Deze samenvatting bevat aantekeningen van alle hoorcolleges (dus incl. testtheorie), een overzicht met uitleg over alle formules, aantekeningen van de COTAN reader, aantekeningen van de Testtheorie reader én tot slot aantekeningen van het boek Science Fictions.
Hoorcollege 1 Psychologie als Wetenschap
Niet-wetenschappelijk = beweert geen wetenschap te bedrijven (ook wel non-
wetenschappelijk)
Pseudowetenschappelijk = beweert wel wetenschap te bedrijven, maar doet dat niet.
In wetenschap proberen we steeds meer ambiguïteit te voorkomen, omdat dat leidt tot bias.
Credibility revolution: in wetenschap willen we bevorderen van:
• Transparantie = elke stap in het onderzoek wordt helder en volledig beschreven. Dit
gebeurt niet bij pseudowetenschap.
• Reproduceerbaar = onderzoek kan op dezelfde manier nog eens uitgevoerd worden
• Replicatie = het opnieuw uitvoeren van het onderzoek leidt tot dezelfde resultaten
(reproduceren kan zonder replicatie)
• Voldoende diversiteit en focus op teams: momenteel worden individuele
doorbraken vooral geprezen, terwijl we dat ook willen voor groepen onderzoekers
samen
Soorten onderzoek:
- Descriptief = beschrijven van observaties, zonder verbanden/relaties vast te stellen
- Exploratief = verbanden/relaties ontdekken, zonder hypothesen te toetsen
- Confirmatief = toetsen van bestaande hypothesen (als…dan…)
→soorten onderzoek zijn met elkaar verbonden:
1. Descriptief onderzoek als basis voor exploratie
2. Exploratie kan leiden tot voorspelling
3. Voorspelling wordt vervolgens getoetst in confirmatieve studies
Theorie-data cyclus
Oude kennis en data > nieuwe hypothese > nieuwe voorspelling > nieuwe data
testen/analyseren > evalueren
→nieuwe hypothese hoeft niet alleen te ontstaan vanuit oude/bekende data, maar kan ook
door iets wat je om je heen ziet.
Theorie = samenhang tussen hypothesen
Manieren van het genereren van hypotheses:
- Introspectieve zelf-analyse = je merkt bij jezelf een patroon op, waardoor een
hypothese kan ontstaan, je gaat toetsen of dat bij anderen ook zo is
→je merkt bij jezelf dat je je goed voelt na het sporten, is dat bij alle mensen zo?
- Opmerken van patronen in je omgeving
- Opmerken van onverwachte uitzonderingen op patronen
- Bestaande theorie toepassen op nieuwe fenomenen waar de theorie in eerste
instantie niet voor bedoeld is
, 3
Theoretische precisie = er zijn heel veel onduidelijke theorieën in de psychologie, waarbij:
- Concepten niet helder zijn gedefinieerd: bijv. impulsiviteit wordt op meerdere
manieren beschreven
- Relaties tussen concepten zijn niet expliciet
- Het is niet duidelijk welke voorspellingen volgen
- Allerlei patronen in de data accommoderen
Onderdeterminantie = er zijn altijd nog wel andere verklaringen voor een patroon, als de
gevonden data je theorie/hypothese ondersteunt dan betekent dat niet meteen dat deze ook
waar is.
Theory stretching = het uit rekken van de theorie zodat het weer overeenkomt met de data
Initial claim = de oorspronkelijk theorie/hypothese die in eerste instantie niet past bij de data
(want die ligt er ver van af)
Post-hoc precision = de data past wel bij de theorie, maar je theorie is veel te breed dus pas
je je hypothese (initial claim) aan zodat het wel past bij de data
Jingle denkfout = ten onrechte aannemen dat dingen hetzelfde betekenen, omdat dezelfde
aanduiding wordt gebruikt.
→bijv. adaptief in biologie en psychologie, betekenen wat anders
Jangle denkfout = ten onrechte aannemen dat dingen een verschillende betekenis hebben,
omdat er verschillende termen worden gebruikt.
→bijv. sensitieve periode en kritieke periode, betekenen hetzelfde
Perspectieven:
• Disciplinair = fenomeen vanuit één vakgebied onderzoeken
• Multidisciplinair = meerdere vakgebieden bestuderen hetzelfde fenomeen te
bestuderen met verschillende methoden
• Interdisciplinair = vakgebieden overlappen/werken samen aan het bestuderen
• Transdisciplinair = verschillende vakgebieden werken samen aan een vraagstuk uit
de samenleving, bijv. onderzoekers en mensen uit de praktijk
, 4
Hoorcollege 2 Wetenschapsfilosofie
Wetenschapsfilosofie = het nadenken over hoe we betrouwbare kennis kunnen krijgen over
de menselijke geest en het gedrag, en hoe we ervoor kunnen zorgen dat wat we denken te
weten ook echt waar is.
- Wat kwalificeert als wetenschap?
- Geloof vs. wetenschap
- Hoe wetenschap te bedrijven
- Het doel van wetenschap
Wat kwalificeert als wetenschap?
• Wetenschap = mensen zijn het erover eens dat het onderzoek is gegaan volgens
regels van de wetenschap, bijv. op gebied van onderzoeksmethoden
• Niet-wetenschap (non-wetenschap) = beweert geen wetenschap te bedrijven
• Pseudowetenschap = beweert wel wetenschap te bedrijven, maar doet dat niet
→bijv. groep alternatieve genezers zeggen ‘wij weten zeker dat dit werkt’
Hoe wetenschap te bedrijven: Mertoniaanse normen
• Communisme = openbare en transparante ideeën zodat iedereen de kennis kan
gebruiken
• Universalisme = geen privileges voor onderzoekers, het mag niet uitmaken wie de
uitspraak doet (bijv. mensen op prestigieuze universiteiten vs. andere universiteiten)
• Belangeloosheid = onderzoekers mogen geen baat hebben bij de resultaten, streven
naar de waarheid
• Georganiseerde skepsis = kritisch naar eigen resultaten kunnen kijken
Doel van wetenschap: vermeerderen van kennis, bijdragen aan welvaart en welzijn van
maatschappij, bijdragen aan technologische wetenschap en ondersteunen van geloof/politiek
Manieren om ware uitspraken te doen:
- Inductie
- Deductie (Bacon)
- Falsificatie (Popper)
- Programma’s (Lakathos)
- Paradigma’s (Kuhn)
Inductie = o.b.v. een waarneming doe je een uitspraak (je toetst de waarheid o.b.v. hoe vaak
je dezelfde observatie doet)
→probleem: er is geen zekerheid, je kan er niet mee voorspellen (je kan namelijk niet alle
observaties doen)
Positivisme = wetenschap kan alleen bedreven worden door het doen van
observaties. Hoe vaker je iets observeert, hoe meer waar het is.
Metafysisch realisme = er bestaat een wereld die onafhankelijk is van onze geest en
waarneming
Epistemologisch realisme = we kunnen objectieve kennis krijgen van de externe
werkelijkheid
→we kunnen maar een bepaald aantal observaties doen
Deductie = gebruik van logica door premisses en conclusies vanuit een theorie
→probleem: een conclusie kan wel logisch/valide zijn, maar hoeft niet te kloppen als de
premissen niet waar zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nicolejdikkeboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
