Hoorcolleges Psychologie als Wetenschap (202000053)
Jaar 2022-2023
Inhoudsopgave
Week 1 ........................................................................................................................................................... 2
Hoorcollege 1: Introduc0e .................................................................................................................................. 2
Hoorcollege 2: Wetenschapsfilosofie .................................................................................................................. 5
Hoorcollege 3: De replica0ecrisis en de geschiedenis van methodologische uitdagingen ................................ 10
Week 2 ......................................................................................................................................................... 19
Hoorcollege 4: Bias en het meten van psychologische concepten .................................................................... 19
Week 3 ......................................................................................................................................................... 24
Hoorcollege 5: Testgebruik in wetenschap en prak0jk...................................................................................... 24
Hoorcollege 6: Psychologie en de maatschappij ............................................................................................... 27
Week 4 ......................................................................................................................................................... 30
Hoorcollege 7: uitdagingen en oplossingen voor de psychologie ..................................................................... 30
Week 5 ......................................................................................................................................................... 33
Hoorcollege 8: betrouwbaarheid en validiteit (TesNheorie) ............................................................................. 33
Hoorcollege 9: Factor analyse (TesNheorie) ...................................................................................................... 40
Week 6 ......................................................................................................................................................... 46
Hoorcollege 10: Itemanalyse en transforma0es (TesNheorie) .......................................................................... 46
Week 7 ......................................................................................................................................................... 51
Hoorcollege 11: TesNheorie Signaal-detec0e theorie ....................................................................................... 51
Week 8 ......................................................................................................................................................... 55
Hoorcollege 12: tesNheorie item-responstheorie ............................................................................................. 55
, 2
Week 1
Hoorcollege 1: Introductie
‘Wat is waar?’
Alle informa,e hee. invloed op hoe wij denken en doen.
Wij zijn mensen met een verleden en dat kleurt hoe wij
de informa,e zien en interpreteren, maar ook mensen
met een toekomst en bepaalde ambi,es. Deze doelen en
ambi,es kunnen invloed hebben op hoe je omgaat met
informa,e.
In de wetenschap is het belangrijk om kri,sch en
construc,ef te denken.
- Niet alleen kunnen analyseren dit is ‘slecht’,
- Maar ook: hoe had ik dit zelf beter gedaan?
Wetenschap verbeteren
Huidige staat: beperkt transparant, beperkt reproduceerbaar, laag replica,e succes, onvoldoende
diversiteit, focus op individu
Toekoms,ge staat, waar we graag willen zijn: volledig transparant, meer reproduceerbaar, hoger
replica,e succes, voldoende diversiteit, focus op teams.
Transparant: het onderzoeksproces is stap voor stap helder en volledig beschreven.
Reproduceerbaar: het onderzoek (of een deel ervan) kan nog een keer uitgevoerd worden zoals dit
eerder ook gebeurd is.
Replica:e: een studie vindt hetzelfde resultaat als een eerdere studie.
- Publica,e bias: reviewer bias en file-drawering
- Vertekende onderzoeksprak,jken: P-hacking en HARKing
Vragen, verklaren, begrijpen
Onderzoekssoorten:
- Descrip:ef: observa,es documenteren zonder rela,es tussen variabelen te analyseren;
o Voorbeeld: Kevers verzamelen, deze is zo groot en hee. deze kleur (alleen
beschrijven).
- Explora:ef: rela,es tussen variabelen analyseren, maar niet hypotheses toetsen;
o Voorbeeld: Kijken naar rela,e, hangt de grooSe van de kever samen met hoeveelheid
regen in een bepaald gebied?
- Confirma:ef: hypotheses toetsen.
o Voorbeeld: kijken naar een duidelijke hypothese: ‘Als er meer regen valt, dan zijn
kevers groter’.
, 3
Theorie datacyclus >>>>>
Theorie is meer dan alleen hypotheses
Theorie: een set van hypothesen die aan
elkaar gerelateerd zijn. Theorie is de
puzzel die een beeld gee. en de
samenhang tussen hypothesen
weergee..
In onderzoek: ga je geen hele theorie
toetsen, maar een aantal hypothesen die
onderdeel zijn van een theorie.
Genereren van hypotheses (manieren
om hypothesen te toetsen):
- Introspec,eve zelfanalyse;
- Opmerken van patronen;
- Opmerken van (onverwachte) uitzonderingen van patronen;
- Bestaande theorie toepassen op nieuwe fenomen.
