Volledige Samenvatting Arbeids- & Organisatiepsychologie (18/20) - prof. J. Hofmans
220 keer bekeken 13 keer verkocht
Vak
Arbeids- En Organisatiepsychologie (1018724AER)
Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Volledige samenvatting van het vak Arbeids- & Organisatiepsychologie, gegeven door prof. Hofmans in de volgende richtingen:
- Schakeljaar Bedrijfskunde
- Bachelor Psychologie
aan de Vrije Universiteit Brussel, in het jaar .
(ter info: score op het examen met deze samenvatting: 18/20)
SAMENVATTING: ARBEIDS- & ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
DOELSTELLINGEN:
• Je kent de basisbegrippen en theorieën uit het vakgebied en kan aangeven waarom deze relevant zijn bij
het analyseren van gedrag in een arbeids- en organisatiecontext;
• Je kan de relevante basisbegrippen en theorieën in hun historische context plaatsen; bij theorieën: altijd
naam vd theorie en naam vd wetenschapper gegeven, begrijpen wat ze zijn etc
• Je kan die basisconcepten en theorieën kritisch evalueren alsook het onderzoek waaruit ze voortkomen;
• Je kan op basis van de basisbegrippen en theorieën uitleg geven over het samenspel van enerzijds de
differentiële sterkten en zwakten van werknemers en anderzijds enkele formele en informele
organisatiekenmerken;
• Je kan praktische toepassingen van de basisconcepten en theorieën herkennen en duiden.
Overzicht cursus:
1. Inleiding en situering
2. Basisdeterminanten van gedrag
3. Diversiteit op het werk
4. Arbeidsmotivatie- en satisfactie
5. Autonome werksystemen en jobdesign
6. Leiderschap
7. Werving en selectie
H1: INLEIDING & SITUERING
AFBAKENING:
• Binnen A&O psychologie sterk focussen op individu, de werknemer
- Hoe gedragingen, emoties .. vh individu impact hebben op werkomgeving
- Hoe zaken die gebeuren in organisatie impact hebben op individu
§ -> samenspel tussen persoon & organisatie
Situering:
• Mens-mens: relaties tussen mensen
• Ergonomie: het individu staat vast & we proberen de
omgeving aan te passen aan het individu
- Bv oogschermwerk: naar arts om te testen of je ogen
goed genoeg zijn -> als dat niet zo is, worden er
zaken aangepast: bril, ander beeldscherm …
- Bv toestellen installeren zodat mensen met zwakke
rug niet meer moeten heffen
• Arbeidspsycho: job, functie staat vast en we
proberen de persoon aan te passen
- Fitting the man to the job
- Bv werving en selectie: we zoeken de perfecte persoon voor die vaste job
• Organisatiepsychologie: bestuderen v dat individu in een organisatiecontext -> meer
aandacht voor de context (leiderschap, cultuur …)
,Pyschologie Yinthe Valcke
HISTORISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIES
Vd arbeids- & organisatiepsychologie
FILOSOFIE:
PLATO
• Stelt: geen 2 personen exact gelijk geboren; mensen verschillen qua natuurlijke begaafdheden
• Beschrijft ideale Staat als plaats waar individuen die taken toegewezen krijgen waarvoor
ze best geschikt zijn
- 3 rollen:
§ Politici: degenen die het voor het zeggen
§ Wachters: degenen die de orde moesten bewaren
§ Werkers: het doe-volk
• Stelt militaire geschiktheidstests op om soldaten van ideale Staat te selecteren
- Vroege vorm v selectie, fitting the man to the job
JUAN DE DIOS HUARTE Y NAVARRO
• Grote individuele verschillen
• Verschillende jobs vereisen verschillende vaardigheidspatronen
• Rol voor de Staat: mensen identificeren die bepaalde vaardigheden hebben & hen te
verplichten het kennisdomein te bestuderen waarvoor meest geschikt
- Voordeel voor staat: beste mensen op de juiste plaats
- Voordeel voor individu: geen tijd en moeite verspillen (met zoeken naar sterktes etc)
• Tegenwoordig: bv onderwijskiezer, interessetests die je oriënteren naar een richting
NATUURWETENSCHAPPELIJKE METHODE
• Dit gebruiken heeft psychologie verheven tot wetenschap
• Observatie -> hypothese -> toetsing -> verwerping/aanvaarding hypothese
- Bv Milgram experiment (elektrische schokken)
§ Vrij snel na WOII: Milgram vroeg zich af hoe het kon dat zoveel gewone mensen zoveel
gruwelijke dingen hebben gedaan -> hypothese: mensen zijn geneigd autoriteit te volgen,
worden volgzaam -> testen: schokken geven per fout antwoord om te zien of ‘mensen beter
onthouden als ze gestraft worden’ -> opgedreven tot dodelijke schokken -> 65% vd
proefpersonen ging door tot 450V (zelfs wnr ze ze hoorden roepen vd pijn) -> hoe meer
aanwezigheid vd autoriteit, hoe erger
MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING/SOCIALE INVLOEDEN
• Vroeger geen nood aan psychologie over werkende mens want nog geen organisaties …
• Industriële revolutie: werken op heel andere manier georganiseerd: fabrieken
- Mensen groeperen en zich rond fabrieken vestigen
- -> ontstaan v fenomenen die relevant werden; bv vakbonden
• Staat niet stil: idee v ergens naartoe te gaan om te werken -> nu veel thuis
- Bepaalde beroepen verdwijnen door technische evoluties
HUMANISME
• Heel veel nadruk op de mens en het hier en nu
- Ervoor: bovennatuurlijke verklaringsmodel: god schiep de wereld etc
- Werken om nu een leven te leiden ipv hemel te verdienen
,Pyschologie Yinthe Valcke
EERSTE ACADEMISCHE ONTWIKKELINGEN
• 1876: Wilhem Wundt:
- Eerste wetenschappelijke labo vd psychologie
§ Vaak experimenten over reactietijd
- Experimentele methode toepassen op menselijk gedrag
- Introspectie
§ Verschillende experimenten laten doen en dan vragen aan die proefpersonen:
wat was uw ervaring?
