Aantekeningen van het vak persoonlijkheidspsychologie van het eerste jaar psychologie. Voor mij was dit genoeg om te leren en ik heb hier zelf een 8.1 mee gehaald
Hoorcollege 1
Intra-individueel betekend binnen een persoon, hoe persoonlijkheid veranderd. Interindividueel
betekend persoonlijkheidsverschillen tussen mensen.
Persoonlijkheid en persoonlijkheidstrekken
Persoonlijkheid beschrijft een grote verscheidenheid aan inter-individuele verschillen tussen mensen:
Het huidige dominante perspectief op persoonlijkheid richt zich op eigenschappen of
persoonlijkheidstrekken: relatief stabiele kenmerken die ons gedrag, emoties en denkpatronen
beïnvloeden.
Persoonlijkheid gedefinieerd
Persoonlijkheid is de verzameling van psychologische kenmerken (of
trekken) en psychologische mechanismen die een individu typeren, die
op een relatief duurzame manier georganiseerd zijn, en die de
interactie van een persoon met - en diens aanpassing aan - de
intrapsychische, fysieke en sociale omgeving beïnvloeden. (Larsen &
Buss, 2001)
• Psychologische kenmerken → hoe je gemiddeld bent(denken, voelen, handelen van een
persoon). Je bent niet altijd zo, maar in de meeste situaties. Kenmerken die beschrijven hoe
mensen van elkaar verschillen
• Psychologische mechanismen → je hebt bepaalde input uit de omgeving, dan een
beslissingsregel ( je persoonlijkheid), dan is de output anders gebaseerd op welke
persoonlijkheidstrek je hebt.
• Georganiseerd → persoonlijkheidskenmerken zijn op een bepaalde manier georganiseerd
binnen jezelf. Je bent vaak vriendelijk en aardig. Kenmerken hangen soms samen. Het kan
zijn dat deze kenmerken dezelfde biologische of omgevingsoorzaak hebben.
• Relatief duurzame manier → persoonlijkheid draag je mee en verdwijnt niet zomaar. Het is
niet altijd stabiel maar wel op korte termijn. Je draagt het mee naar verschillende situaties en
over lange tijd.
, • Interactie → kenmerken hebben invloed op hoe jouw leven wordt vormgegeven. Kenmerken
en mechanismen beïnvloeden hoe we denken, handelen, voelen en hoe ons leven
ontwikkeld.
• Beinvloeden → hoe we de wereld zien wordt beinvloed door persoonlijkheid. Selectie is de
keuzes die we maken in het leven, persoonlijkheid. Evocatie is het onbewust uitlokken van
reacties bij andere met jouw persoonlijkheid. Manipulatie is evocatie maar dan opzettelijk.
Persoonlijkheid beïnvloedt de perceptie op de omgeving. Het beïnvloedt de selectie: de
manier waarop we situaties voor onszelf uitkiezen. Het beïnvloedt evocatie: de reacties die
we bij andere teweegbrengen. Ook beïnvloedt het manipulatie, manieren waarop we
opzettelijk andere proberen te beïnvloeden.
• Aanpassing → hoe je omgaat met de uitdagingen en problemen van het leven. Een centraal
kenmerk van persoonlijkheid is aanpassingsvermogen: doelen bereiken, ermee omgaan, zich
aanpassen en omgaan met uitdagingen en problemen van het leven. Intrapsychische
omgeving: in de geest bijvoorbeeld herinneringen, dromen, verlangens → biedt ook een
context voor het begrijpen van persoonlijkheid.
3 doelen en niveaus van persoonlijkheidsonderzoek
1. Beschrijven:
Hoe verschillen mensen van elkaar? Hoe kunnen we persoonlijkheid organiseren?
2. Uitleggen:
Waar komen persoonlijkheidsverschillen vandaan? Hoe beïnvloedt het
cognities/emoties/ gedrag
3. Toepassen :
Wat zijn de gevolgen(levensuitkomsten) en hoe kunnen we die kennis
gebruiken(selectie)
niveaus
1. De menselijke natuur → wat wij als menselijk ras met elkaar delen. Dit is dus voor iedereen
gelijk. Nomothetische benadering. Hierbij komen vaak cijfers kijken.
