Verbintenissenrecht
Week 1
Privaatrecht bestaat uit:
- Materieel recht; Bepaalt wie in welke situatie waarop recht heeft.
- Formeel recht; Ziet op de procedures waarmee iemand zijn recht werkelijk kan
maken.
Het burgerlijk wetboek heeft een gelaagde structuur:
- Opbouw van algemene regels naar bijzondere regels
- Algemene regels kunnen voor meerdere situaties van toepassing zijn. Daarentegen zijn
bijzondere regels alleen voor specifieke situaties.
- Bijzondere regels gaan voor de algemene regels
Goederenrecht = Gaat het om de verhouding van het rechtssubject tot een goed. Richt zich
op een zaak of een vermogensrecht.
- Gesloten systeem; Alle regels staan in de wet. Naast de wet zijn er geen andere regels
te vinden.
- Absoluut recht; Het werkt ten opzichte van iedereen.
Verbintenissenrecht = Gaat om de verhouding van een rechtssubject tot een ander
rechtssubject.
- Opensysteem; Er zijn onbeperkt regels, dus ook regels die niet in de wet staan.
- Persoonlijke rechten/ relatieve rechten; Werkt tussen specifieke personen, dus niet
ten opzichte van iedereen.
,Beginselen van het verbintenissenrecht:
- Contractsvrijheid; Partijen zijn vrij om overeen te komen wat zij willen, zolang het
maar niet verboden is.
- Pacta sunt servanda; Overeenkomsten moeten worden nagekomen.
- Vormvrijheid; Zolang de wetgever niet uitdrukkelijk iets vermeld, geldt er fee speciale
vorm waarin handelingen verricht moeten worden. Alles mag dus gaan op de manier
zoals de partijen dit willen, tenzij de wetgever hiervan expliciet afwijkt.
- De redelijkheid en billijkheid; Partijen zijn verplicht zich naar elkaar redelijk en billijk
te gedragen. Dit beginsel is vastgelegd in art. 6:2 BW. De redelijkheid verwijst naar het
verstand/ ratio en billijkheid naar ons rechtsgevoel. Datgene wat normale,
verstandige mensen in de situatie zouden hebben afgesproken. Redelijkheid en
billijkheid komt pas aan bod als hetgeen partijen hebben afgesproken, de wet of de
gewoonte geen oplossing bieden
- Bijzonder gaat voor algemeen; Als er een situatie is waarin twee rechtsregels op de
situatie betrekking hebben, gaat de bijzondere regel voor.
Verbintenissen:
- Overeenkomsten ontstaan door een aanbod en aanvaarding die op elkaar aansluiten.
Uit het aanbod en de aanvaarding blijkt dat partijen willen dat er verbintenissen
ontstaan. Er moet sprake zijn van een wilsovereenstemming.
- Er zijn tenminste twee partijen betrokken. De partijen zijn rechtssubjecten; dragers
van rechten en plichten.
- De ene partij heeft recht op een prestatie, waar de andere partij toe verplicht is.
- De verplichting tot een doen of laten noemen we een prestatie.
- We spreken alleen ven verbintenissen als het gaan om prestaties die geld waard zijn.
Ook wel op geld waardeerbaar.
Een verbintenis kan ook een verplichting inhouden om iets te laten. De prestatie bestaat dan
niet uit een doen, maar uit een nalaten. Bij een arbeidsovereenkomst wordt bijvoorbeeld
regelmatig een concurrentiebeding gesloten. In dit geval ben je, na beëindiging van je
dienstverband, verplicht om iets te laten.
Schuldeiser/ crediteur = De partij die recht heeft op een prestatie.
Schuldenaar/ debiteur = De partij die de prestatie moet verrichten.
Resort = Ambtsgebied van een gerechtshof.
