Ontwikkelingspsychologie samenvatting
LCC Hoofdstukken:
Chapter 1 The Study of Human Development
Chapter 2 Biocultural Foundations
Chapter 3 Prenatal Development and Birth
Chapter 4 The First 3 Months
Chapter 5 Physical and Cognitive Development in Infancy
Chapter 6 Social and Emotional Development in Infancy
Chapter 7 Language Acquisition
Chapter 8 Physical and Cognitive Development in Early Childhood
Chapter 9 Social and Emotional Development in Early Childhood
Chapter 11 Physical and Cognitive Development in Middle Childhood
Chapter 13 Social and Emotional Development in Middle Childhood
Chapter 14 Physical and Cognitive Development in Adolescence
Chapter 15 Social and Emotional Development in Adolescence
College 1: Inleiding Ontwikkelingspsychologie
LCC Ch.1: The Study of Human Development
Developmental science
Ontwikkelingswetenschap (developmental science)
Ontwikkelingswetenschap= de studie van de ontwikkeling van de mens die zich richt op lichamelijk,
cognitief, emotioneel en sociaal gebied. Het heeft twee doelen:
1. Begrijpen hoe biologische en culturele processen complexe menselijke ontwikkeling beïnvloeden.
2. Ontwikkelen van effectieve manieren om welzijn en gezondheid van kinderen te waarborgen.
➔ De studie wordt steeds meer interdisciplinair (biologie, sociologie, etc.) en internationaal
(invloed cultuur).
Perioden van ontwikkeling:
Perioden Leeftijd vanaf
Prenatale periode (Prenatal period) Conceptie
Babytijd (Infancy) Geboorte (tot 2-2,5 jaar)
Vroege kindertijd (Early childhood) Ong. 24-30 maanden
Kindertijd (Middle childhood) Ong. 5-7 jaar
Adolescentie (Adolescence) Ong. 11-12 jaar (tot 18-20 jaar)
➔ Elke periode wordt gekenmerkt door grote veranderingen in het kinderlichaam en in hoe
kinderen denken, voelen en met andere omgaan.
➔ Elk wordt ook gekenmerkt door significante veranderingen in de manier waarop kinderen
worden behandeld door leden van hun samenleving als gevolg van culturele aannames en
verwachtingen over wat kinderen op verschillende leeftijden (zouden moeten) kunnen/doen.
Domeinen van ontwikkeling of belangrijke ontwikkelingsgebieden:
, Ontwikkelingspsychologie samenvatting
- Lichamelijk, zoals motorische ontwikkeling en hersenontwikkeling.
- Cognitief, zoals leren van taal, logisch redeneren.
- Emotioneel, zoals zelfregulatie ontwikkelen.
- Sociaal, zoals aangaan van relaties.
Contexten van ontwikkeling:
De ontwikkeling van kinderen wordt diepgaand gevormd door de context waarin ze leven,
waaronder fysieke omgevingen, culturele normen en waarden, gezinnen en leeftijdsgenoten,
buurten en gemeenschappen en instellingen zoals scholen en overheden.
- Historische context:
20e eeuw: Speeltuin gebruikt voor motorische ontwikkeling van kinderen te stimuleren.
21e eeuw (2014): Speeltuinen gebruikt om creativiteit en sociale ontwikkeling te stimuleren.
2018 (Artikel UK): Speeltuinen gebruikt om kinderen weerbaarder en zelfstandiger te maken
(d.m.v. hoger risico: modderpoel, schommel aan band, gereedschapszaken).
Wat voor effect de context heeft op de ontwikkelingsdomeinen wordt onderzocht door kinderen uit
verschillende contexten te vergelijken.
Children, Society, and Science
Historische overtuigingen over kinderen en kinderen (verschillen per historisch tijdperk)
Middeleeuwen (476-1453): miniatuurvolwassenen
Philippe Arieś schreef het boek Centuries of Childhood over hoe kinderen werden afgebeeld in kunst.
Hij ondervond dat kinderen werden gezien als miniatuurvolwassenen.
Preformationisme: de overtuiging dat volwassen capaciteiten, verlangens, interesses en emoties
aanwezig zijn in de vroege kindertijd, bijv. geen onderwijs, geen speciaal speelgoed en vaak alleen.
