Baliehandboek
Raymondo Martens
1
,Baliehandboek
Raymondo Martens
2
,Inhoudsopgave
Bewegingsstelsel .......................................................................................................................... 5
Artrose – verandering in gewrichtskraakbeen ....................................................... 5
Elleboogdysplasie (ED) – misvorming aan het ellebooggewricht ............... 7
Enostosis – abnormale beengroei in mergholte .................................................... 9
Heupdysplasie (HD) – misvorming van het heupgewricht ............................ 10
Osteosarcoom – botkanker .............................................................................................. 12
Patella luxatie – ontwrichting van de knieschijf ................................................. 14
voorste kruisband letsel (VKL) ...................................................................................... 16
Digestie............................................................................................................................................. 18
Maagdilatatie/torsie syndroom – maagverwijding ........................................... 18
Tandplak en tandsteen ........................................................................................................ 20
Gingivitis en parodontitis – ontsteking aan tandvlees en verder dan
tandvlees ..................................................................................................................................... 22
Obesitas – abnormale ophoping lichaamsvet........................................................ 23
Gastro-enteriritis – maag/darm ontsteking .......................................................... 27
Resortptielaesies – toenemende beschadigingen aan tanden .................... 28
Secundaire atonie syndroom konijn (SAS) – stilligging maag/darmen 32
Acaecotrofie konijn – plakpoep ..................................................................................... 33
Endocrien......................................................................................................................................... 34
Addison ......................................................................................................................................... 34
Diabetes mellitus – suikerziekte ................................................................................... 36
Hyperthyreoïdie – overactieve schildklier ............................................................... 37
Hypothyreoïdie – traag werkende schildklier ....................................................... 38
Syndroom van Cushing ....................................................................................................... 39
Respiratie en circulatie ........................................................................................................... 40
Brachycefaal Obstructie Syndroom, BOS ................................................................. 40
Cardiomyopathie – ziekte aan de hartspier............................................................ 42
Feline astma .............................................................................................................................. 43
Hernia diafragmatica – middenrifbreuk/scheur .................................................. 45
Mitralis insufficiëntie – onvoldoende functionerende mitralisklep .......... 46
Urinewegen .................................................................................................................................... 48
Chronische nierinsufficiëntie – verminderde nierfunctie ............................... 48
Cystitis – blaasontsteking ................................................................................................. 50
3
, FLUTD (feline lower urinary disease) – verschillende aandoening bij
lagere urinewegen ................................................................................................................. 51
Incontinentie – niet kunnen ophouden van ontlasting ................................... 53
Voortplanting ................................................................................................................................ 56
Schijndracht............................................................................................................................... 56
Voorhuidontsteking............................................................................................................... 57
Pyometra/endometritis – baarmoederontsteking ............................................. 58
Uteruscarcinomen – kanker in baarmoeder ........................................................... 60
Benigne prostaathyperplasie, (BPH) – vergroting van de prostaat. ...... 61
Melkkliertumoren ................................................................................................................... 62
Pneumonie – longontsteking........................................................................................... 63
Zenuwstelsel ................................................................................................................................. 64
Epilepsie ....................................................................................................................................... 64
Hernia nuclei pulposi – rug/nek hernia .................................................................... 66
Zintuigen.......................................................................................................................................... 68
Ectropion – naar buiten gedraaid ooglid .................................................................. 68
Entropion – naar binnen gedraaid ooglid................................................................. 69
Oorontsteking ........................................................................................................................... 70
Ulcus cornea – beschadiging buiten/middelste hoornvlies .......................... 72
Ziekteverschijnselen................................................................................................................. 73
Anorexie ....................................................................................................................................... 73
Benauwdheid............................................................................................................................. 74
Braken ........................................................................................................................................... 75
Convulsies ................................................................................................................................... 76
Dehydratie .................................................................................................................................. 77
Diarree .......................................................................................................................................... 78
Hoesten ........................................................................................................................................ 80
Jeuk ................................................................................................................................................ 81
Koorts ............................................................................................................................................ 82
Kreupelheid ................................................................................................................................ 83
Lusteloosheid ............................................................................................................................ 84
Pijn .................................................................................................................................................. 85
PU/PD ............................................................................................................................................ 86
Bronvermelding ........................................................................................................................... 87
4
, Bewegingsstelsel
Artrose – verandering in gewrichtskraakbeen
Artrose is een afwijking die we vaak zien bij honden en katten. De reden van
deze aandoening is dat gewrichtskraakbeen aan het veranderen is, de
gewrichtsslijtage (artrose) kan in elk gewricht en ook tegelijk voor komen.