Arrondissement = Ambtsgebied van een rechtbank
,Bronnen van verbintenissen:
- De wet:
Onrechtmatige daad;
Als je per ongeluk met je fiets tegen een auto aan rijdt, waardoor er een kras op de auto
ontstaat, ben je volgens het recht verplicht de eigenaar van de auto de schade te betalen die
hij door jouw onhandigheid heeft geleden. Er ontstaat voor jou een verbintenis om de
schade van de kras te herstellen. Er ontstaat voor jou wettelijke aansprakelijkheid. Bij een
onrechtmatige daad ontstaat er maar 1 verbintenis.
WA-verzekering = Voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad kun je deze verzekering
sluiten. Dit is een verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid. Het afsluiten van een WA-
uitkering is het sluiten van een overeenkomst tussen jou en de verzekeraar, waaruit jou de
verbintenis ontstaat om premie te betalen en voor de verzekeraar om de schade te
vergoeden wanneer een bepaald verzekerd risico zich voordoet. De verzekering biedt geen
dekking wanneer je iets opzettelijk doet. Maar we blijven wel spreken van een onrechtmatige
daad, als iets opzettelijk is.
Verschil tussen de onrechtmatige daad en een overeenkomst:
1. De verbintenis bij een onrechtmatige daad ontstaat door de gebeurtenis. Bij een
overeenkomst moet er een wilsovereenstemming bestaan.
2. Bij een onrechtmatige daad volgt de verbintenis direct uit de wet door feitelijke
handelingen. Voor het ontstaan van een overeenkomst, zijn rechtshandelingen nodig
(een aanbod en een aanvaarding).
Rechtmatige daad;
De wil speelt hier geen rol en er is geen rechtshandeling voor nodig.
o Zaakwaarneming:
Stel dat je op vakantie bent. Tijdens een storm waait er een tak tegen het raam van je huis,
waardoor het raam kapot is geraakt. Je huis wordt hierdoor een makkelijke prooi voor
inbrekers. Je buurman repareert het raam. Dit bedrag zal je terug moeten betalen aan je
buurman.
o Onverschuldigde betaling:
Als iemand per ongeluk een bedrag van 2 miljard euro op je rekening stort, ben je verplicht
dit terug te storten. Deze persoon heeft jou dit onverschuldigd betaald. Er ontstaat op grond
van onverschuldigde betaling een verbintenis om het geleverde goed of betaalde geld terug
te betalen. Er is ook sprake van onverschuldigde betaling als je een rekening per ongeluk
twee keer betaald. Na de eerste betaling heb je immers aan je verbintenis voldaan. Bij de
tweede betaling is er geen rechtsgrond meer. Degene aan wie je betaald hebt, is nu verplicht
de tweede betaling terug te storten. Onverschuldigde betaling is ook van toepassing
wanneer je een prestatie hebt verricht. Je hebt dan recht op ongedaanmaking. Als de aard
van de prestatie uitsluit dat zij ongedaan kan worden, heb je recht op een vergoeding.
o Ongerechtvaardigde verrijking:
, In de periode dat de 2 miljard euro op je bankrekening heeft gestaan, heb je hier over rente
ontvangen. De wet bepaalt dat je niet alleen het onverschuldigde bedrag moet terugbetalen,
maar ook de rente. Er ontstaat een verbintenis om het bedrag van de rente te betalen aan
degene, die achteraf gezien, altijd de gerechtigde was gebleven.
- Overeenkomst:
Uit overeenkomsten vloeien namelijk rechten en verplichtingen voort: verbintenissen.
Tenietgaan van een verbintenis = Als een verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te
bestaan.
Bevrijdende betaling = De situatie waarin de schuldenaar heeft voldaan aan de voorwaarden
voor nakoming, waardoor de verbintenis tenietgaat.
Wanprestatie = Als een verbintenis niet goed wordt nagekomen, noemen we dit
wanprestatie. Het is een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis.
In der minne schikken = Een geschil in onderling overleg oplossen, zonder tussenkomt van
een rechter.
