Popmuziek college 1: De romantische sensitiviteit van jongeren
Wortels popcultuur:
Romantiek
Geïndustrialiseerde samenleving maturity gap
Jeugdculturele verschijnselen
Jeugdige romantische sensitiviteit
Romantiek:
3 romantische helden
Held 1: göthe.
o 1774 voor het eerste de romantische sensitiviteit gepresenteerd
Held 2: Kurt Cobain. “It’s better to burn than to fade away”
Held 3: Amy Winehouse
Deze helden leven geheel vanuit hun gevoel. Zij weten hun gevoel goed duidelijk te
maken
Verlichting:
18e eeuw:
o Duitse landen
o Frederik II de Grote (1712-1786)
o
o Frederik II heeft harde opvoeding gehad, hield van muziek maar dat mocht
niet. Kreeg op 4-jarige leeftijd een kanon cadeau (ter illustratie).
o Frederik was geïnteresseerd in filosofie, muziek etc. maar kon zijn vader alleen
tevreden stellen door een goede generaal te zijn.
o Heeft dan ook grote delen van Pruisen veroverd.
1
,Principes verlichting:
Mens, niet God centraal principe.
De mens kan de aarde op een betere manier inrichten als ze hun eigen verstand
gebruiken.
Waardering verstand. Rationalisme
Ontplooing vrije individualiteit
Maakbaarheid geschiedenis, het is een proces dat wij zelf als mensen vorm kunnen
geven
Rationele, democratische staatsindeling hoort bij de verlichte ideeën.
Vorsten die de absolute macht hadden moeten de macht gaan delen met de opkomende
burgerij.
Verlichting Frederik II:
Had Voltaire aan zijn hof
Vrijheid van godsdienst (hoefde niet meer de godsdienst van de vorst te hebben).
Afschaffing lijfeigenschap. Tot ver in de 18e eeuw, waren er mensen die wel de baas
over hun eigen lichaam waren, maar niet vrij konden reizen omdat ze hoorden bij
bijvoorbeeld een vorst of rijke boer. Lijkt nog heel erg op slavernij (verschil is dat
deze mensen wel vrijheid van eigen lichaam hadden).
Minder censuur. Vrije pers.
Inspraak burgerij
Onafhankelijkheid rechterlijke macht
Niet corrupt ambtenapparaat. Sinds deze invoering staat het Duitse ambenarenapparaat
bekend als onschendbaar
Romantiek/verlichting:
Carl August von Saksen (1757-1828), probeerde als vorst Weimar als cultureel
centrum vorm te geven
Goethe, Herder, Schilder (zaten in Weimar)
Jena (andere stad in Saksen): Hegel, Fichte.
In Duitsland werden de moderne ideeën bediscussieerd.
Verlichting en Romantiek:
Kant: “Gebruik je verstand om onmondig te worden”
Herder: “de stem van het hart is doorslaggevend voor een verstandige beslissing”.
Herder zegt dus dat we niet alleen af moeten gaan van ons verstand, maar ook van ons
gevoel.
Dit leidt tot een tweesplitsing. Verlichting = verstand, romantiek = gevoel.
2
, Romantiek – bellettrie/cultuur
Christoph Kaufman (1753-1995): lang haar van zichzelf, ongebruikelijk. Vegetarië,
ondanks dat hij genoeg geld had om vlees te kopen: was een absurd idee. Dronk melk
(was toen tamelijk gevaarlijk) ipv bier. Reed rond op zijn witte paard en maakte wel
een ding van zichzelf. Zei dat hij nooit hoefde te slapen. Heeft nooit zelf iets
geschreven, maar had een vriend die toneelschrijver was.
Mensen in de 18e eeuw wasten zich gemiddeld 2 x per jaar. Droegen pruiken. En om
niet te stinken was er parfum.
Sturm und drang/Geniezeit. Voor het eerst werden creatievelingen gezien als genieën.
De kunstenaars als genie is een product van de romantiek.
Kaufman is belangrijk geweest voor de verspreiding van ideeën over de romantiek.
Goethe (1749-1832) was geïnspireerd door Kaufman.
Goethe komt uit een rijk koopmansgezin.
Publiceert op 25 jarige leeftijd een roman. Was toen niet heel gebruikelijk, je schreef
eerder poëzie. Roman: Die Leiden des jungen Werthers, gaat over Werther die
brieven schrijft aan een vriend, en hij verteld aan hem wat hij zoal heeft meegemaakt.
Werther ontmoet Lotte en wordt verliefd op haar, maar Lotte is al verloofd met Albert.
Lotte kiest voor Albert, hij was immers een goede man en had de zegen van haar
vader. Werther is erg verdrietig en gaat terug naar de stad om te werken. Daar wordt
hij echter nog ongelukkiger omdat hij zijn werk niet leuk vindt.
Gaat naar een feest waar de standen zijn gescheiden, Werther gaat naar het feest en
krijgt te horen van een oud vrouwtje dat hij daar niet hoord. Kritiek van Goethe op de
standen.
Werther moet toch zijn gevoel volgen en gaat terug naar Lotte. Hij uit zijn gevoel,
zingt zelfs voor haar. Maar Lotte doet wat de conventies van haar verwachten, dat ze
trouwt met Albert.
Werther gaat naar het huis van Lotte en vraagt aan haar vader of hij twee pistolen mag
lenen. Werther schrijft zijn afscheidsbrief en als de klok 12 slaat schiet hij zichzelf met
twee pistolen door het hoofd.
Dit boek van Goethe werd een instant “best-seller”
o Dit boek was vernieuwend omdat er tegen de conventies werd in gegaan.
Jongeren herkenden zich in het verhaal.
Die Leiden des jungen Werthers (kenmerken romantische sensitiviteit)
o Cultus gevoel, gevoel gaat boven verstand
o Cultus jeugd, Werther breekt met de conventies van zijn tijd en zet zich af
tegen een oudere garde. Jonge mensen denken en voelen dat ze een boodschap
hebben voor de maatschappij. Jonge generatie is de generatie met de nieuwe en
goede ideeën.
o Cultus natuur, Werther gaat steeds terug naar de natuur. Vrij vreemd voor die
tijd, want de natuur was ondergeschikt aan de mens, maar men was er ook
bang voor. Men gebruikte de natuur waar mogelijk. Werther houdt echter van
de natuur, schildert de cultuur etc. (denk aan Kaufman?)
o Cultus natuurlijkheid, Werther is een natuurlijk mens, draagt geen pruik, heeft
charisma. (denk aan Trump als romantiek en Clinton als verlichting)
o Cultus natuurlijke leider, charisme
3