Het is niet bekend waarom artrose ontstaat, maar we weten wel dat
verschillende factoren zoals leeftijd, erfelijkheid, geslacht, overgewicht en
gewrichtsbeschadigingen in het verleden er mee te maken hebben.
Artrose houdt zichzelf in stand en wordt naar mate de tijd steeds erger. Dit komt
omdat er door de artrose een ontstekingsreactie en pijn ontstaat. Het lichaam
gaat dan proberen de gewrichten te helen en stabiliseren door nieuw botweefsel
te maken in het gewrichtskapsel waardoor het dier pijn gaat krijgen en kreupel
kan gaan lopen.
Diagnose wordt vastgesteld d.m.v. arts met klinisch en aanvullend onderzoek →
röntgenfoto’s.
Symptomen:
➢ Stijfheid bij opstaan en na een tijd rust.
➢ Niet meer willen/durven springen op bijvoorbeeld de bank.
➢ Niet meer durven/willen traplopen.
➢ Slecht gehumeurd.
➢ Slecht in vacht (vooral kat).
➢ Naast bak plassen (kat).
➢ Niet meer willen spelen.
Advies en behandelmethodes:
Belangrijk is om te weten dat artrose niet te verhelpen is, wel dat we de pijn
kunnen verlichten op veel verschillende manieren. De behandeling ligt aan de
factoren zoals de oorzaak, ernst, bespiering, overgewicht, leeftijd en andere
lichamelijke problemen.
5
,Conservatief
➢ Voeding(supplementen): dit is meer als voorzorg als een hond of kat
bijvoorbeeld overgewicht heeft en de gewrichten te zwaar aan het
belasten is. Denk bijvoorbeeld aan de Hills J/D voor de omega 3 die erin
zit. Ook kan je een supplement zoals glucosamine gebruiken, dit
stimuleert de aanmaak van gewrichtsvloeistof en dit smeert weer de
gewrichten.
➢ Fysio/hydrotherapie en beweging: zwemmen, lopen aan de lijn, of lopen
aan de lijn naast de fiets zijn goede vormen van training. Door goede
training worden de spieren van de hond sterker, waardoor de gewrichten
vaker ontlast worden.
➢ NSAID: hiermee proberen we de pijn weg te nemen en de bewegelijkheid
van de gewrichten te verminderen.
➢ Corticosteroïden: corticosteroïden zijn sterke ontstekingsremmers. Door
corticosteroïden (zoals prednoral) direct in het gewricht in te brengen, zijn
de bijwerkingen in de rest van het lichaam minimaal en de werking
optimaal.
➢ Hyaluronzuur injectie: hoofdbestanddeel van de gewrichtsvloeistof
(synovia). Hyaluronzuur is in staat om water vast te houden, hierdoor
ontstaat een gelei. Deze gelei wordt vloeibaarder als de druk erop hoger
wordt, dus als het gewricht belast wordt. Deze gelei heeft 2 belangrijke
functies in een gewricht, het werkt namelijk als stootkussen en het heeft
een smerende en voedende werking voor het kraakbeen in een gewricht.
➢ ACP injectie: met een speciale injectiespuit word bloed afgenomen. Daarna
wordt het bloed gecentrifugeerd. Het deel van het bloed dat de
bloedplaatjes bevat wordt daarbij gescheiden van de rest. Vervolgens
worden de actieve bestanddelen van het bloed geïnjecteerd in het
gewricht. Na de injectie geven de ingespoten bloedplaatjes op de plaats
van het letsel groeifactoren af die het genezingsproces ondersteunen.
Operatief
➢ Het versleten gewricht (deels) vervangen door een kunst gewricht.
➢ Ontlasten van versleten gewricht door de druk over te brengen naar een
gezonder deel van het gewricht.
➢ Gewricht verstijven. Dan kan het gewricht niet meer bewegen en dan is de
pijn ook voorgoed verdwenen. Helaas is de hond vaak voor het oog van de
mensen nog steeds mank omdat een stijf gewricht vaak een mank loopje
tot gevolg heeft.
