Dit is een samenvatting van H2 en 3 uit de hoofdstukken die op brightspace staan. De onderwerpen die ik heb samengevat zijn: logisch positivisme en Karl Popper en het falsificationisme.
Logisch positivisme kan gezien worden als de ‘standaard’ blik op wetenschap (: wetenschap gaat over
feiten die je verkrijgt door experimenten te doen). De stroming is in de eerste helft van de 20 ste eeuw
gecreerd door mensen uit de Weense cirkel, waaronder Carnap en Hempel. Het logisch positivisme
heeft veel invloed gehad op de wetenschap psychologie.
2.2 Semmelweis en zijn onderzoek naar kraamvrouwenkoorts
Een voorbeeld van vroeg wetenschappelijk onderzoek is het verhaal van Semmelweis. Semmelweis
was een Hongaarse arts die in een ziekenhuis met twee zwangerschapsklinieken werkzaam was. Er
waren twee verschillen tussen deze klinieken:
1. kliniek 1 had veel hogere sterftecijfers aan kraamvrouwenkoorts dan kliniek 2
2. In kliniek 1 waren studenten werkzaam en in kliniek 2 opgeleide verpleegkundigen
In de tijd dat Semmelweis leefde was de overtuiging dat ziekte wordt veroorzaakt door
atmosferische, aardse en cosmische vervuiling (mal-aria of slechte-lucht theorie). Aangezien beide
klinieken zich in hetzelfde ziekenhuis bevonden, bood dit echter geen goede verklaring voor het
verschil in sterftecijfer. Semmelweis onderzocht allerlei factoren die hier wel invloed op zouden
kunnen hebben, (zelfs de tijd die de priester erover deed om na de geboorte naar de kliniek te
komen) maar hij vond niets. Totdat een van zijn collega’s overleed nadat hij tijdens een autopieles
perongeluk door een van de studenten in zijn vinger geprikt werd. Semmelweis zijn collega
vertoonde symptomen van de kraamvrouwenkoorts waardoor Semmelweis de link legde. De
vrouwen werden ziek doordat de studenten voordat ze hielpen met de bevalling autopsies deden en
hun handen niet goed wasten. Semmelweis instrueerde de studenten hoe ze goed hun handen
moesten wassen en het sterftecijfer daalde onwijs.
2.3 het onderzoek van Semmelweis
In zijn onderzoek bedacht Semmelweis enkele verklaringen (bijv. over de priester) en testte deze, iets
wat wij hedendaags kennen als ‘hypothesen.’ Een voorwaarde van een goede hypthese is dat het de
relevante feiten van de irrelevante feiten scheidt. Pas daarna kan deze getest en, op basis van de
uitkomst, geaccepteerd of afgewezen worden. Deze combinatie van observatie en precieze
voorspelling is de basismethode van wetenschap volgens het logisch positivisme.
2.4 de aard van wetenschap volgens het logisch positivisme
Logisch positivisme is gerelateerd aan het empirisme (: kennis wordt verkregen door observatie) en is
de directe opvolger van het positivisme. Volgens het positivisme bestaat wetenschap enkel uit
observaties die gedaan en gerepliceerd kunnen worden door anderen, wat de observaties objectief
maakt. Het positivisme zou termen zoals ‘introspectie’ en ‘onbewustzijn’ dus ook sterk afwijzen,
omdat ze niet observeerbaar zijn. Echter, werd het met de ontwikkeling van theorieen steeds
moeilijker om deze strenge overtuiging aan te houden. Hierdoor onstond het logisch positivisme (een
herziening van het positivisme). Het logisch positivisme (LP) combineert logica en observaties als
basis voor wetenschap. Volgens LP bestaat wetenschap uit feiten (observaties) en theorien, die van
, feiten zijn afgeleid op een logische manier (bijv. wiskundig). Wetenschap verloopt volgens LP als
volgt:
1. Doe observaties om feiten te verkrijgen;
2. Leidt generalisaties (wetten) af van deze feiten;
3. Leidt voorspellingen (hypothesen) af van deze generalisaties om ze te testen.
Wanneer een generalisatie genoeg getest is, verandert het in een natuurwet (de hoogste vorm van
empirische kennis binnen de wetenschap). Het logisch positivisme wil hiermee onderscheid
(dermacation criterion) maken tussen echte kennis en nonsens (pseudo-wetenschap). Alles wat niet
de bovenstaande beschreveen regels van wetenschap volgt, wordt door het LP gezien als pseudo-
wetenschap. Volgens het LP is wetenschap objectief omdat het gebaseerd is op feiten.
Theoretische concepten moeten altijd gebaseerd zijn op observaties. Dit kan d.m.v. operationalisatie:
het definieren van een theoretisch concept in termen van de manier waarop je het observeert/meet.
Net als dat het concept ‘intelligentie’ gemeten wordt door de IQ-quotient.
2.5 Het gebruik van logica in logisch positivisme
Het logisch positivisme gebruikt twee vormen van gevolgtrekking:
1. Inductie: op basis van waarnemingen tot generalisaties (statements die ‘alle’ of ‘geen’
bevatten) komen. Neem een voorbeeld aan de volgende generalisatie binnen de psychologie:
- ‘alle mensen met een MDD hebben een SD’
Deze generalisatie is verkregen d.m.v. individuele observaties (inductie). Je
observeert dat persoon C een MDD heeft en een SD, net als personen A en B
waardoor je de generalisatie maakt. Deze generalisatie wordt een statistische
generalisatie genoemd omdat het waarschijnlijk niet écht voor alle mensen geldt.
- Logisch positivisme houdt zich vooral bezig met de natuurkunde, waarbinnen
generalisaties wel natuurwetten zijn (zoals ‘alle vloeistof stroomt naar beneden’).
2. Deductie: de geldige afleiding van een verklaring (conclusie) op basis van andere uitspraken
(premissen). Hieronder volgt een voorbeeld van deductief redeneren:
(premise 1): Alle personen met een infectie hebben wondkoorts
(premise 2): Sommige vrouwen in kliniek 1 hebben een infectie
(conclusie): Sommige vrouwen in kliniek 1 hebben wondkoorts
Bovenstaande zinnen vormen samen een syllogisme
Het logisch positivisme gebruikt syllogismen voor:
- Verklaringen: wanneer de conclusie geobserveerd is, maar de oorzaak nog onbekend
biedt het syllogisme de verklaring (premise 1).
- Voorspellingen: wanneer de conclusie nog niet geobserveerd is, maar afgetrokken kan
worden o.b.v. van de generalisatie.
Premise 1 wordt de algemene wet genoemd. Deze geldt voor alle mensen, het verleden en de
toekomst. De conclusie is echter specifiek (in het voorbeeld gaat deze alleen over vrouwen in kliniek
1). Om de algemene wet met de conclusie te verbinden is initiele conditie nodig (premise 2) die een
specifieke observatie aanduidt.
Binnen het LP moeten conclusies gebaseerd zijn op een of meerdere generale wetten, ook wel
bekend als het deductieve-nomologisch (: gebaseerd op een wet) model van verklaring of
voorspelling.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nelebijker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,65. Je zit daarna nergens aan vast.