➔ Door de ontdekking van de microscoop werd dit idee versterkt, want vergroten van sperma
zorgde ervoor dat het beeld werd gecreëerd dat elke zaadcel een miniatuurpersoon bevatte.
Voor de 16e eeuw is weinig gerapporteerd over de sociale overtuigingen over kinderen, deze
proberen onderzoekers te achterhalen d.m.v. analyse van portretten uit die tijd. Rapporten van
lijkschouwers is de enige rapportage uit die tijd, deze laten kritiek zien op het feit dat baby’s lange
tijden zonder toezicht achter werden gelaten. Ook is er overheidsdocumentatie gevonden die wetten
over kinderbescherming toonden, dit spreekt de opvatting over miniatuurvolwassenen (licht) tegen.
Protestantse hervorming (16e eeuw): zondige wezens
Kinderen worden gezien als zondige wezens, wiens ongehoorzame daden een harde behandeling
vereisten → puritanisme (persoonlijke relatie met God en het geloof).
Zonden konden niet zomaar worden weggewassen, zoals in de Middeleeuwen werd gedacht, dit was
alleen mogelijk door gehoorzamen aan autoriteit. Gevolg: strengere opvoedingspraktijken.
➔ Deze ideeën bleven nog honderden jaren bestaan, ontdekte Martha Wolfenstein. Begin 1900:
kinderen hebben een zondevol en rebelse natuur; masturbatie en duimzuigen = ‘dangerous
pleasures’.
Industriële revolutie (19e eeuw)
De industrialisatie brengt 3 belangrijke verandering met zich mee:
1. Een verschuiving van overwegend landelijke naar meer stedelijke leefomstandigheden, waarbij
kinderen of naar school gingen of fabriekswerk deden i.p.v. gezinslandbouwwerk.
2. Een flinke daling van het geboortecijfer, waardoor de gezinsrelatie veranderde tussen ouders en
hun kinderen en tussen broers en zussen.
3. Een flinke daling van het sterftecijfer kinderen, ook met gevolgen voor de familierelaties.
Darwins evolutietheorie (The Origin of Species) wekte wetenschappelijke interesse in kinderen.
, Ontwikkelingspsychologie samenvatting
Opkomst van ontwikkelingswetenschappen:
- Industriële revolutie speelde ook een rol in ontstaan van wetenschappelijke interesse in
kinderen. Factories Inquiries Comittee in Engeland deed onderzoek of 12 uur werken voor een
kind wel kon (het begin van ‘hé is dit wel ok?’, ook al was de conclusie ja).
- De publicatie van Charles Darwins Origin of Species (1859) bracht fundamentele veranderingen
over de opvattingen van ontwikkeling te weeg; studie van menselijke ontwikkeling is cruciaal
voor het begrijpen van menselijke evolutie.
- William Preyer schreef het eerste boek over kind ontwikkeling. Hij stelde dat de ontwikkeling
van emotie, intentie, gedachte en taal onderzocht kan worden door strikte regels van observatie
te volgen. Preyer had veel invloed op ontwikkelingswetenschap. Hij probeerde sequences of
behavior te identificeren (hoe komt het ene gedrag voort uit het andere gedrag). Hij was
geïnteresseerd in hoe omgeving en biologische factoren de ontwikkeling beïnvloedden.
- James Mark Baldwin beschreef de eerste stadiumontwikkelingstheorie.
- In het begin van de twintigste eeuw wordt developmental science erkend als wetenschap.
Wilde van Averyon 1801
Experimenten met het wolfskind Victor, waarbij Jean Itard uitvoerig zijn observaties beschrijft. Jean
Itard probeert Victor op te voeden, zoals leren praten, maar slaagt hier niet in. Itard nam de jongen
onder zijn hoede om te onderzoeken wat de invloed is van omgeving op ontwikkeling, maar na vijf
jaar vond hij de ontwikkeling van de jongen niet voldoende en stopte hij het onderzoek.
The Central Issues of Developmental Science
Vier fundamentele kwesties
1. Bronnen van ontwikkeling: In hoeverre werken nature en nurture samen op ontwikkeling?
➔ Nature: invloed van genetisch gestuurde biologische aanleg van het individu (= endogeen).
➔ Nurture: invloed van de sociale en culturele omgeving op het individu (= exogeen).
