Het autonome zenuwstel (AZS) reguleert de meeste viscerale functies van het lichaam. Het
wordt voornamelijk geacteveerd door centra gelegen in de ruggengraat, de hersenstam en
de hypothalamus. Daarbij kunnen delen van de cerebrale cortex, vooral de limbische cortex,
signalen overbrengen naar de lagere delen en hierdoor het AZS beïnvloeden. Het AZS werkt
vaak ook door viscerale reflexen. Onderverdeel in drie delen
Etherische zenuwstelsel: reguleert maag- en darmstelsel.
Parasympatische deel: passief.
Het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat zowel uit de hersenen als het ruggenmerg.
Parasympatische vezels verlaten het CZS door de hersenzenuwen ook wel craniale
zenuwen, III (n.oculomotorius), VII (n.facials), IX (n.glossopharyngeus) en X (n.vagus).
Andere parasympatische vezels verlaten het onderste deel van het ruggenmerg door de
tweede en derde sacrale ruggenmerg zenuwen en soms door de eerste en vierde sacrale
ruggenmergzenuwen. Ongeveer 75% van alle parasympathische zenuwvezels liggen in de
nervus vagus (craniale zenuw X, hart), en passeren de gehele thorax en abdomen. Dus
wanneer er over het parasympatisch zenuwstelsel wordt gesproken, gaat het voornamelijk
over de n.vagus. Die voorziet het hart, longen, maag, de dunne darm, de praximale helft van
de dikke darm, lever, galblaas, nieren en de bovenste delen van de urineleiders van
parasympatische zenuwen.
De parasympatische route van het merg naar weefsel heeft zowel preganglion
(presynaptische) en post-ganglion (postsynaptische) neuronen. Dus de route loopt ook via
de ganglia. Deze liggen allen in of dicht bij een orgaan. Bij dan heten ze terminale ganglia.
Hier zijn dus korte post-ganglionaire vezels die van daaruit naar de doelorganen lopen. Als
ze in een orgaan liggen heten ze intramurale ganglia en zijn ze ingebed in weefsel.
Sympatische deel: actief.
Er zijn twee paravertebrale sympatische strengen van ganglia, die lek verbonden zijn met
de ruggenmergzenuwen links of recht (truncus sympathicus). Daarnaast zijn er nog twee
prevertebrale ganglia en zenuwen die uitbreiden van de ganglia naar verschillende organen
De sympatishe route van het merg naar het weefsel wordt samengestelds door een
preganglion en een post-ganglion neuron:
Preganglion neuronen
Post-ganglion neuronen:
Ontstaan in een van de treng ganglia of in een perifere sympatische ganglia
Gaan naar verschillende organen, verspreiding wordt deel bepaald door de plaats in
het embryo waaruit het orgaan is ontstaan.
, Parasympatische zenuwstelsel
Acetylcholine (ACh) gebruikt als neurotransmitter
Receptoren op de post-ganglion vezels kunnen ook geprikkeld worden door nicotine.
Receptoren op doelcellen kunnen ook geprikkeld worden door muscarine.
Sympatische zenuwstelsel
Acetylcholine en noradrenaline (NA of NE)
Preganglion neuron gebruikt ACh als neurotransmitter.
Post-ganglion gebruikt noradrenaline om doelcel te prikkelen.
Bijnieren uitzondering geen post-ganglion neuron geprikkeld door ACh
scheiden noradrenaline en adrenaline uit komen in bloedbaan.
Cholinerge receptor reageren op acethylcholine. Twee soorten
1. Muscarinereceptoren: zijn G-eiwit gebonden receptor, die een trage metabolische
reactie geeft via de cascades van second messengers. Zit op sinusknoop. Zorgt voor
een verlaging van de hartfrequentie, een verlaging van de contractiliteit van het hart
en een verkleining van de brochiolen.
2. Nicotinereceptoren: zijn ligand-gebonden ionkanalen, die een snelle sympatische
transmissie van neurotransmitters generen. Geven uitgaande signalen van
preganglion door aan post-ganglion in het zenuwstelsel. Zijn vooral op de
skeletspieren, voor spiercontractie.
Atropine is een parasympatische antagonist. Het blokkeert de actie van acetylcholine op
de receptor. Parasympatische activiteit daalt kan leiden tot verhoging van de hartslag.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper megandehoog. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.