Alle mensen hebben een persoonlijkheid. Alle mensen hebben in hoge of hele lage vorm de big
five trekken.
2. Individuele/ groepsverschillen → wat groepen met elkaar delen. Je maakt hier nog steeds een
vergelijking. Nomothetische benadering. Hierbij komen vaak cijfers kijken.
Psychologie studenten zijn nieuwsgieriger dan niet psychologie studenten.
3. Individuele uniekheid → wat jou specifiek uniek maakt, zoals geen ander. Hierbij hoort
idiografische benadering. Een voorbeeld hierbij is een gevalsstudie. Dit gaat dus over een
persoon.
Unieke uiting van extraversie in het dagelijks leven.
Ideografische benadering betekend uniek
, Trek beschrijvende adjectieven: woorden die persoonlijkheidstrekken beschrijven,
eigenschappen die kenmerkend zijn voor die persoon en relatief duurzaam over tijd zijn, worden
trekken beschrijvende adjectieven ( bijvoeglijke naamwoorden) genoemd.
We beschrijven personen in typen en labels. In realiteit zijn persoonlijkheidstrekken veel meer
genuanceerd.
Hoe we over persoonlijkheid praten de realiteit
Je hebt ditzelfde probleem met multidimensionale types , zoals het myers- Briggs- typen (ESFP)
Persoonlijkheidstrekken verschillen tussen mensen, zijn continu en normaal verdeeld.
Hoeveel eigenschappen zijn er nodig om persoonlijkheid te beschrijven?
Er zijn tot wel 5000 persoonlijkheid beschrijvende bijvoeglijknaamwoorden in de meeste talen.
Theoretische benadering bestaat het langst. Op basis van theorie worden belangrijke eigenschappen
geïdentificeerd, beschreven, gestructureerd en gemeten. Bijvoorbeeld relaties in je jeugd.
Theoretische benaderingen zijn nooit helemaal gebaseerd op gedachtes. Er zit altijd wel een
benadering of studie of observatie achter. Grote verschillen in kwaliteit van theorieën, die de
kwaliteit van de taxonomie beïnvloeden. Er wordt soms een te grote nadruk gelegd op te kleine
verschillen, die niet eens relevant is in het echte leven.
Externe benadering
Begint met een groot aantal items en vragen. Je probeert zoveel mogelijk te vragen en maakt niet
echt een selectie.
Criterium groep: van deze groep is bekend dat ze hoog scoren op een eigenschap.
Controle groep: mensen met lagere scores op deze eigenschappen.
Vervolgens laat je vragen afnemen aan deze mensen.
Niet theoretisch, want je vergelijkt 2 groepen.
Inhoud van deze items wordt als minder belangrijk gezien
Lexicale benadering’
Begint met een lexicale hypothese: alle belangrijke individuele verschillen zijn in de loop van de tijd
gecodeerd in de natuurlijke taal. Trek termen zijn belangrijk voor mensen in de communicatie met
anderen.
Twee criteria voor identificeren van belangrijke kenmerken:
1. Synoniemfrequentie → Ze hebben gekeken naar synoniemen die dezelfde
persoonlijkheidstrek beschrijven. Als een woord maar één keer voorkomt is het niet
belangrijk. Als er veel synoniemen voor zijn is het woord belangrijker.
2. Er is gekeken naar interculturele universaliteit: hoe belangrijker een individueel verschil hoe
meer talen er een term voor zullen hebben.
Je verzamelt een grote hoeveelheid persoonlijkheid beschrijvende gegevens en zoekt patronen
met bijvoorbeeld correlaties en factoren.
1. Verzamel persoonlijkheid beschrijvende adjectieven uit een woordenboek
2. Verminder het aantal tot een meetbare hoeveelheid( verwijder synoniemen, zeldzame,
ingewikkelde woorden)
3. Verzamel zelfrapportage gegevens over bijvoeglijk naamwoorden
4. Analyseer antwoordpatronen ( correlaties) met factor analyse: een multivariate statistische
techniek die voor een groot aantal geobserveerde variabelen een kleiner aantal
achterliggende variabelen identificeert
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper delanakroon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,95. Je zit daarna nergens aan vast.