2. Plasticiteit: In hoeverre en onder welke condities is ontwikkeling veranderbaar?
➔ Kritieke periode= een periode waarin een specifieke gebeurtenis of ontwikkeling moet
plaatsvinden om de ontwikkeling normaal te laten verlopen. Bijvoorbeeld de ganzen van Lorenz,
die bij de geboorte hem als moeder zagen.
➔ Sensitieve periode= een periode in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis of
ervaring een groot effect heeft. Bijvoorbeeld: taalontwikkeling.
Plasticiteit= de mate waarin en de voorwaarden waaronder ontwikkeling openstaat voor
verandering en interventie. Het stelt individuen in staat zich aan te passen aan een breed scala
van verschillende omgevingen. De grenzen van plasticiteit worden beïnvloed door gevoelige
ontwikkelingsperioden. In de kindertijd is plasticiteit het hoogst en in volwassenheid het laagst.
3. Continuïteit of discontinuïteit: Is de verandering langzaam, geleidelijk of snel, abrupt?
➔ Continu= kwantitatieve verandering, bijvoorbeeld in grootte, frequentie en hoeveelheid. Denk
aan de toename van lengte.
➔ Discontinu= kwalitatieve verandering, bijvoorbeeld in aard of uiterlijk van gedrag. Denk aan de
ontwikkeling van kruipen naar lopen; stadia.
• Kenmerken van een discontinu stadium zijn: kwalitatieve verandering, relatief korte tijd,
verandering van meerdere aspecten van ontwikkeling (lichamelijk, cognitief, sociaal en
emotioneel) en veranderingen moeten een samenhangend patroon vormen.
, Ontwikkelingspsychologie samenvatting
Ontwikkelingsfase= een kwalitatief onderscheidend, samenhangend gedragspatroon dat in de
loop van de ontwikkeling naar voren komt. Elke fase verandert de manier waarop het kind de
wereld ervaart en waarop de wereld het kind beïnvloedt.
4. Individuele verschillen: Hoe komt het dat individuen verschillen van elkaar? In welke mate zijn
individuele kenmerken stabiel (dit hangt o.a. af van de omgeving)?
Theories of Development
Theorie= een breed raamwerk of reeks principes die kunnen worden gebruikt als leidraad voor het
verzamelen en interpreteren van een reeks feiten.
Verschillen in theoretische perspectieven:
1. Ontwikkelingsdomeinen in onderzoek (cognitief, sociaal, emotioneel, fysiek, of combi)
2. Gebruikte onderzoeksmethoden (observatie, experiment, etc.)
3. Centrale kwesties (bronnen, plasticiteit, (dis)continuïteit, individuele verschillen)
4 Grand Theories
Deze perspectieven zijn 'groots', niet alleen omdat ze de basis hebben gelegd voor de moderne
ontwikkelingstheorieën die daarop volgden, maar ook omdat ze een 'groots' bereik hebben, die elk
een overzicht bieden van verschillende ontwikkelingsdomeinen.
1. Psychodynamische theorieën= theorieën die de invloed van universele biologische driften en
individuele ervaringen op ontwikkeling en de ontwikkelingsfasen onderzoeken. De focus ligt op
universele drijfveren, de ontwikkeling van interne persoonlijkheidsstructuren en het oplossen
van innerlijke conflicten/crises.
Freud: Psychoseksuele stadia worden geassocieerd met de veranderende focus van het libido
(biologische driften). Beïnvloedt door Darwins evolutietheorie.
• Freud stelde dat alle biologische driften een doel hebben: overleven en voortplanten.
• Gedrag wordt gemotiveerd door fundamentele seks drift. Alle biologische driften moeten
uiteindelijk de geslachtsdrift dienen.
• Psychoseksuele fases, waarin elke fase geassocieerd is met conflicten tussen verlangens van
het kind en sociale verboden die pleiten tegen de uitdrukking van die verlangens. De manier
waarop kinderen de conflicten in elke fase ervaren, en of kinderen ze al dan niet met succes
oplossen, heeft invloed op hun latere persoonlijkheid.
• Persoonlijkheid bestaat uit 3 mentale structuren:
De primitieve id, die vanaf de geboorte aanwezig is, bestaat uit biologische driften die om
onmiddellijke bevrediging vragen. Het ego, het rationele component van de persoonlijkheid,