Er zijn heel veel theorieën in de psychologie en sommige zijn onduidelijk, dit zorgt voor bias:
- Concepten niet helder gedefinieerd;
- Rela,es tussen concepten niet expliciet;
- Niet duidelijk welke voorspellingen volgen;
- Allerlei patronen in data accommoderen.
Ambiguïteit kan leiden tot bijna elk patroon in de data dat je je kan voorstellen, hierdoor is
ambiguïteit onwenselijk in de wetenschap, als we hypotheses willen toetsen. Een ambigu verbaal
statement kan leiden tot heel veel verschillende patronen in de data, a\ankelijk van hoe je het
specificeert.
- Dus is het belangrijk om specifiek te zijn.
Formele theorie: theorieën die heel specifiek geformuleerd zijn
Verbale theorie: is op basis van taal/woorden en woorden kennen veel ambiguïteit (taal = ambigu).
Strategische ambiguïteit: je kunt een ambigu statement doen en wat je ook vindt kun je de data
interpreteren als passend bij je theorie
Of: het gebruik van theore:sche ambiguïteit t.b.v. persoonlijke belangen en doelen: staat open voor
meerdere interpreta,es.
Hoe transparanter je bent, hoe kwetsbaarder je wordt. In de wetenschap wil je juist niet kwetsbaar
zijn.
Theory stretching (het strekken van een theorie): data op een bepaalde manier zien (bias), zodat het
over een komt met de theorie. Ook wel ‘stretching tot cover the data’, en dan steunt de data opeens
de theorie.
Post-hoc precision: als je vindt dat de data wel binnen de ‘ini,al claim, ook wel theorie’ valt, maar
alleen maar in een heel klein stukje van die claim.
, 4
Ambiguïteit schept flexibiliteit, hiermee kun je:
- Zwakheden verbergen;
- Ontkennen specifieke interpreta,es;
- Accommoderen onverwachte data;
- Projecteren door zelf en anderen, op de theorie.
Flexibiliteit wordt soms beloond, in vakblad en subsidie ‘review processes’
- Illusie van consistente steun voor theorie;
- Illusie van cumula,eve kennis construc,e;
- Illusie van genera,ef onderzoeksprogramma.
Psychologie als wetenschap
Psychologie is de wetenschappelijke studie van het brein, cogni,e en gedrag
- Brein: structuur en func,oneren van hersenen;
- Cogni:e: informa,everwerking (waarneming, gedachten, emo,es, gevoelens, etc.);
- Gedrag: alle ac,es van het lichaam (lopen, blozen, pupilveranderingen, hartslag).
Zijn allemaal dingen waar mensen intuï,es over hebben (o.b.v. wat ze hebben gehoord of gezien)
- Soms heel sterk;
- Soms opposites aSract;
- Soms together aSract.
Theorie: een set van onderling verbonden claims die toetsbaar is (deels of geheel).
Hypothese: een claim over de rela,e tussen constructen die volgt uit een theorie.
- Variabelen: observa,es die verschillende waarden kunnen aannemen.
Voorspelling: een verwacht patroon van data in studieopzet (o.b.v. hypothese).
- Data: documenta,e van observa,es.
Als wetenschapper wil je je op een scep,sche manier (ra,oneel) je weerhouden tot data (tot claims)
en dat analyseren.
Maatschappelijk belang
Leiders moeten hun overtuigingen publiekelijk kunnen aanpassen o.b.v. nieuw bewijs, om hiermee
beleid te verbeteren.
Mensen moeten begrijpen dat schadngen niet perfect zijn, maar (vaak) zeer waardevol, om
vertrouwen in wetenschap te behouden.
Diversiteit en inclusie
= hoe wij de wetenschap willen verbeteren.
Diversiteit: her erkennen, respecteren en waarderen van verschillen tussen mensen.
Inclusie: een gemeenschap waar iedereen zich gewaardeerd en thuis voelt.
Een van de manieren waarop veel wetenschap niet divers en inclusief zijn (een manier waar veel
mensen zich niet van bewust zijn), is bijvoorbeeld ‘wat wordt er afgebeeld op de slides?’,
wetenschapper wordt al,jd afgebeeld als man.
