Hi!
Hierbij verkoop ik mijn uitgebreide college aantekeningen voor het vak behandeling: interventies binnen de orthopedagogiek. Alle slides zijn overgenomen, met belangrijke afbeeldingen en extra informatie uit het college zelf zoals voorbeelden, enz.
Succes met leren!
Behandeling: interventies
binnen de orthopedagogiek
Samenvatti ng – Pedagogische Wetenschappen jaar 3
, 2
Inhoudsopgave
College 1: inleiding & geschiedenis........................................................................................................3
College 2: respondent conditioning.......................................................................................................6
College 3: operant conditioning.............................................................................................................9
College 4: reinforcement, stimuli van discriminatie en generalisatie..................................................13
College 5: aversieve stimuli.................................................................................................................16
College 6: complex gedrag...................................................................................................................20
College 7: antecedent control & self-help...........................................................................................22
College 8: single case research............................................................................................................25
College 9: Freud, projectieve methoden en cognitieve gedragstherapie............................................28
College 10: functionele gedragsanalyse in de praktijk.........................................................................31
College 11: behandeling en de digitale samenleving...........................................................................33
Tentamen: 12 juni 2023 (USC) 13:00 – 15:00
30 MC vragen.
collegeaantekeningen, artikelen en boek (H28 niet).
‘’notes for further learning’’ horen niet bij tentamenstof.
Doelen voor dit vak samengevat:
grip krijgen op belangrijke behandelmethodes binnen de orthopedagogiek.
Evidence-based werken en denken.
Behandelmethodes kunnen overzien, kiezen en toepassen (wat past bij jou client)?
Ethisch handelen en behandelen.
Noties over de therapeutische relatie (met client en systeem).
, 3
College 1: inleiding & geschiedenis
Wat is gedrag?
Alles wat een persoon zegt of doet, bijv. een activiteit, prestatie, reactie of respons.
Elke observeerbare en meetbare activiteit van een organisme (mens/dier): spier-klier- of
elektrische activiteit.
Gedrag is niet altijd overt/observeerbaar!
Bijvoorbeeld een tiener die veel piekert (covert).
Huilend/spelend kind (overt).
Je moet goed onderscheid kunnen maken tussen overt en covert gedrag.
Externaliserend gedrag bij jongens is vaak overt (duwen) en bij meisjes vaak covert
(roddelen).
Wat is gedragsmodificatie?
Gedragsmodificatie = met technieken en principes wordt gedrag van mensen beoordeeld en
verbeterd, zowel overt als covert gedrag. Het doel is om het welzijn van mensen te
verbeteren.
Gedragsmodificatie heeft 7 belangrijke kenmerken:
Problemen definiëren in termen van gedrag dat we kunnen meten. Veranderingen in
gedrag is de beste indicator voor oplossingen.
Gericht op omgeving: Iemands omgeving wordt aangepast om mensen beter te
laten gedijen.
o Stimuli = mensen/objecten/gebeurtenissen aanwezig in de omgeving die
van invloed zijn op iemands gedrag.
o Omgeving is een breed begrip: alle contexten + alle mensen die daar
onderdeel van uitmaken.
Methodes en rationales worden precies beschreven zodat ze gerepliceerd kunnen
worden.
o Bij wie/wanneer/hoe/enz.
Technieken voor gedragsmodificatie worden toegepast door mensen in het
dagelijks leven van een persoon, bijv. ouders, leerkrachten en anderen.
o Veel mensen betrokken bij gedragsmodificatie, niet alleen de professional.
o Relatief makkelijk toe te passen technieken.
Oorsprong gedragsmodificatie in onderzoek uit de leerwetenschap.
Aantoonbaar wordt gemaakt dat en interventie de oorzaak is voor
gedragsverandering.
o Krijg oorzaak-gevolg altijd helder.
Grote verantwoordingsplicht van de betrokkenen bij interventies (client,
medewerkers, etc.)
o Wees je bewust van de gevolgen van gedragsmodificatie.
Oefening: welke van de onderstaande beschrijvingen wordt niet beschouwd als gedrag in de context
van gedragsveranderingen?
a. Oefenen met pianospelen.
b. Een 10 halen voor behandeling: interventies binnen de orthopedagogiek.
c. Iemand zoenen.
d. Opruimen.
Antwoord: B > wordt eerder gezien als een product van gedrag. Gedragen die hier ten grondslag aan
liggen zijn bijvoorbeeld naar het hoorcollege gaan/literatuur lezen/enz.
, 4
Tijdlijn gedragsmodificatie:
Rond 1900: pavlov – klassieke of pavloviaanse
conditionering
Fysioloog
De hond van pavlov
Klassiek conditioneren
Voorloper van het behaviorsime
1938: skinner: operante conditionering
Operant conditioneren: gedrag gemodificeerd
door gevolgen (belonen/straffen).
Jaren 50/60 Gedragsmodificatie.
Samen met pavlovs werk heeft dit grote invloed gehad op hoe we nu denken over
gedrag.
1968: Baer, Wolf & Risley: toegepaste gedragsanalyse
Informatie hierover thuis opzoeken.
Jaren 60/70/80: Ellis & Beck: cognitieve gedragstherapie (CGT)
Irrationele gedachten veroorzaken lastige emoties.
Jaren 70/80: cognitieve gedragsmodificatie.
Tegenwoordig: cognitieve gedragstherapie.
Waarom weer terug naar die behavioristen?:
Hun bijdrage heeft de nadruk gelegd op:
De rol van leerprocessen en conditionering in het ontstaan van psychopathologie.
Begrip hoe gedrag beïnvloed kan worden door leren.
Zij gaven een nieuwe verklaring voor a-typisch gedrag met als gevolg nieuwe
behandelingen.
Geschiedenis van (kijk op) behandelingen:
Vroeger (6500 vc) werd a-typisch gedrag gezien als bovennatuurlijk:
Krankzinnigheid/waanzin: demonische bezetenheid en teken van (straf) van de
goden.
Geestesziekten werden gezien als van bovennatuurlijke oorsprong.
Voorbeeld behandeling die in verschillende landen weer terug kwam: trepanatie =
gat boren in de schedel om ervoor te zorgen dat de demonen werden verdreven en
de persoon na de interventie ‘’normaal gedrag’’ zou laten zien.
o Door weinig medische kennis zijn hier veel doden door gevallen.
o Deze methode werd zelfs nog in de middeleeuwen gebruikt.
Rond 5 eeuw v.c gaf Hippocrates een lichamelijke verklaring voor a-typisch gedrag (weg
e
van het bovennatuurlijke):
Bracht hersenen i.v.m. gedrag en bewustzijn.
Theorie van de vier sappen: elke onbalans veroorzaakt problemen.
bij disbalans was er een interventie mogelijk om sappen weer in balans te krijgen.
Middeleeuwen: er werd een stap terug gedaan.
De Grieken waren op de goede weg (oorsprong lichaam) maar in de middeleeuwen
werd weer een stap terug gedaan.
Verklaringen als demonen/schuld van de persoon.
Interventies bevatten vaak exorcisme.
1692: heksenjacht in dorpje Salem op vooral vrouwen.
Heksen lieten ander gedrag zijn dan andere mensen.
Later werd dit andere gedrag verklaard door mogelijke lichamelijke of mentale
problemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rw1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
