Hoorcollege 1 - H1
Organisatiegedrag; de studie van wat mensen denken, voelen en doen in en
rondom organisaties.
Organisatiepsychologie bestudeert menselijk gedrag in de context van
arbeidsorganisaties
Niveaus:
- Individu
- Interpersoonlijk
- Team
- Organisatie
3 perspectieven op effectiviteit van organisaties
1. Open systemen-perspectief
- Organisaties zijn complexe systemen die ‘leven’ binnen hun externe
omgeving en hier afhankelijk van zijn
- Oorspronkelijk gericht op fysieke hulpbronnen
- Niet alle organisaties kunnen goed meebewegen met hun externe
omgeving
2. Human capital-perspectief
- Versterkt de organisatie menselijk kapitaal:
- Kennis
- Vaardigheden, competenties, talenten
- Creativiteit
- Motivatie, tevredenheid, commitment, bevlogenheid versterken
- Risico op burnout, uitval, vertrek minderen
High-performance work practices
- Uitvoeringspraktijken die de meeste waarde halen uit menselijk
kapitaal
- Gerelateerd aan succesvolle organisaties
- Creëert een context waarin werknemers bereid zijn extra inspanning te
leveren
- Bekritiseerd vanwege sterke focus op aandeelhouders en wensen
klanten, ten koste van werknemers
- HPWP lijkt ten koste te gaan van welzijn werknemers, gerelateerd aan
taakeisen, en gerelateerd aan emotionele uitputting
- Belangrijke HPWPs:
Inspraak
Autonomie
Ontwikkeling van competenties
, Beloning van prestaties en competenties
-> aangeraden wordt om practices te bundelen
3. Belanghebbenden-perspectief
Stakeholders: individuen, groepen en andere betrokken partijen die invloed
hebben op, of beïnvloed worden door doelen en handelen van organisatie.
Ethiek:
- Maatschappelijk verantwoord ondernemen
- Gevolgen voor samenleving en milieu gaan verder dan financiële
belangen en wettelijke verplichtingen
- Contract van organisatie met samenleving
Actuele uitdagingen voor organisaties
1. Technologische veranderingen
- Razendsnelle veranderingen
- Nieuwe samenwerkingsvormen
- Nieuwe veiligheidsrisico’s
- Block chain technologie
- Robotisering
Gevolgen technologische veranderingen
- Onenigheid wetenschap en experts over gevolgen
- Veel baanverlies
- Winst platform kapitalisme naar kleine groep
- Minder saai en smerig werk?
- Nieuwe banen zoals dronepiloot
- Baanpolarisatie
- Vraagt veel denkkracht en creativiteit van mensen
- Baanonzekerheid, technostress
2. Globalisering
- Economische, sociale en culturele verbondenheid met
personen/organisaties in andere delen van de wereld
- Effecten op organisaties
- Grotere markt, lagere kosten, meer innovatie
- Meer diversiteit
- Toenemende intensivering werk (“24/7”)
- Out-sourcing naar lagelonenlanden, outsourcing is het inschakelen van
een derde persoon of organisatie van buiten uw bedrijf, zowel lokaal
als internationaal, om bepaalde zakelijke activiteiten voor u uit te
voeren.
, 3. Veranderingen in arbeidsverhoudingen
- Tijdelijke contracten, oproepkrachten, detachering (uitlenen van
werknemers aan derde partij)
- Gedwongen of vrijwillig freelance werk
Gevolgen veranderingen arbeidsverhoudingen
- Minder baanzekerheid
- Baanonzekerheid tast welzijn aan; geestelijke gezondheid, angstklachten,
zelfwaardering, somatische gevolgen, alcoholgebruik
- Ook langetermijneffecten
4. Werk-privé-integratie
- Integreren van verschillende rollen in werk en privéleven
- Voorkomen van conflicten tussen rollen
- Term vervangt concept werk-privébalans
- Werk-privé verrijking
- Meeste mensen ervaren werk-privéconflict
Hoe managen mensen werk/privé?
Separators:
- Strikte scheiding werk-privé
- Beantwoorden geen werkmail tijdens weekend
- Sturen geen appjes naar huis tijdens werkuren
Integrators:
- Werk-privé loopt door elkaar
- Gedurende de dag, volgen werk en privé taken elkaar af
- Tijdens zorg voor de kinderen nog even snel werk afmaken
Voor en nadelen separators:
Voor:
- Duidelijke rollen
- Minder kans op afleiding van andere rollen
Na:
- Minder flexibel
- Meer moeite om snel te switchen tussen rollen
Voor en nadelen integrators:
Voor:
- Meer flexibiliteit
- Makkelijk switchen tussen rollen
Na:
- Rollen vervagen
- Grotere kans op afleidingen van andere rollen
, - Vereist meer van mensen, zoals time management skills en zelf kunnen
beginnen
Integrators -> separators
Integrators ervaren meer werk-privéconflict, meer privé-werkconflict, ervaren meer
psychological distress. Minder work-schedule fit, minder time adequacy
5. Telewerken
- Sinds corona sterk toegenomen
- Uitdagingen:
- Sociaal isolement
- Interrupties door familie
- Zelfmanagement
- Scheiden prive en werk
- Lagere teamcohesie
- Zwakkere organisatie structuur
- Ergonomisch sub-optimale werkplekken
- Technostress
Corona
Naast uitdagingen van thuiswerken:
- Overbelasting bepaalde sectoren
- Groei in bepaalde sectoren
- Wegvallen inkomsten bepaalde sectoren
- Faillissementen, reorganisaties
-> baanonzekerheid, stress, angst, depressiviteit, burn out, verslavingsgedrag etc.\
6. Toename diversiteit werknemers
- Surface-level vs deep-level diversiteit
- Economische noodzaak
- Maatschappelijk noodzaak/plicht: participatie in samenleving
bevorderen
Implicaties diversiteit
- Kan resulteren in meer kennis, betere beslissingen, betere resultaten
- Betere representative richting medewerkers en klanten/cliënten
- Uitdagingen moeten wel gemanaged worden
- Inclusiviteitsklimaat: vermogen van een organisatie om een cultuur te
scheppen waarin elke werknemer zich thuis en gewaardeerd voelt
Hoorcollege 2 - Werving & Selectie