Inhoud:
HC - Steden en burgers in de lage landen
HC - Verlichting
HC - Duitsland
HC - China
KA samengevat in:
Geschiedenis leer document - Lola Boonstra
1
,Historische context - Steden en burgers in de Lage Landen
Deelvraag 1
Historische context - Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
mogelijk, 1050-1302? (deel 1) KA 13,14,15
- Opkomst van de handel en de stedelijke burgerij
Handel en ambacht ontstonden vanaf ongeveer 1000 n. Chr. (KA 13)
Nieuwe uitvindingen ⇒ voedseloverschot ⇒ specialisatie ⇒ markten ⇒ steden
Meer veiligheid
Waar ontstonden de steden in de late middeleeuwen?
● Blauwe banaan = hier ontstonden veel steden. Beginnend in de stadstaten in Noord- Italië
via de Zuid-Duitse steden, naar Vlaanderen, Holland en het zuiden van Engeland.
● Eerste gebied waar steden ontstaan = Vlaanderen → een van de meest verstedelijkte
gebieden van Europa.
Hoe werden steden en burgers zelfstandiger?
Steeds meer horigen boeren vestigen zich in een stad → meer vrijheid in steden ⇒ afspraken met de
vorst en de hoge adel. (stadsrechten - belasting) (KA 14)
Historische context - Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
mogelijk, 1050-1302? (deel 2)
- De opkomst van Atrecht
Vlaanderen = een van de meest verstedelijkte gebieden van Europa
Vanwege de marktfunctie van steden ontstond een netwerk dat steeds verder
vertakte.
Al deze steden hadden een eigen markt →
Om zichzelf in stand te houden hadden steden nieuwe poorters (burgers)
nodig = aspirant (toekomstige) poorters (burgers).
Poorter/burger = persoon die binnen een stad een poorterrecht/burgerschap
heeft verworven door een bepaalde tijd in die stad te verblijven en/of geld te betalen.
Succes in 11e eeuw = Atrecht = Het begin van de stedelijke bloei in de Nederlandse gewesten
2
, ● Landbouwproductiviteit hoog
● schapenhouderij was succesvol
⇒ centrum van de lakennijverheid = nijverheid die zich bezighield met het maken van lakenstoffen.
Laken is een wollen stof die eerst wordt geweven en daarna gevilt (daardoor slijtvast en
vuilafstotend).
Waardoor Atrecht grote internationale positie? (handelsnetwerk)
● via Franse jaarmarkten
● goede contacten met stadstaten Italië
● bisschopsstad = stad waar een door de paus aangestelde bisschop zetelt (goed contact
Rome)
● rijke kooplieden verstevigde positie → verenigen in koopliedengilde =
samenwerkingsverband van ambachtslieden (hetzelfde beroep + stad), (meer veiligheid)
● verstrekken leningen aan edelen (geld, handel) → edelen werden afhankelijk van kooplieden
⇒ kooplieden machtig + in het stadsbestuur.
Historische context - Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
mogelijk, 1050-1302? (deel 3)
- Opkomst van Brugge
Waarom werd Atrecht overvleugeld door Brugge?
● Brugge vindt via de Noordzee aansluiting bij het handelsnetwerk Hanze =
samenwerkingsverband (late middeleeuwen) van Noord-Europese steden om te steunen bij
handel.
● Brugge = 1 van de 4 grote handelsposten
● Brugge had handels-contact met Spaanse + Italiaanse stadstaten
● Centrum wol en lakenhandel (door haven ⇒ handel met Engeland)
● Brugge heeft eerste kapitaalmarkt (handel geld en aandelen)
Gevolg = Rijkste handelaren gedragen zich meer als edelen (reizen paard, luxe)
= Patriciërs = rijkste burger in een stad + grond bezitten (nieuwe klasse)
Adel = afkomst
Spanningen tussen patriciërs en gemeen (armere deel van de stadsbevolking (arbeiders))
Bestuur → raad van schepenen (aangewezen bestuurders + rechter in middeleeuwse stad)
Graaf van Vlaanderen koos patriciërs als schepenen. (levenslang)
Stadsbestuur ⇒ kleine rijke elite → grote kan tot machtsmisbruik GEVOLG = conflicten
Vlaanderen hoorde bij Frankrijk ⇒ Koning Filips de 4e wilde zijn greep op Vlaanderen vergroten
Graaf Gwijde van Vlaanderen → zelfstandigheid.
Rijke patriciërs gaven steun aan Franse koning (macht behouden)
Inwoners Vlaamse steden (zelfstandigheid + contact met Engeland behouden)
= Guldensporenslag (1302)
Gewonnen door Vlaamse volksleger (meer respect), zij verzamelden daarbij 500 gulden van de
laarzen van Franse ridders.
3
, Deelvraag 2
Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkeling op de positie van de burgerij in
de Nederlandse gewesten, 1302-1602 (deel 1) KA 20,21, 22
-Vlaanderen en Brabant rond 1300
Ontwikkeling in het Nederlandse handelsnetwerk vanaf de 14e eeuw
● Brugge ⇒ centrum van het handelsnetwerk
● Antwerpen ⇒ grote verbindingshaven
● Amsterdam ⇒ specialist in graanhandel met de landen rond de Oostzee
Vlaanderen en Brabant = Economische zwaartepunt van Nederlandse gewesten in de 14e eeuw.
Vlaanderen = textiel en Brabant = hout
Brugge:
● Één van de vier grote handelsposten in het hanzenetwerk
● Veel innovatie, bijvoorbeeld de wisselbrief (document voor de geldtransactie) en de bank
Wisselbrief = persoonsgebonden (overvallen had geen zin)
● Bank = instelling die geld bewaard en leningen en kredieten verstrekt.
● Eerste koopmansbeurs = veel handel, veel informatie uitgewisseld.
Antwerpen
● Haven met goede verbinding met het Europese achterland
● Toegankelijk voor nieuwe, grote zeeschepen via de Schelde
Amsterdam
● Gespecialiseerde voorhaven voor de graanhandel met het Oostzeegebied
Moedernegotie: belangrijkste handel waarvan andere handel afhankelijk is (graanhandel met de
gebieden rond de Oostzee)
→ Door schaalvergroting (uitbreiding) en innovatie (nieuwe ideeën (wisselbrief) groeide dit
handelsnetwerk.
Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkeling op de positie van de burgerij in
de Nederlandse gewesten, 1302-1602 (deel 2)
-Burgerij neemt taken geestelijkheid over.
Stedelijke Burgerij neemt taken van geestelijk over → idee = algemeen belang (bonum commune)
wat voor het welzijn van het volk het meest gewenst of nodig is.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lolaboonstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
