1. Toegenomen mondigheid burgers
2. Terroristische acties in jaren 70
3. Vrouwenbeweging
4. Toename criminaliteit
Ook toeval speelt grote rol bij deze emancipatie!
• Op een zeker moment moet er een bepaalde groep met aanzien zijn die het slachtoffergeluid
op de büne weet te krijgen (Tipping Point!)
Kenmerken slachtofferbeweging
• Geschikte aanleiding – Er moet een bepaalde gebeurtenis zijn waardoor het aandacht krijgt
(bijv. Toeslagenaffaire)
• Vertolkers met aanzien – Moeten in staat zijn het geluid van de slachtoffers te laten horen
o Law of the Few – Een paar krachtige personen (niet perse groot aantal)
• Wetenschappelijke onderbouwing – Wordt gebruikt om het geluid te verstevigen
o Misbruikt – Uitkomsten gebruiken hoe het ze uitkomt
• Juiste timing en politiek klimaat – Welke partijen zijn op dat moment groot bijv.
• Media aandacht – Is het kleine groepje vertolkers in staat ook media aandacht te genereren?
Cases
WOII
• Heel weinig aandacht voor slachtoffers door Nazi’s (Slachtoffermarginalisatie)
o Uitzondering: Verzetsstrijders – Ook slachtoffers, gestreden voor vrijheid en daarom
gemarteld en mishandeld
• Emancipatie begin jaren ’70 – De Drie van Breda
o Speciale GZ instelling opgericht – Speciaal voor behandeling slachtoffers WOII die
met traumaklachten kampten
• Tot en met jaren 70 – Hulpverlening slachtoffers was vooral gericht op praktische zaken en
medische zorg (huisvesting, kleding, voedsel, oplappen)
• Begin Jaren 70 – Lobby Bastiaans: Opkomst psychosociale hulpverlening
• Kort na WOII – Vergoeding actief slachtofferschap voor verzetsstrijders
• Eind jaren 40 – begin jaren 60: Zorg voor passief slachtofferschap (als onderdeel
Bijstandswet)
• Begin jaren 70 – Ook uitkeringen voor vervolgingsslachtoffers (Die gevangen hadden
gezeten)
• Begin jaren 80-90 – Ook burgerslachtoffers en kinderen van slachtoffers gecompenseerd
(vergoeding voor psychotherapie)
o Kinderen niet zelf meegemaakt, maar verhalen aanhoren van ouders
• Olievlekwerking – Steeds meer aandacht voor slachtoffers!
, • Bewijslast: Als slachtoffer moest je kunnen aantonen dat het leed waarop je je beriep was
veroorzaakt door de tweede wereldoorlog (heel moeilijk/onmogelijk!)
• Omkering: Je hoeft je te melden en te kunnen aantonen dat je slachtoffer bent geweest
(maar niet meer het causale verband bewijzen)
o Stuk makkelijker een schadevergoeding te krijgen!
Vietnam Oorlog
Tijdens en vlak na de oorlog
• Weinig tot geen maatschappelijke steun voor ‘Vietnamvets’ 1in Amerika
• Werden gezien als ‘gevaarlijke gekken’ die verschrikkelijke dingen deden
• Eind jaren 70 – begin 80 – Beeld verschuift: Vietnamvets worden gezien als helden, ze
verdienden erkenning
• Gevolg: Ze gingen massaal de straat op en werden ondersteund door een groep Psychiaters
(Street Corner Psychiatry/Vietnam Veterans against the war beweging)
o PTSS erkend als stoornis in DSM (1980) – Had enorm groot belang voor die veteranen
(arbeidsongeschiktheidsverklaring aanvragen en uitkering krijgen)
o War veteran memorials
o GGZ centra voor getraumatiseerde oorlogsveteranen
o Gingen soms criminaliteit plegen door trauma’s: Maar konden zich op
ontoerekeningsvatbaarheid beroepen doordat ze die stoornis konden aantonen
▪ Makkelijker beroep op compensatieregelingen
De Molukse Acties (Treinkaping)
• Slachtoffers van de Gijzelingen kregen steeds meer aandacht (Bastiaans!)
• Halverwege Jaren 70: Centrale Beleids- en ondersteuningsgroep ten behoeve van de nazorg
van ex gegijzelden
o Bastiaans gebruikte ook hiervoor ook wetenschappelijk onderzoek
De Vrouwenbeweging
• Vooral slachtoffers van seksueel geweld
• Protesten begonnen in de VS, maar waaide over naar Nederland/Europa
• Seksueel misbruikte kind als troefkaart
• Geluid opgepakt door een Minister: Hedy D’Ancona (Law of the few)
• Nel Draijer: Uitgezocht wat de prevalentie van seksueel geweld onder jonge meisjes door
verwanten in Nederland was
• Gevolg: Maatregelen om seksueel geweld in te dammen:
o Verschillende verenigingen
o Blijf van mijn Lijf huizen
o 1982: Kijkduinconferentie: Beleid rondom dit thema verschijnt langzaam (1990)
• Tegengeluiden: Vooral door Rechtspsychologen (bijv. van Koppen)
o Poppenmethode arrest – Je mag niet meer aan een kind vragen om bij een pop aan te
wijzen waar hij/zij is betast
o Rapport Omstreden Herinneringen (2004)
o Landelijke Expertisegroep Zedenzaken (2007)
1
Amerikaanse strijders die meevochten in Vietnam
, Fysieke kindermishandeling
• Niet seksueel, maar echt fysiek geweld is op een andere manier tot stand gekomen
• Wetenschap – laat zichzelf horen uit eigen beweging gedaan onderzoek rondom
kindermishandeling
• Resultaten slachtofferbeweging
o Vereniging tegen kindermishandeling (1970)
o Steeds meer meldpunten en organisaties hiervoor
Recente ontwikkelingen
• Integratie van problematiek (Fysieke en seksuele mishandeling, vrouwen etc. valt nu allemaal
onder ‘huiselijk geweld’
• Verbreding problematiek (Focus op grote, brede groepen)
o Verschillende commissies opgericht
▪ Deetman (2010) – Misbruik in de Rooms Katholieke kerk
▪ Samson (2010) – Seksueel misbruik
▪ De Winter (2015) – Fysieke mishandeling
o Compensatieregelingen – Slachtoffers kunnen aanspraak maken op compensaties van de
overheid
• Richtlijnen voor professionals – Signalering, melding maken
• Zorgspecialisatie – Bijv. Centra voor Seksueel geweld
• Toename overheidsbescherming – (bijv. tijdelijk huisverbod)
Sekstoerisme en vrouwenhandel
• Onderzoek is Policy based – niet gebaseerd op echt bewijs, maar moet het geluid wat op dat
moment nodig is laten horen (neigt naar misbruik van wetenschap)
• Resultaten slachtofferbeweging
o Stichting tegen Vrouwenhandel (1986)
o ATALANTAS (2004)
o Verblijf, bescherming, opvang uitgebreid
o Intensivering opsporing
o 2000: Nationaal rapporteur mensenhandel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tom321. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