Prognose
Artrose is niet te genezen en wordt met de tijd langzaam erger. De oorzaak van
artrose is moeilijk tot niet te zeggen. Met een mogelijke andere probleem zoals
een kruisbandblessure kan er wel gesteld worden dat daar bijvoorbeeld de
artrose vandaan komt, maar toch blijft er een kans dat artrose ook in andere
gewrichten voor komt.
6
,Elleboogdysplasie (ED) – misvorming aan het ellebooggewricht
Het ellebooggewricht zorgt de bewegelijke verbinding tussen bovenarm en
onderarm. Het is een scharnier en een draaigewricht.
Elleboogdysplasie is een verzamelnaam van verschillende aandoeningen. Deze
aandoeningen uiten zich in pijn en kreupelheid en zijn vaak al te zien in het 1e
levensjaar van de hond.
Diagnose wordt vastgesteld d.m.v. arts met klinisch een aanvullend onderzoek.
De 4 aandoeningen die een hond kan hebben van elleboogdysplasie zijn:
➢ Incongruentie: ellepijp en spaakbeen sluiten niet goed op elkaar aan.
ellepijp of spaakbeen is dan te kort. Kan ontstaan door beschadiging van
de groeischrijven.
➢ Los processus anconeus (LPA): van de ellepijp raakt een stuk bot los. Dit
uitsteeksel zit aan het opperarmbeen vast en scharniert. Bij de 5e
levensmaand van de pup vergroeit dit meestal, maar het kan dus ook
losraken en voor pijn en ongemak zorgen.
➢ Los processus coronoideus (LPC): stuk bot aan de ellepijp wat aan de
binnenkant zit is losgekomen. Dit raakt geïrriteerd en ontstoken en kan
lijden tot artrose.
➢ Osteochonrose dissecans (OCD): stuk gewrichtskraakbeen/bot komt los
en zweeft nu in het gewricht waardoor er irritatie ontstaat.
7
,Mogelijke oorzaken zijn:
➢ Genetisch: zien het vaak bij grote rassen en het is erfelijk. Rassen die
extra gevoelig hiervoor zijn berner Senne hond, golden retriever, bouvier,
Duitse herder, bordeaux, rottweiler, sint Bernard.
➢ Trauma: verstapt, vallen, foute beweging, geweld van buitenaf.
➢ Beweging: snelgroeiende hond die je jong al veel laat bewegen en sporten
geeft een grotere kans op ED.
Symptomen:
➢ Incongruentie: vaak bij jonge dieren (5/6 maanden), wisselende
kreupelheid van 1 van de voorpoten, dik ellebooggewricht, vochtophoping,
pijnlijke elleboog bij rekken/strekken, overstrekken is zeer pijnlijk.
➢ LPA/LPC: vaak bij jonge dieren (5 maanden tot 1 jaar), pijnlijk bij strekken
en buigen, verdikte elleboog door vochtophoping.
➢ OCD: kreupelheid aan 1 van de voorpoten, zwelling aan elleboog,
pijnlijkheid aan elleboog, vaak jonge hond van een groot ras.
Advies en behandelmethodes:
De behandelmethode hangt af van de ernst van de afwijking, de ernst van de
klachten, leeftijd en mogelijk aanwezigheid van artrose.
Conservatief
➢ Artrose: mocht er artrose aanwezig zijn is dit alleen te verlichten met
pijnstillers en aangepaste bewegingen zoals rechte niet te lange
wandelingen maken.
➢ Voeding: je kan het gewricht ondersteunen met voeding (Hills J/D) en/of
voedingssupplementen. Ook zorg je er met goede voeding voor dat een
dier niet te zwaar wordt en er te veel belasting op de gewrichten
plaatsvindt.
Operatief
➢ OCD/LPA/LPC: stukje bot of kraakbeen wordt operatief verwijdert.
➢ Incongruentie: operatief verhelpen door het te corrigeren. Ellepijp wordt
doorgezaagd en hersteld waardoor de glijvlakte beter wordt en ze weer
even lang zijn. Ook kan er gekozen worden om ze met pinnen en
schroeven te stabiliseren in een specialistische praktijk.
Wat een eigenaar zelf kan doen is bij aanschaf opletten of er gefokt is met ED-
vrije ouders. Rassen die gevoelig zijn voor deze afwijking oppassen met te veel
beweging en vooral in het 1e levensjaar. Ook is het belangrijk om de hond op een
goede voeding te zetten waardoor je de kans kleiner en kleiner maakt dat de
hond last gaat krijgen van deze afwijking.
