Schuldenproblematiek natuurlijke personen
Week 1: h1 en h2
De praktijk:
o 1900 bewindvoerders: bewindvoerder helpt hoe je met je schulden om moet gaan
o HBO-functie: wordt vaak gevraagd om mensen met schulden te helpen
o Verschuiving van faillissementen naar bewindvoering
o Probleem: malafide bewindvoerders: kantoren die snel geld denken te verdienen
o Mensen die met schulden bezig zijn: deurwaarders, bewindvoerderskantoren,
rechtbanken, gemeenten, incassobureaus. Ook is er behoefte aan goed geschoolde
HBO-juristen
Schuld = persoonlijke verplichting tot betaling van een geldsom
iedere volwassene maakt schulden
Betalingsachterstand = in verzuim zijn met het betalen van een opeisbare vordering
= niet op tijd betalen, te laat betalen of niet betalen
- Hoeft niet direct problemen op te roepen
- Oorzaken bijvoorbeeld:
- Hoge vaste lasten
- Inkomensdaling
- Hoge zorgkosten
- Terugbetalen toeslagen
- Nonchalance
Risicovolle schulden = betalingsachterstanden zijn ontstaan uit financiële redenen
Er is sprake van als een huishouden voldoet aan één of meer van de volgende
indicatoren:
o Meer dan drie soorten achterstallige rekeningen
o Een of meer achterstallige rekeningen in de categorieën hypotheek, huur,
elektriciteit, gas, water, ziektekostenverzekering, afbetaling van leningen of
aflossingsregelingen
allemaal noodzakelijke schulden
o Totale omvang van de achterstallige rekeningen bedraagt meer dan €500
o Leden van het huishouden staan minimaal één keer per maand rood voor meer dan
€500
o Er is een creditcardschuld van meer dan €500
zijn meestal zelfstandig op te lossen door:
- Bezuinigen
- Afspraken met schuldeisers
- Meer werken
- Eventueel hulp inroepen van een budgetcoach
Problematische schulden = ernstige schulden die niet meer zelfstandig op te lossen zijn
, o Inkomsten zijn lager dan het bedrag dat afgelost moet worden op openstaande
schulden
o Kan leiden tot grote problemen:
- Huisuitzetting
- Afsluiting gas, water en elektriciteit
- Stopzetten zorgverzekering
o Opties:
- Afspraken met schuldeisers
- Onderbewindstelling
- Schuldhulpverleningen gaat via de gemeente
- Schuldregeling: 3 jaar rondkomen van een bedrag gelijk aan 90% van de
bijstandsnorm, wat na afloop van de 3 jaar niet is betaald wordt
kwijtgescholden
- WSNP: wettelijke traject
Het onderscheid tussen problematische en risicovolle schulden is belangrijk voor de
oplossingsmogelijkheden. In beide gevallen kom je in aanmerking voor schuldhulpverlening.
Alleen als de situatie problematisch is, komt het huishouden in aanmerking voor
schuldregeling met kwijtschelding, bij risicovolle schulden wordt verwacht dat de
schuldenlast volledig wordt terugbetaald.
Soorten schulden
o Overlevingsschulden = laag inkomen waardoor er geen reserves zijn voor
onvoorziene uitgaven. Om deze onvoorziene uitgaven toch te kunnen doen, kan bijv.
de huur en energierekening niet betaald worden.
o Compensatieschulden = enigszins laag inkomen, kunnen de vaste lasten wel betalen,
maar schaffen goederen aan die niet binnen hun budget passen
- Goederen op afbetaling
- Roodstaan, creditcard, telefoonlening
o Aanpassingsschulden = plotselinge stijging van de vaste lasten of inkomensdaling.
Hierdoor moet het uitgavenpatroon worden aangepast, maar dat lukt vaak niet zo
snel.
- Verkoop van een tweede en derde auto
- Minder vaak op vakantie en uiteten
- Afsluiten gas, water of elektriciteit
- Stopzetten zorgverzekering
o Overbestedingsschulden = consequent te veel uitgeven. Dit kan komen door een
verslaving, onvermogen om administratie op orde te houden, verstandelijke
beperking, druk van de omgeving of marketing
o Bureaucratische schulden = onvermogen om zaken met de overheid goed te regelen.
Dit kan komen door bijvoorbeeld onvoldoende leesvaardigheid of
computervaardigheid.
- Boetes voor te laat indienen belastingaangifte
- Toeslagen belastingdienst
- UWV of DUO te laat doorgeven
vaak heeft iemand een combinatie van meerdere soorten schulden
, veel verschillende factoren liggen ten grondslag aan de schuldenproblematiek
Negatieve effecten van schulden:
Relatie schulden en uitkering:
o Problematiek is het grootst bij mensen met een bijstandsuitkering;
o Belemmering om werk te vinden, impact op gedrag van werknemers èn werkgevers;
o Leidt vaak tot stress, maatregel, boete en dus meer schulden
Relatie schulden en werk:
o Ziekteverzuim hoger, arbeidsproductiviteit lager;
o Tijdelijke contracten (soms) niet verlengd
Relatie schulden en sociaal netwerk:
o Negatief effect op sociaal netwerk, vrienden en geliefden trekken zich terug, dit heeft
negatief op sociaal welzijn;
o Leidt vaak ook tot psychische problemen
Relatie schulden en gezondheid:
o Veel indicaties dat problematische schulden leiden tot gezondheidsklachten;
o Gezondheidsklachten kunnen ook leiden tot problematische schulden, denk aan
eigen risico, niet vergoede kosten en het niet verlengen van arbeidsovereenkomsten
Tot slot:
o Schulden hoeven geen problemen op te leveren
o 20% van alle Nederlandse huishoudens heeft problematische schulden
o Juridische opties om die op te lossen zijn bewind, gemeentelijke schuldhulpverlening
en WSNP
o Oorzaak van het ontstaan van schulden is zeer divers
o Problematische schulden leiden tot veel meer uitdagingen dan alleen juridische
