Lesweek 1
HC AFP
College
Gerontologie = normale veroudering + gevolgen
Geriatrie = geneeskunde gericht op ziekten die samenhangen met veroudering
Oorzaak is vaak erfelijk of door leefstijlfactoren
Geriatrische patiënten zijn meestal oud, niet alle oudere patiënten zijn geriatrisch!
Functionele veroudering
Vita maxima = maximale functionaliteit, bijv. rond 20 jaar oud
- Afname prestatievermogen organen
- Afname belastbaarheid
- Stofwisseling daalt
- Homeostase moeilijker te handhaven (bijv. lichaamstemperatuur)
- 24-uurs ritmiek verandert (slaappatroon)
- Seksuologische veranderingen
Gezondheidsproblemen bij ouderen
- Er is vaak vermindering van functie-reserve, waardoor eerder ontregeling (lichamelijk
/ psychisch / sociaal)
- De 5 I’s:
o Immobiliteit
o Instabiliteit
o Incontinentie
o Intellectuele achteruitgang
o Iatrogene nevenwerkingen van medicijnen
Bedreigende factoren voor ouderen
- Immobiliteit en bedlegerigheid (→decubitus, cardiovasculair, obstipatie,
mictieproblemen, sensore deprivatie)
- Slechte voeding, dehydratie, gewichtsverlies
- Roken, alcohol en overgewicht
- Ongevallen
- Onderkoeling
- Eenzaamheid
- Gebrekkige alarmering
,Diurese = meer plassen
Viscositeit = stroperigheid van het bloed
Belangrijkste afwijkingen bij ouderen
- Gevolgen van arteriosclerose = vaatvernauwing (coronairlijden, hartfalen, perifere
arteriële insufficiëntie, CVA)
- Artrose van de wervelkolom, heupen en knieën met pijn, slechte mobiliteit →
spierzwakte en afhankelijkheid
- Osteoporose (=botontkalking), vooral bij vrouwen na de menopauze, met verhoogde
kans op fracturen, rugpijn en soms verminderde longfunctie door ingezakte wervels
met verkorting van de thorax
- Glucose-intolerantie / DM type 2
- COPD
- Infecties van luchtwegen / urinewegen
- Afwijkingen van het maag-darmkanaal
- Slechte visus en gehoor (=sociale handicap)
- Neurologische aandoeningen (CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie,
evenwichtsstoornissen, vallen)
- Delier, dementie, depressie
Geneesmiddelen bij ouderen
- Ouderen meestal gevoeliger voor medicijnen door:
o Gevoeligere receptoren
o Aantal receptoren is veranderd
, o Veranderde verhouding spieren, water/vet (minder lichaamswater, meer
lichaamsvet→ wateroplosbare medicijnen bereiken dan hogere concentraties)
o Geringere eiwitbinding
▪ Hoe minder albumine je hebt, hoe minder medicijn zich aan het eiwit
kan binden en hoe meer vrije concentratie medicijnen er dus voorkomt
o Afname nierfunctie
o Afname leverfunctie
- Geneesmiddelen voor elke aandoening combineren (sommige niet behandelen met
medicatie), letten op:
o Goede coördinatie verschillende artsen
o Zo min mogelijk
o Zo kort mogelijk
o Doseringsschema simpel, goede instructie
o Gemakkelijk toe te dienen
o Pillendoos/baxterrol gebruiken
o Effecten evalueren
Klinisch redeneren bij ouderen – H8
Visusproblematiek en hoorproblematiek horen onder de geriatric giants, want die
gezondheidsklachten geven een vertekend beeld van de realiteit en dat zorgt voor een
negatief effect op het dagelijks leven van ouderen.
80% van slechtziendheid en blindheid is te voorkomen. De WHO beschrijft 4 niveaus:
- Normale visus
- Matige visuele beperking low vision
- Ernstige visuele beperking
- Blindheid
De gezichtsscherpte kan vastgesteld worden m.b.v. de snellenkaart, anamnese of door een
oogzorgprofessional.
Blindheid = visus (gezichtsvermogen) van minder dan 0,05 (5%) in het beste oog met de
beste correctie, of een kijkhoek (gezichtsveld) van minder dan 10 graden
Slechtziendheid = visus van minder dan 0,3 (30%), maar beter dan of gelijk aan 0,05 (5%)
in het beste oog met de beste correctie, of een kijkhoek van minstens 10 graden, maar
minder dan 20 graden
, Slechthorendheid = verminderde waarneming van geluid en een verminderd verstaan van
spraak. Als je meer dan 90 dB niet meer hoort, ben je doof.
Oorzaken van ouderdomsdoofheid:
o Verminderde zuurstofvoorziening van de haarcellen in het binnenoor
o Degeneratie van haarcellen en andere structuren in het binnenoor
o Degeneratie van de gehoorzenuw
Oorzaken van gehoorverlies
Door een geleidingsstoornis Het geluid komt niet goed aan bij de
receptoren in het oor
Door een perceptiestoornis Het geluid wordt niet goed
waargenomen als gevolg van een
beschadiging van het slakkenhuis of de
gehoorzenuw
Gemengd gehoorverlies