ARBEIDSPSYCHOLOGIE – CONSUMENTENPSYCHOLOGIE:
• 1901: Walter Dill Scott
- Toespraak over psychologie en reclame
§ Toespraak over hij dacht dat hij zelf geïmpacteerd werd door reclame
- Voor het eerst commerciële activiteit linken aan psychologische inzichten
§ Hoe kunnen we mensen aanzetten om bepaalde dingen te kopen?
• 1912: Hugo Münsterberg
- Wordt gezien als dé stichter vd A&O psycho, belangrijkste persoon
- Boek: “Psychology and industrial efficiency”
- Toepassen v empirisch – natuurwetenschappelijke methode op selectie
§ Bv: selecteren trambestuurder: replicatie beweging (wiel) -> iemand zoeken die dit
nauwgezet kan doen -> wit bolletje op schijf, bolletje volgen met haakje -> hoe beter,
hoe beter je geschikt bent voor die rol
Methodologische invloeden
DIFFERENTIËLE PSYCHOLOGIE
• Galton, Pearson
- Sterke interesses in individuele verschillen
§ Bv oogkleur, gewicht …
- Experimentele methode
- Ontwikkelen v statistische technieken (gemiddelde, standaardafwijking, correlatie)
§ Liet hen toe om groepen en individuele verschillen te beschrijven
- Basis voor selectiepsychologie
• Guilford, Cattell:
- Indidivudele verschillen in persoonlijkheid
Evolutie v maatschappelijk beeld over de mens in een arbeidssituatie
VOOR DE 20STE EEUW
• Werknemer volgt slaafs instructies en heeft geen eigen mening
- Mensen wegwerpvoorwerp: kinderen in fabrieken: tussen weeftouwen -> gwn
vervangen
, Pyschologie Yinthe Valcke
- Tegenwoordig: zelfmoorden bij Foxcon, Zalando werkomstandigheden Duitsland, …
§ Mensen als slaven
DE RATIONEEL-ECONOMISCHE MENS
• Werknemer heeft vooral rationeel-economische (geld) motieven
• Taylor, scientific management
- Taylor: ingenieur, had opdracht gekregen productie te verhogen en werknemers
beter/gelukkig maken
- Wetenschappelijke studie te doen v werk -> werk op wetenschappelijke manier benaderen
§ Echt onderzoeken hoe een job effectiever, beter kan uitgevoerd worden -> mensen
onderzoeken en zien hoe het kan verbeterd worden
- Rationeel-economisch: mensen zijn intrinsiek lui, willen niet werken -> management
moet controleren, top-down communicatie; je kan werknemers motiveren met geld
§ Case-study: 1 persoon (Smith), enorm in detail: elk taakje onderverdeeld en in
detail beschreven hoe en waar en wat -> productie steeg enorm en zijn loon ook
§ Waarom had dit toen gewerkt?
- Meer productiegericht; moeilijke economische situatie: Smith was arm -> 1ste
behoefte was geld -> enkel haalbaar in een systeem waar 1ste nood geld is
- Taylor’s manier:
§ Werkmethoden moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijke principes
§ Selecteer, train en ontwikkel elke werknemer op een wetenschappelijke manier
per deel van elk taakje
§ Zorg ervoor dat de geplande werkmethode gevolgd wordt -> strakke
hiërarchische lijn
§ Managers analyzeren en plannen, werknemers voeren uit
- Taylorisme = Fordisme
§ Henry Ford: voor het eerst massaproductieauto: lopende band -> ipv auto
maatwerk, alles in stukjes gedaan en iedereen 1 taakje
- Zelfs toegepast bij oogchirurgen: patiënten bijna lopende band, elk doet een deeltje
en dan naar de volgende
- Tegenwoordig: spyware op computers medewerkers om te zien wat ze allemaal doen
op hun pc -> gaat uit v idee dat mens niet wil werken
• Gilbreths, time and motion studies
- Koppel: ingenieur & psychologoog
- Time & motion studies: werknemers observeren en op microniveau kijken hoe ze die
bewegingen konden optimaliseren (geen tijd verliezen)
§ Zo ver dat ze timeden of jas v boven naar onder knopen sneller ging -> wat beter
werkt moet iedereen doen
§ Bv bij metsers: systeem ontwikkeld waar ze minder tijd moesten verliezen;
typisten trainen: elke aanslag op typmachine, oogbewegingen nagaan …
- Aanleiding gegeven voor ergonomie: optimaal presteren etc
- Therblig alfabet: heel snel noteren wat anders moet in organisaties
DE SOCIALE MENS
• Werknemers hebben ook sociale behoeften
- Deden manipulaties in werkomgeving om effect productiviteit te zien
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yinthevalcke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
