TSE1 aantekeningen Latijn
Thema: Liefde (Catullus+Ovidius).Tekstverklaring + proefvertaling.(8 pag. OCT + 15 pag.
OCT in vertaling
- Stijlfiguur geel gemarkeerd
- Herhaling (van zinnen of woordgroepen) groen gemarkeerd
Catullus
Gaius Valerius Catullus (84 - 54 v.chr.)
Catullus kwam uit Verona, Noord-Italië (voor Romeinen was het zuiden Griekenland en het
noorden Gallië) Hij had drie namen en was dus van goede komaf. Hij was niet eerste rang
maar een equester: op een na hoogste stand. Zijn vader was gemeenteraadslid. Hij kleedde
zich niet als de Romeinen en sprak niet als hen. Ondanks zijn goede positie en geld werd hij
als buitenstaander gezien. Vanwege afkomst en situatie in Rome (burgeroorlog en chaos)
kon hij amper binnenkomen bij de enige universiteit in Rome: studie rhetorica. Elke rijke
jongen studeerde retorica met het idee vervolgens de politiek in te gaan. Catullus vroeg zijn
ouders om geld, maar ging vervolgens feesten. Het was momenteel (66 v.chr.) ook niet
mogelijk een studie te volgen in Rome door de burgeroorlog (60 jaar). Catullus deed mee
met de rellen (Marcus antonius nam ook deel), maar stond hier eigenlijk niet achter. Rome
was levensgevaarlijk, er was zelfs een lijst met mensen die vermoord moesten woorden. Hij
werd professionele “roaster” (hij roast zelfs Caeser) – start van zijn dichtcarière.
1 Catullus kon goed improviseren – “spoken-word” comedian. Met zijn groffe uitspraken is hij
de held van elk feest.
Plotseling is Catullus sprakeloos (tijdens een van zijn roasts) door een beeldschone vrouw.
Ze krijgen een relatie ondanks:
- dat zij getrouwd is met gouverneur van Gallie Cisalpina
- zij van adel is: Claudius is op een na hoogste familie
- zij 10 jaar ouder is
Ze had vaker “geheime” relaties, haar man deed daar niks aan.
2 Catullus kon niet meer roasten en alleen liefde spreken. Catullus vriend biecht op dat zij is
vreemgegaan met hem. Catullus confronteert haar en ze gaan uitelkaar.
3 na de break-up is Catullus nog groffer. Zijn grappen gaan over zijn ex.
4 Hierna begint Catullus aan zijn zelf refelctie. Hij schrijft gedichten over wat de relatie met
hem heeft gedaan.
Normaliter had je drie relatiegevoelens:
- liefde
- neutraal
- haat
Catullus zegt (en ervaarde) dat je meerder gevoelens tegelijk kan voelen voor 1 persoon. Hij
schrijft love-hate gedichten. Na zijn dood stoppen dit soort gedichten, door de “relatieregels”
van keizer Augustus. Catullus’ werken werden verzwegen en pas herontdekt rond de 16e
eeuw.
Fasen:
1. Vuil spuiten op iedereen – dronken en feesten
2. Helemaal verliefd (langzaam verval)
3. Lesbia compleet afkraken – haat
4. Analyse fase vol twijfel (zelfbespiegeling en verklaring van zijn gevoel)?
,Carmen 5 – 3.3a pluk de dag
Vivamus, mea Lesbia, atque amemus, rumoresque senum severiorum omnes unius
aestimemus assis. soles occidere et redire possunt:
r.5 nobis, cum semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda. da mi basia mille,
deinde centum, dein mille altera, dein secunda centum, deinde usque altera mille, deinde
centum,
r.10 dein, cum milia multa fecerimus, conturbabimus illa, ne sciamus, aut ne quis malus
invidere possit, cum tantum sciat esse basiorum.
Laten wij leven , mijn Lesbia, en laten we daarbij liefhebben, en laten we alle praatjes van de
zeer strenge oude mannen een cent waard achten! Zonnen kunnen ondergaan en
terugkeren:
r.5 wanneer eenmaal het kleine licht voor ons is ondergegaan, moet een nacht
ononderbroken geslapen worden. Geef mij 1000 kussen, vervolgens 100, daarna weer 1000,
daarna een tweede 100, daarna steeds maar door weer 1000, en daarna 100.
r.10 Daarna, wanneer wij er vele duizenden gemaakt zullen hebben, dan zullen wij die
(kussen) in de war brengen, opdat wij niet weten, of opdat iemand in zijn slechtheid jaloers
kan zijn, omdat hij weet dat er zoveel kussen zijn.
