In dit document staat mijn scriptie beschreven. Deze scriptie gaat over het ontwikkelen van een bewegingsinterventie voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening.
NHL Stenden
VOORBLAD PRODUCTEN
2022-2023 Social Work
TITEL TOETSEENHEID
Bijdragen aan een vraagstuk in het sociaal domein
(Leeruitkomst)
Inleverdatum 05-04-2023
Kans Eerste kans
Afstudeerbegeleider
NAAM STUDENT
(conform collegekaart) Hilbrand van der Schaar
STUDENTNUMMER 4580710
NHLStenden-INLOGNAAM
JAAR 4
VARIANT VOLTIJD
OPLEIDING Social Work profiel zorg
Voorwoord
Beste lezers,
In dit ontwerpdossier wordt de ontwikkeling van een bewegingsinterventie voor cliënten van beschermende
woonvorm De Meander beschreven. De hoofdvraag van dit afstudeeronderzoek is: "Op welke manier(en)
kunnen cliënten van beschermende woonvorm De Meander meer bewegen?" De handleiding waarin de
interventie beschreven staat is gericht op de werknemers van beschermende woonvorm De Meander.
Ik wil graag mijn oprechte dank uitspreken aan alle betrokkenen bij dit onderzoek en hoop dat deze interventie
kan bijdragen aan een betere gezondheid en welzijn van de cliënten van beschermende woonvorm De
Meander.
Lijst van afbeeldingen
Tabel 1: decision matrix.............................................................................................................................37
Afbeelding 1: Het Double Diamond Model.................................................................................................7
Afbeelding 2: Aspecten van herstel en herstelondersteuning..................................................................10
Afbeelding 3: Fases van herstel.............................................................................11
Afbeelding 4: Ggz – en EPA – zorgprevalentie naar leeftijd (Delespaul, 2012). 24
Afbeelding 5: verhouding binnen de EPA groep (Delespaul, 2012)....................24
Afbeelding 6: Persona fictieve cliënt ernstige psychiatrische aandoening (EPA)
doelgroep...............................................................................................................25
Afbeelding 7: Laagdrempelig bewegen in de psychiatrie: manieren om beweging
aantrekkelijk te maken voor psychiatrisch patiënten..........................................44
1. Inleiding
Het uitgangspunt van de organisatie GGZ Friesland is de methodiek Herstel ondersteunende Zorg (HOZ). Deze
zorg wordt als volgt omschreven (“Herstel ondersteunende zorg: De ervaringsdeskundige”, z.d.):
PAGINA 3
, “Herstel ondersteunende zorg is zorg die de cliënt ondersteunt bij zijn herstel. Maar herstel is niet per se
genezing. Bij veel psychiatrische aandoeningen is genezing niet altijd mogelijk, maar kan de cliënt wel leren
om te gaan met zijn ziekte en een nieuwe betekenis geven aan zijn leven.’’
Bij de methodiek HOZ sluit het onderwerp leefstijl aan. Binnen de ggz is een gezonde leefstijl geleidelijk aan
relevanter geworden, wat heeft geleid tot het toekennen van financiële middelen voor GGZ Friesland om een
leefstijlgroep op te richten. Deze leefstijlgroep is in 2019 begonnen met vijf medewerkers die zich voor dit
onderwerp in wilden zetten. Na het oprichten van deze groep is het onderwerp steeds meer onder de aandacht
gekomen.
Inmiddels ontstaan er binnen de ggz steeds meer samenwerkingen met betrekking tot het onderwerp leefstijl.
Er zijn bijvoorbeeld samenwerkingen aangegaan met sportinstanties als BV Sport, zwembaden, sportscholen
en sportverenigingen. Momenteel zijn er in heel Friesland bovendien verschillende trajecten gestart met
betrekking tot leefstijl en is het de bedoeling dat hier in de toekomst mee doorgegaan wordt (Leefstijl | GGZ
Friesland, z.d.).
De leefstijlgroep biedt een helpende hand aan zowel cliënten als werknemers van GGZ Friesland op het gebied
van een gezondere leefstijl. Werknemers van verschillende woonvormen en klinieken sluiten regelmatig aan bij
de leefstijl overleggen om zo collega’s te motiveren en te stimuleren om meer de focus te leggen op
leefstijlverbeteringen bij de cliënt en hier actief mee aan de slag te gaan. Binnen diverse beschermende
woonvormen van MindUp zijn daarnaast aandacht functionarissen aangewezen die zich buigen over dit
onderwerp. Deze aandacht functionarissen vormen binnen de desbetreffende woonvorm een eigen
leefstijlgroep.
