(Jaartallen hoef je niet te leren)
4.1
Wat is een pluriforme samenleving?
Nederland is lange tijd een pluriforme samenleving. Dit is een
samenleving waarin veel verschillen tussen mensen bestaan in
levensstijl, godsdienst en andere cultuurkenmerken. Met cultuur
bedoelen we alle waarden, normen, gewoonten en andere aangeleerde
kenmerken die de leden van een groep of samenleving met elkaar
gemeen hebben en als vanzelfsprekend beschouwen. Waarden en
normen zijn belangrijke cultuurkenmerken. Het is soms lastig om te
zeggen wat je eigen cultuur is omdat het een gewoonte is. Bij de
Nederlandse cultuur past directheid, gierigheid, 2 kerst- of
pinksterdagen, bitterballen of dodenherdenking.
De cultuur is relatief en verschilt dus per plaats en tijd. Er zijn
verschillende culturen binnen een land:
● Dominante cultuur, dit is de hoofdcultuur in een land, dus de
cultuur die een meerderheid in een land heeft.
● Subcultuur, binnen de dominante cultuur bestaan er talloze
subculturen, dit zijn dus de cultuurkenmerken die afwijken van de
dominante cultuur
4.2
Cultuur en identiteit
Een deel van de eigenschappen van iemand hebben zich ontwikkeld,
maar er is ook een groot deel dat aangeboren is. Socialisatie is het
proces waarbij iemand bewust en onbewust de waarden en normen en
andere cultuurkenmerken van de groep of groepen waar hij bij hoort,
aanleert. Dus dit is eigenlijk het proces waarbij cultuur overgedragen
wordt op generatie.
Socialisatie vindt plaats binnen verschillende gemeenschappen,
voorbeelden zijn je school, gezin, werk, vriendenkring of sportclubs. Dit
zijn allemaal voorbeelden van socialiserende instituties, groepen en
organisaties die specifieke waarden, normen en gewoonten overdragen.
Deze instituties leren je dus ook de gewoontes.
,Twee bijzondere socialiserende instituties zijn de media en de overheid.
De overheid zegt namelijk wat de waarden en normen zijn waar
iedereen zich aan moet houden. De media heeft grote invloed op het
denken en gedragen van mensen.
Socialisatie gaat door drie verschillende manieren:
● Imitatie, een kind doet het gedrag van mensen na met wie het kind
een sterke band heeft, denk bijvoorbeeld aan taalgebruik
● Informatie, door informatie leren mensen hoe ze zich moeten
gedragen, bijvoorbeeld regels in je gezin, sportclub of
geloofsgemeenschap. Het schoolreglement geeft veel informatie
over hoe je je hoort te gedragen binnen deze cultuur.
● Sociale controle, dit is de manier waarop mensen anderen
stimuleren of dwingen zich aan de geldende normen te houden.
Dit is dus bijvoorbeeld wanneer volwassen mensen tegen jou als
kind zeggen dat iets niet hoort zoals je het doet. Je hebt formele
en informele sociale controle, formele is wat er is afgesproken, dus
bijvoorbeeld door de politie en informeel is dus je ouders die je
ergens op aanspreken. Ook kun je positieve en negatieve sancties
hebben binnen de sociale controle. Een voorbeeld van negatieve
formele sanctie is een boete, informeel is aangesproken worden
op een racistische grap. Formele positieve sanctie is een diploma
krijgen, informele positieve sanctie is een compliment krijgen.
Uiteindelijk leidt de socialisatie tot internalisatie, dat wil zeggen dat
mensen zich waarden, normen en gewoonten eigen maken en zich
automatisch gedragen zoals hun omgeving van hen verwacht. Je
persoonlijke identiteit wordt dus ontwikkeld. Dit hangt samen met de
sociale identiteit, dat is het deel van je zelfbeeld dat is afgeleid van de
groepen en culturen waarmee je je verbonden voelt. Dat betekent dus
dat je bij persoonlijke identiteit ook hoort bij groep VWO’ers
4.3
Wij en zij
, Om de wereld overzichtelijk te maken en om snel betekenis te geven
aan wat je ziet heeft je brein allerlei hokjes aangemaakt waarin je
automatisch mensen, voorwerpen of situaties plaatst. Dit noemen we
categoriseren of hokjesdenken.
Al die hokjes die gedurende je leven in je brein aangelegd worden, zijn
ze voor een belangrijk deel gebaseerd op stereotypen. Dat is een
vaststaand beeld van een groep mensen die je allemaal hetzelfde
kenmerk of dezelfde kenmerken toeschrijft. Vooroordelen zijn vaak
gebaseerd op stereotypen. Je koppelt dan een eigenschap van
stereotypen bij een persoon. Het is dus een mening over iemand vormen
zonder dat je diegene kent. Het verschil tussen vooroordelen en
stereotypen is dus dat vooroordelen over een persoon gaat en is
gebaseerd op stereotypen, en stereotypen over een groep gaat.
Soms kunnen deze twee dingen leiden tot discriminatie, dit is het
ongelijk behandelen van individuen of groepen op grond van kenmerken
die in de gegeven situatie niet van belang zijn. Je kunt discrimineren op
geloof, uiterlijk, politieke overtuiging en nog meer. Een voorbeeld wat
discriminatie is, is het niet toelaten van een Surinaams meisje bij de
sportclub, ook al is er gewoon ruimte. Een voorbeeld wat geen
discriminatie is, is het niet toelaten van een dreigende Turkse jongen bij
de sportclub, bij een sportclub kan het namelijk wel van belang zijn wat
de omgang van de jongen is met anderen.
Bij het voorbeeld van het Surinaamse meisje zou je kunnen spreken van
bewuste discriminatie omdat het echt gaat om het buitensluiten van
haar. Maar als een restaurant bijvoorbeeld geen invalidentoilet heeft,
dan kun je spreken over onbewuste discriminatie omdat ze hier
simpelweg gewoon vergeten zijn/geen rekening mee hadden gehouden.
Racisme gaat over het indelen van de mensheid in rassen, waarbij de
ene ras beter wordt gevonden dan de andere. Maar tegenwoordig
gebruiken we het ook voor andere dingen, racisme wordt bijvoorbeeld
ook gebruikt als kwetsende en vernederende uitspraken over of
discriminatie van mensen op basis van huidskleur of afkomst. Dit kan
ook bewust/onbewust zijn. Institutioneel racisme is wanneer ongelijke
behandeling op grond van huidskleur en afkomst is vastgelegd in regels
en procedures van organisaties. Denk bijvoorbeeld aan etnisch
