Aantekeningen van de colleges van het vak Ethiek voor IVK duaal jaar 3. Per college bijbehorend voorgeschreven hoofdstuk samengevat uit het boek: Ethiek en Veiligheid (Gerben Bakker) en samengevoegd met de aantekeningen v.d. colleges.
De student kan waardenconflicten in het veiligheidsveld identificeren en benoemen.
De student kan de behandelde ethische theorieën uitleggen en toepassen op
veiligheidskwesties.
De student kan op een beargumenteerde manier motiveren waarom een bepaalde ethische
handelswijze verkieslijk is in relatie tot het veiligheidskundige beroep.
College 1
Waardenconflicten en de functie van ethiek
Ethiek
De ethiek wil de grens tussen goed en kwaad niet voerlaten aan willekeur of aan een autoritaire
doctrine die voor ons beslist wat goed is. In plaats daarvan zoekt ze naar gefundeerde
uitgangspunten over goed en kwaad en toetst ze in hoeverre het gedrag op grond van deze
uitgangspunten te rechtvaardigen is.
Ethiek heeft te maken met handelingen: hoe zorg je ervoor dat je het juiste en goede doet? Ethiek
probeert argumenten aan te dragen waarom iets wel of niet verkeerd is op basis van het verstand.
‘Ethiek is de systematische bespiegeling op het menselijk handelen aan de hand van opvattingen over
goed en kwaad’ (EvV, p.23)
Deze opvattingen worden ook wel normen en waarden genoemd.
• Systematische bespiegeling: ethiek is geen wetenschap maar wel denkwerk.
• Menselijk handelen: mensen hebben vrije wil
- Reflectie
- Menselijk gedrag en het handelen (gaat niet om het denken maar om het doen, maar het
gaat ook wel weer om de intenties en motieven van het doen en de argumenten die
gegeven worden)
- Systematisch: het onderzoeken van waarom we iets doen op bepaalde gronden kan het
beste gebeuren door de motieven te ordenen en te categoriseren
- Opvattingen over goed en kwaad
Ethische vragen hebben altijd te maken met: mogen, moeten of behoren?
Ethiek is niet hetzelfde als recht. Ons recht is een afspiegeling van wat we ethisch vinden.
‘’ je mag dit niet doen omdat je dan de wet overtreed ‘’ niet ethisch
‘’ je mag dit niet doen omdat ik het niet vind kunnen dat je dit doet ‘’ ethisch
De tikkende tijdbom
Wat legitimeert het veiligheids- en opsporingsapparaat?
" De vraag in je niet van de Waarheid . . 4 Days Inside Guantánamo is niet die van de onschuld Omars
We zullen nooit weten wat er echt gebeurd is Integendeel, de kern van de film ligt in de juridische "
zwarte gat " dat Guantánamo gedetineerden bevinden zich in. Is het mogelijk om een man een kind
te houden, laat staan , verantwoording af aan de status van de Gevangenis of War , illegale onder de
wet van de Verenigde Naties sinds de dagen van de processen van Neurenberg ? '
Bijvoorbeeld (H1): tot welke extreme omstandigheden of in hoeverre, bijvoorbeeld een
ondervraging, mag de overheid afwijken van haar morele principes als er duizenden slachtoffers op
het spel staan? (de afweging om marteling te rechtvaardigen met het oog op het belang van de
nationale veiligheid Amerikaanse War of Terror. Guantánamo Bay.
1
, De Amerikaanse verdediging van de martelingen: het terrorisme kan alleen bestrijd worden door op
een gecontroleerde manier de handen vuil te maken. De staat mag voor zichzelf een
uitzonderingspositie rechtvaardigen als aanslagen op eigen bodem tot de mogelijkheden behoren.
Waterboarding is daarom door regeringsleiders gerechtvaardigd als een van de meest extreme,
maar toch geoorloofde vormen van het noodzakelijk kwaad.
- De staat weet van zichzelf dat hij zich inlaat met het slechte
- Er is een denkbeeldige grens tussen wat ongeoorloofd en absoluut ongeoorloofd is.
Hoe laat deze grens zich bepalen: als de staat zelf zijn handen vuil wil maken in de strijd tegen
terreur, verwachten we dat de regering verantwoording aflegt en precies definieert waarom dit
kwaad acceptabel is in het licht van de noodzakelijkheid.
Normen en waarden
• Norm: schrijven de verkeersregels voor goed gedrag voor. Een ongeschreven richtlijn voor
handelen.
• Waarde: een (gedeelde) voorstelling die het ijkpunt vormt van wat wordt gezien als waardevol
of als kenmerkend voor goed gedrag. Waarden beschrijven de dominante ideeën die de
maatschappij beschouwt als goed en nastrevenswaardig, zoals heldhaftigheid en veiligheid.
• Moraal: de verzameling van gedragsopvattingen in een samenleving of individu. Het geheel van
normen en waarden in een samenleving.
Is veiligheid een waarde?
Wanneer mag ik een organisme doden?
Waardenverschillen en historiciteit?
Waardenverschillen en –conflicten
Mensen die vechten in Syrië. Waardenconflict: Terrorist of vrijheidsstrijder?
Het verschil tussen goed en kwaad is een kwestie van perspectief.
Elk ethisch onderzoek is daarom aan zichzelf een zo ruim mogelijk blikveld verplicht. In het politieke
mediaklimaat is er vaak maar één perspectief dominant. Een wijd gezichtsveld voorkomt dat andere
uitgangsposities in de mist verborgen blijven.
De kwestie van de Syriëgangers stelt niet de vraag aan de orde hoe we de Syriëgangers moeten
waarderen, maar hoe we op de juiste manier met hen moeten omgaan.
De hele discussie vormt dan ook een moreel probleem waarbij het waardenconflict alleen nog maar
de verschillende uitgangsposities laat zien.
Wat zijn 3 waardeoordelen/perspectief over deze syriegangers?
- Terrorist
- Vrijheidsstrijder
- Maatschappelijke onderlaag: de mensen zien geen toekomst in NL, zijn ontspoord geraakt.
Schuldige is de Nederlandse samenleving.
Als je ze als terrorist ziet dan ga je anti-terreur maatregelen nemen en als je ze als vrijheidsstrijder
ziet ga je ze steunen.
Moreel is datgene wat betrekking heeft op de moraal, bijvoorbeeld een moreel probleem.
Morele problemen en dilemma’s
• De ethiek probeert de intense strijdigheden van een ethisch probleem bloot te leggen door
de onderliggende uitgangspunten uit te graven en de lijnen van argumentatie bloot te
leggen.
• Morele problemen draaien om de vraag: ‘wat behoren we te doen’
• Benaderingen volgen meestal uit conflicterende waardenposities
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IVKdu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
