Samenvatting Geschiedeniswerkplaats tijdvak 5: De tijd van ontdekkers en hervormers. Complete samenvatting van het hele tijdvak.
incl. kenmerkende aspecten
Zelf altijd goede voldoendes mee gehaald :)
Ka’s: Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
Niet meer de middeleeuwen, de vroeg moderne tijd. In kunst zit nu dieptewerking en
perspectief. Er is een nieuw mens- en wereldbeeld. De mens in nog wel gelovig maar de kerk
staat minder centraal. In de middeleeuwen stond de kerk centraal, in de renaissance stond
me mens en de wetenschap meer centraal. In de kunst werden ze minder schaamtevol over
naakt zijn en de kunst word minder bijbels.
De mens werd eerder gezien als slecht en zondig, ze moesten zich losmaken van de natuur en
zich richten op God. De wereld werd nog wel gezien als Gods schepping maar genoten ook
van de schoonheid ervan. De mens moest zich niet meer afwenden van de natuur maar hem
perfectioneren.
De renaissance ontstaat in Italië. In Italiaanse steden woonden de sponsoren van de kunst, zo
konden kunstenaren daar leven. Ook liepen er veel handelsroutes door Italië. In Italië was
ook de klassieke oudheid, de kunstenaren haalden hier inspiratie uit voor nieuwe kunst. De
kunstenaars probeerde de klassieke kunst te evenaren of te overtreffen. Zo ontstaat er een
hergeboorte. De tijd tussen klassieke oudheid en de renaissance word als negatief gezien, in
de tijd vonden weinig mensen het mooi. De kunst van de middeleeuwen noemden ze gotisch,
naar de barbaarse Goten die Rome hadden geplunderd.
Na de oudheid was er geen koepel meer gebouwd, Brunelleschi deed dit weer en bouwde
een koepel die groter was dan de oude. Hij gebruikte elementen uit de klassieke vormentaal:
zuilen, ronde bogen en kroonlijsten. Er ontstond een nieuwe architectuurstijl die leek op die
van de oudheid maar lichter en gracieuzer. Brunelleschi was ook de ontdekker van het
perspectief. Perspectief word in de renaissance opnieuw uitgevonden, met de hulp van
wiskunde. Beeldhouwers gingen aan de slag met anatomie, de wens was om beter te worden
dan de mensen waarvan ze inspiratie kregen. Naast de anatomie bestudeerde ze dus
klassieke voorbeelden. Ze onderzochten houdingen en gezichtsuitdrukkingen van mensen om
beelden levensecht te maken, het werk van Michelangelo was het hoogtepunt.
Door het idee dat ze een verbeterde versie van natuur creëerden werden kunstenaars niet
meer gezien als ambachtslieden, ze werden boven gewone mensen verheven.
Humanisten lazen klassieke werken. Er werden fouten ontdekt in oude teksten die werden
overgeschreven door monniken. Humanisten herkende bij klassieke auteurs hun
levenshouding. Ze bestudeerde teksten kritisch om de oorspronkelijke betekenis te
herstellen. Men nam de klassieke teksten op in het onderwijs, het onderwijs vernieuwde
hierdoor (humaniora). De uitvinding van de boekdrukkunst hielp hierbij. Boeken worden
goedkoper.
In de 16e eeuw werd de renaissance over Europa verspreid. Buitenlandse geleerden reisde
naar Italië om hun vorming af te ronden. In het noorden van de Alpen ontwikkelde het
anders omdat daar geen klassiek verleden was. Hier richtte het humanisme zich op de
wedergeboorte van het oorspronkelijke christendom. Humanisten ontdekte dat ook in
wetenschappelijke teksten fouten zaten. Er kwam meer observerend onderzoek.
, 5.2 De Europese expansie
Ka: Het begin van de Europese overzeese expansie
De ontdekkers begonnen aan ontdekkingsreizen. Ze zochten naar grond om uit te breiden
buiten Europa, mensen om te bekeren tot het christendom en goud. Het verlangen naar
goud was opgewekt door het goud dat via de Sahara naar Marokko was gebracht, ze wilde
weten waar dat vandaan kwam. Er werd gezocht naar een route langs de kust, vanaf de
Canarische eilanden werd de Afrikaanse kust verkend. Portugezen kwamen met hun
ontdekkingsreizen steeds verder naar het zuiden. Dit lukte omdat ze onbewoonde eilanden
ontdekten. Om verder naar het zuiden te kunnen moesten ze echt de oceaan op. Ze voeren
om West-Afrika heen en vonden zo de herkomst van het goud in Ghana. De kust waar goud
werd gevonden noemde ze de goudkust.
Na de goudkust gingen de Portugezen op zoek naar Indië. In 1488 vonden ze de grens tussen
de Atlantische oceaan en de Indische oceaan. Deze plek werd Kaap de Goede Hoop
genoemd.
Columbus kreeg geld om op reizen te gaan. In 1942 ging Columbus vanuit Spanje op
ontdekkingsreis. Hij kon met 3 schepen uitvaren door veel sponsoren en het geld van het
koningsechtpaar. Het geld was niet meer nodig om de Moren te verdrijven. In vijf weken had
Columbus land bereikt. De drie schepen waren de Pinta, de Niña en de Santa Maria.
Columbus noemde de mensen van het land waar hij aankwam indianen omdat hij dacht dat
hij in Indië was aangekomen. Zuid- en Oost Azië was Indië, hier werden specerijen en luxe
goederen vandaan gehaald. Columbus voer nog 3 keer naar Amerika en hij hield vol dat het
Indië was. Amerigo Vespucci zei dat er een nieuw continent was ontdekt en schreef hier een
2 boeken over, de nieuwe wereld. Een kaartenmaker noemde het later Amerika, dit is de
vrouwelijke versie van de naar Amerigo.
De Portugezen hadden ondertussen wel de weg naar Indië ontdekt. In 1510 arriveerde de
Portugezen in Indië waarna ze ook China en Japan bereikten. De Spanjaarden bereikten Indië
in 1522 volgens een andere route. Ze maakte voor het eerst in de geschiedenis een rondreis
om de aarde. De ontdekkingsreizen waren het begin van de overzeese Europese expansie. De
schepen werden steeds beter en er werden oorlogsvloten (armada’s) gestuurd om andere
landen te verjagen.
De Portugezen wilden geen grote gebieden veroveren, die waren te sterk. Ze namen kleine
gebieden in bezit langs de Afrikaanse en Aziatische kust waar ze factorijen bouwden
(handelsposten). Dit gebeurde vaak met steun van de plaatselijke machthebber. In 1550 had
Portugal 50 factorijen die deelnamen in handel russen de Aziatische kuststeden. Een deel van
het koopwaar ging naar Europa. Het hoofdkwartier in Azië was de stad Goa, deze hadden ze
gekoloniseerd. Na een tijdje kwam ook Spanje naar Indië en veroverde ze de Filipijnen die
vernoemd waren naar koning Filips II. Ook hun belangrijkste doel was handel en het
christendom verspreiden.
De Portugezen haalde slaven uit Afrika om suiker te maken, suiker was populair onder rijke
Europeanen. Toen ze Brazilië koloniseerde werden daar grote suikerriet plantages gesticht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annewolf1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