De locatie waar de student zijn afstudeerstage volgt is beschermende woonvorm De Meander te Franeker. Deze
beschermende woonvorm valt onder de organisatie MindUp, onderdeel van GGZ Friesland. Uit observaties op
de stageplek van de student is naar voren gekomen dat het niet goed gesteld is met de leefstijl van de cliënten
van de beschermende woonvorm De Meander. Een gebrek aan beweging onder de doelgroep is het
voornaamste wat opvalt. Juist bij deze doelgroep is het belangrijk dat er aan voldoende beweging gewerkt
wordt. Cliënten met een ernstige psychiatrische stoornis ondervinden namelijk een vermindering van hun
levensverwachting die oploopt tot 20 jaar in vergelijking met de populatie in het algemeen. Fysieke
aandoeningen zoals bijvoorbeeld hart-en vaatziekten en diabetes kunnen mede veroorzaakt worden door
gebrek aan beweging en een slecht voedingspatroon (Leefstijl in de klinische GGZ bij GGz Centraal, z.d.).
Door middel van het inzetten van interviews, enquêtes en andere onderzoeksmethoden is de volgende
hoofdvraag naar voren gekomen:
Op welke manieren kunnen de cliënten van beschermende woonvorm De Meander meer
bewegen?
De onderzoeksvraag wordt in dit verslag beantwoord met behulp van diverse onderzoeksmethoden, waaronder
deskresearch. Het doel van dit onderzoek is om een of eerdere manieren te vinden waarop de cliënten van
beschermende woonvorm De Meander te Franeker in beweging kunnen worden gebracht.
De initialen en namen van cliënten en werknemers zijn in dit verslag gefingeerd.
2. Leeswijzer
Bij het uitvoeren van dit onderzoek is gebruikgemaakt van het boek Ontwerpen voor zorg en welzijn. In dit
boek is een onderzoeksmethode beschreven, het Double Diamond Model, dat bestaat uit vier fases. Dit
onderzoek wordt opgebouwd aan de hand van die fases. In het volgende hoofdstuk wordt dieper ingegaan op
de onderzoeksmethode. De volgende fases komen aan bod in het onderzoek (Van ’t Veer et al., 2020):
PAGINA 4
,Discover-fase
In de eerste fase wordt een probleemstelling ontdekt. Door middel van diverse tools wordt globaal duidelijk op
welk onderwerp het onderzoek zich richt. Na het afronden van deze fase is duidelijk op welk vraagstuk wordt
gefocust.
Define-fase
In de define-fase wordt het vraagstuk of de probleemstelling gedefinieerd. In deze fase wordt ook de
onderzoeksvraag gedefinieerd.
Develop-fase
In de develop-fase worden mogelijke prototypes ontwikkeld en getest.
Deliver-fase
In de deliver-fase wordt het prototype afgeleverd en aan de praktijk overgedragen.
Bij het opdoen van informatie in het onderzoek is gebruikgemaakt van de volgende tools en
onderzoeksmethoden:
Fly on the wall
Thematic analysis
Enquête
Semigestructureerd interview
Contextual interview
Persona
Brain writing
Decision matrix
Lo-Fi prototyping
PAGINA 5
, 3. Onderzoeksmethode
3.1 Double Diamond
Het Double Diamond Model bestaat uit vier fases: de discover-, define-, develop- en deliver-fase. Dit model is
opgedeeld in twee diamanten. De eerste diamant bestaat uit de discover- en de define-fase en de tweede
diamant omvat de develop- en de deliver-fase (Wardt, 2021).
3.1.1 Discover
De discover-fase is de inleidende fase van het Double Diamond Model. Deze fase bestaat uit het vergaren van
informatie over een mogelijk vraagstuk of probleem. In deze fase is het van belang om het probleem of
vraagstuk vanuit meerdere zienswijzen en invalshoeken te benaderen. Zo wordt er een breed perspectief op
geboden, wat nodig is om een valide onderzoek uit te voeren.
In deze fase kunnen onder andere de volgende tools worden ingezet: fly on the wall, empathy mapping, surveys
en andere observatietools (Wardt, 2021).
3.1.2 Define
In de define-fase is het de bedoeling om het probleem of vraagstuk nader te definiëren. De opgedane
informatie uit de vorige fase wordt in deze fase verder gespecificeerd tot een stelling of hoofdvraag.
Ook in deze fase kunnen tools worden ingezet, zoals persona’s en focusgroepen (Wardt, 2021).
3.1.3 Develop
In de develop-fase is het de bedoeling om op zoek te gaan naar een oplossing voor het gedefinieerde probleem
of antwoord op de vraagstelling. In deze fase is het de bedoeling om te brainstormen over ideeën en zoveel
mogelijk perspectieven op het probleem te bieden. Daarbij komen vaak meerdere prototypes tot stand.
De tools die in deze fase gebruikt kunnen worden zijn bijvoorbeeld prototyping en brainstormsessies (Wardt,
2021).
3.1.4 Deliver
De deliver-fase gaat om het afleveren van het product, de oplossing of het antwoord. Daarbij wordt een keuze
gemaakt uit de gemaakte prototypes, waarbij de beste uitgekozen wordt.
Als tools in de deliver-fase kunnen bijvoorbeeld een rollenspel en phasing toegepast worden (Wardt, 2021e).
PAGINA 6
, Afbeelding 1: Het Double Diamond Model
PAGINA 7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hilbrand. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
