................................... 16
Groene chemie ............................................................................................................................. 18
Extracties (o.a. 2-fasenextractie en overige info) ........................................................................... 20
Tabel oplosmiddelen ..................................................................................................................... 23
Overige informatie analyse (o.a. gehaltebepaling)......................................................................... 23
WC 4 – Dermatica/CBV + HC dermatica............................................................................................25
Dermatica ..................................................................................................................................... 25
Bestanddelen ................................................................................................................................ 28
Bereidingen .................................................................................................................................. 32
Preparaten .................................................................................................................................... 32
Opstellen chargebereidingsvoorschrift (CBV) ................................................................................ 37
WC 5 Reologie + HC reologie ............................................................................................................40
Reologie........................................................................................................................................ 40
Viscositeit ..................................................................................................................................... 40
Verschillende vormen van visceus gedrag ..................................................................................... 44
Viscositeit meten – verschillende meters ...................................................................................... 47
WC 6 – Fasenleer + HC fasenleer ......................................................................................................49
Fasenleer ...................................................................................................................................... 49
1-componentensysteem – incl Fasendiagram ................................................................................ 50
2 componentensysteem - Fasendiagram ....................................................................................... 52
WC 7 – Emulgatoren + kennisclips HLB & PIT ...................................................................................54
1
, Hydrofiel-Lipofiel balans: HLB-waarde........................................................................................... 54
Phase Inversion Temperature (PIT)................................................................................................ 56
Emulgatoren + termen .................................................................................................................. 57
WC 8 – Onverenigbaarheden en emulgatoren .................................................................................64
Vette fase ..................................................................................................................................... 64
Emulgatoren ................................................................................................................................. 64
Humectantia, Viscositeitsverhogers & Conserveermiddelen & anti-oxidanten & overige stoffen ... 66
Onverenigbaarheden .................................................................................................................... 67
Overige belangrijke info ................................................................................................................ 68
2
,Samenvatting WC 1 – anatomie huid, pathofysiologie eczeem en
psoriasis + HC anatomie en pathofysiologie atopisch eczeem en
psoriasis
Huid
De huid is opgebouwd uit verschillende lagen:
• Stratum corneum: ook wel hoornlaag genoemd
o Is een laag endotheelcellen (corneocyten) die ook kanalen en haarfollikels
bevat. Deze cellen overlappen elkaar. Ze worden bij elkaar gehouden door
corneodesmosomen. De corneocyten worden hier afgestoten doordat de
corneodesmosomen worden gedegradeerd door enzymen.
o Bestaat uit dode, keratine bevattende cellen die vornaamleliujk uit dicht
opeengepakte fibrillen bestaan.
o Heeft als voornaamste doel de barrièrefunctie
o Kunnen we zien als een lipide-proteïnematrix (=lipoïdmembraan), welke een
barrièrefunctie heeft voor water, chemicaliën, micro-organismen en straling.
• Epidermis
o Is opgebouwd uit 5 lagen van buiten naar binnen:
▪ Stratum corneum, stratum lucidum, stratum granulosum, stratum
spinosum, stratum germinativum (hier vindt celdeling plaats).
▪ Stratum corneum is de dode hoornlaag, de overige 4 Lagen het
levende epidermis.
3
, o Bevat keratinocyten (samengesteld uit ~40% eiwitten, ~40% water, ~1-20%
lipiden). Zorgt voor waterbescherming?
o Bevat melatocyten: is pigment
o Bevat ook talgklieren
o Vormt ook onderdeel van de beschermende (barrière)functie
• Dermis
o Bevat cellen die de huid sterkte, ondersteuning en flexibiliteit geven.
o Bestaat uit collageen, elastinevezels, fibrocyten. Bevat verder ook een
grondsubstantie van mucopolysachariden (voornamelijk water, electrolyten,
plasma-eiwitten, polysacharride-polypeptide complexen).
▪ Zijn voor de mechanische stevigheid van de huid
▪ Wordt geproduceerd door fibroblasten.
▪ Collageen fibrillen geven steun en elasticiteit.
o Bevat verder tastreceptoren (en zenuwen, bloedvaten, haren met olieporiën.
o Heeft een verzorgende en verstevigende functie met een pH ~5.
• Hypodermis
o Bevat vetweefsel/vetcellen. Helpt bij het isoleren van het lichaam en het
behouden van warmte. Dient ook als bescherming (schokabsorberend) en als
voedselreserve.