Tekst analyse
Ringcompositie: te strenge oude mannen – iemand in zijn slechtheid
Fase: 2 ( en 3) – liefde maar richting haat
Zon: metafoor voor dagen
Fase: liefde (fase 2), maar richting haat (fase 3). Hij is haar aan het verliezen door afstand.
Hij denkt dat dit door de jalozie is van de mannen, maar zij neemt gewoon afstand van hem
Grammatica analyse
Osculum: kus
Basium: kus met seksuele lading
Stijlfiguur – antithese: brevis & perpetua klein & ononderbroken
Fecerimus: perfectum conjunctivus OF futurum exactum
Bestaansrecht van een fut. Ex. is als er een fut. achteraan komt ➝
futurum exactum, want conturbabimus is futurum
,Carmen 86 – 3.3b wat is schoonheid?
Quintia formosa est multis, mihi candida, longa, recta est. haec ego sic singula confiteor,
totum illud “formosa” nego: nam nulla venustas, nulla in tam magno est corpore mica salis.
r. 5 Lesbia formosa est, quae cum pulcherrima tota est, tum omnibus una omnis subripuit
Veneres
Quintia is mooi voor velen. Maar voor mij is ze stralend, lang
en recht: Deze aspecten erken ik wel.
Ik ontken dat hele begrip 'mooi': want er is geen charme,
er is geen greintje humor in zo een groot lichaam.
r. 5 Lesbia is mooi, die niet alleen in haar totaliteit mooi is,
maar ook in haar eentje alle schoonheid van allen heeft weggeroofd.
Tekst analyse
Quintia is mooi voor velen: blank, lang en recht. Dat is dus het schoonheidsideaal
Lesbia is écht mooi. Zij maakt anderen zelfs minder mooi.
Catullus kraakt Quintia op een subtiele manier af.
er is geen greintje humor in zo een groot lichaam.: belediging naar het lichaam van Quintia
en indirect zeggen dat er geen pit en humor in haar persoonlijkheid zit.
Grammatica analyse
Adversatief asyndeton: maar r. 1
Idioom – taalkenmerk combinatie van woorden die iets anders betekenen dan de losse
woorden samen: mica salis = korreltje zout/ greintje humor r. 4
Stijlfiguur – anafoor: Quintia formosa est & Lesbia formosa est
Stijlfiguur – epifoor: candida, longa, recta est & pulcherrima tota est
, Carmen 2 – 3.3c Afleiding
Passer, deliciae meae puellae, quicum ludere, quem in sinu tenere, cui primum digitum dare
appetenti et acris solet incitare morsus,
r.5 cum desiderio meo nitenti carum nescio quid libet iocari (et solaciolum sui doloris, credo,
ut tum gravis adquiescat ardor), tecum ludere sicut ipsa possem
r.10 et tristis animi levare curas!
Musje, genot van mijn meisje, met wie zij gewend is te spelen, die zij gewend is op schoot te
houden, aan wie ze gewend is haar vingertopje te geven toen het ernaar pikte, en bij wie ze
gewend is felle beten op te wekken,
r.5 wanneer het aan mijn stralende verlangen bevalt één of ander spelletje te spelen, als
troost van haar verdriet, ik geloof opdat dan haar zware emotie tot rust komt, kon ik toch met
jou spelen zoals zij zelf (met jou speelt),
r. 10 en de sombere zorgen van mijn hart verlichten.
Tekst analyse
Intepretatie musje:
- penis als het zijn penis zou zijn zijn er teveel tegenargumenten, haar geslachtsdeel is
logischer
- haar geslachtdeel: vagina
Verandering in de woorden oorzaken:
- verschillende mensen hebben het gedicht overgeschreven en “fouten” verbeterd
- teksten werden overgeschreven door monniken. Een domme monnik schreef een tekst
klakkeloos over zonder erbij na te denken. Slimme monniken verbeterde fouten, óf verwerkte
hun eigen intepretatie in het gedicht als zij een onduidelijk woord of zinsdeel tegenkwamen.
Hellenistisch gedicht: barok
Grammatica analyse
Appetenti: ppa Toen het ernaar pikte