Prognose
Na een behandeling/operatie zou het dier normaal gesproken nog een goed leven
kunnen leiden, maar dit ligt wel aan de ernst wat er voorheen was en hoe
ingrijpend het was. een dier met artrose zal bijvoorbeeld ook wat minder goed
gaan, maar met pijnstilling is dit nog redelijk te onderdrukken.
8
,Enostosis – abnormale beengroei in mergholte
Enostosis is een groeipijn die we wel is zien bij grote hondenrassen en kan het
ontstaan/erger worden door verkeerde voeding.
Als de hond bij 18 maanden is uitgegroeid zullen de klachten ook vaak gelijk
afnemen of het kan doorgaan tot een leeftijd van 2 jaar. Bij jonge honden van
snelgroeiende rassen maken de lange beenderen van de poten een enorme
groeispurt.
Een voedingskanaal van het beenmerg kan die groei niet helemaal bijhouden en
wordt daardoor eigenlijk te nauw. De bloedvaten die door het voedingskanaal
lopen worden daardoor iets vernauwd, waardoor stuwing in het beenmerg en
vochtophoping onder het beenvlies ontstaat en dit is voor een hond zeer pijnlijk.
Diagnose word vastgesteld d.m.v. arts met anamnese en klinisch onderzoek.
Symptomen:
➢ Jonge hond die kreupel loopt
➢ Afwisselende kreupelheid bij poten.
➢ Slecht/niet eten
➢ Pijn, zwelling, koorts
Advies en behandelmethodes:
Conservatief
➢ Pijnstilling/ontstekingsremmers: met een korte kuur zou dit genoeg
moeten zijn om het te verhelpen, de zwelling weg te verminderen en de
pijn grotendeels weg te nemen. In het ergste geval moet de hond voor
een langere tijd op een lage dosering gezet worden.
➢ Voeding: voer speciaal ontwikkeld voor jonge honden van grote rassen. De
juiste Calcium-Fosfor verhouding is daar heel belangrijk in.
Prognose
De prognose is vaak goed. Met de NSAID’s zorg je ervoor dat het je het voor de
hond zo comfortabel mogelijk maakt in deze periode. Een eigenaar zou kunnen
kiezen om gelijk goed voer te geven, niet te veel fosfor, omega 3 vetzuren, DHA
en EPA voor het kraakbeen. Zorg ook voor voldoende eiwitten en calcium, maar
niet te veel.
9
, Heupdysplasie (HD) – misvorming van het heupgewricht
Deze afwijking zie je zowel bij oude als jonge honden, maar vaker bij oudere
honden. Het is een afwijkende vorm (dysplasie) van het heupgewricht met
onvoldoende aansluiting aan de heup kop tot gevolg.
De heup kop is het bovenste deel van het bovenbeen (femur) en de heup kom is
onderdeel van het bekken. Een gewrichtskapsel hieromheen zorgt ervoor dat de
kop van de bovenbeen in de heup kom blijft.
Door slijtage en aantasting van het kraakbeen kan het zo zijn dat het gewricht
niet meer goed in elkaar past. Hierdoor kan de heup uit de kom schieten.
Ook zorgt dit ervoor dat het kraakbeen verder raak beschadigt waar uiteindelijk
nieuw bot groeit (artrose). Het kapsel wordt dikker wat voor instabiliteit zorgt.
Diagnose wordt vastgesteld d.m.v. een lichamelijk onderzoek en aanvullend
onderzoek (röntgenfoto’s).
Mogelijke oorzaken zijn:
➢ Genetische aanleg is er 1 van. Door te fokken met honden die HD vrij kun
je dit verminderen, maar ook een moederdier kan dit meedragen zonder
zelf enige klachten van te hebben. Een andere oorzaak is.
➢ Voeding: een voer waar te veel calcium inzit ontstaat er een verkeerde
calcium/fosfor verhouding of een te hoge energiegehalte, hierdoor wordt
de kans groter op HD.
➢ Beweging: vooral puppy’s kunnen te overbelast raken voordat ze zijn
uitgegroeid. Denk bijvoorbeeld aan te veel/verkeerde beweging, voeding,
te lang uitlaten/spelen/rennen.
10