De cellen in de huid worden voortdurend vernieuwd. Ze beginnen binnen en worden in 6-7
weken naar buiten geschoven. Tijdens deze beweging naar buiten ondergaan de cellen
veranderen, waarbij ze uiteindelijk keratiniseren en desintegreren tot dode, kernloze
hoornlamellen.
Het stratum corneum kan 50-75% water opnemen, omdat het tijdens het proces van vormen
van het stratum corneum veel vocht verliest. Een gehydrateerde stratum corneum is beter
doorlaatbaar, waardoor het zijn beschermende functie verliest.
pH stratum corneum = 7,1-7,3.
In de dermis en soms subcutaan weefsel liggen ook de haren met follikels en de endocriene
zweetklieren. De haren staan los in de follikelschacht, waardoor er een open verbinding
ontstaat en hier dus een minder hechte barrière is. De haarklier is verbonden met een
talgklier die sebum (talg) afscheidt.
exocriene zweetklieren zijn gekronkelde buisjes vanuit het (hypo)dermis die doordringen tot
het oppervlak. Zweet is een hypotone
zoutoplossing met ene pH van ~5. De
belangrijkste functie is de
temperatuurregeling door verdamping van
water.
Het mengsel van sebum en
afscheidingsproducten van zweetklieren
vormt samen met losgeraakte dode cellen
van het stratum corneum ene bedekkende
vettige laag op de huid. Deze lipidenfilm
4
, blijft vooral waterafstotend en beschermd de huid tegen uitdrogen.
De Huid bevat ook een aantal immuuncellen:
Langerhans cellenn, macrofagen, (dermale) dendritische cellen, T/B-lymfocyten,
Neutrofielen, Eosinofielen, Mestcellen, epidermale langerhanscellen, CD8+ T-cellen.
Functie van de huid:
De huid beschermt tegen invloeden van buitenaf. Zo beschermd het tegen micro-
organismen, chemicaliën en andere fysische prikkels. Het vormt dus een barrière. Zo
beschermd het tegen UV, tegen mechanische stress, werkt het anti-oxidant, anti-microbieel
en heeft het een beperkte permeabiliteit. Verder zorgt het ervoor dat vocht en electrolyten
in het lichaam blijven. Verder is het belangrijk voor de regulatie van de lichaamstemperatuur
en produceert het vitamine D. Ook bevat het zintuigzenuwen (druk, warmte, kou, pijn).
Zonder de huid kan je niet leven omdat je dan al het vocht verliest. Ook kunnen er dan veel
schadelijke prikkels van buitenaf in je lichaam komen. Verder verlies je bovenstaande
functies, welke essentieel zijn.
Natural moisturizing factor (NMF):
De NMF zorgt ervoor dat de huid strak staat, de cellen dicht bij elkaar zitten zodat er
geen/weinig ruimte tussen de cellen zit. Zo kan het water niet verdampen.
Zorgt ervoor dat het vocht in de corneocyten blijft, wat ~10% is.
Het ondersteunt de barrièrefunctie van het stratum corneum en zorgt voor soepelheid van
de huid, wat leidt tot minder mechanische schade.
Ook activeert het hydrolytische enzymen, waardoor de huid zich kan vernieuwen.
1 van de stoffen van het NMF is filaggrine.
Het NMF bestaat vooral uit afbraakproducten van filaggrine.
Het NMF heeft geen eenduidige samenstelling, maar bestaat uit veel verschillende
moleculen, in verschillende verhoudingen.
Filaggrine:
is een Filament aggregating protein en een belangrijk onderdeel van het NMF. Dit komt
omdat het water vasthoudt.
Zo zorgt het filaggrine voor het afplatten van de corneocyten.
Een genetisch defect in filaggrine kan leiden tot atopisch eczeem
In het stratum granulosum worden in de keratinocyten zogenaamde kerato hyoline korrels
gemaakt die grote hoeveelheden profilaggrine bevatten, die door enzymen worden gesplitst
in filaggrine.
Behandeling van een droge huid kan medicamenteus met vette, verzachtende en
beschermende crèmes zoals een vette zalf, bv cetomacrogol.
Niet medicamenteus kan je het behandelen door geen/minimale hoevelheden zeep,
5
